1
Павлодар облысының білім беру басқармасы
«Ертіс дарыны» өңірлік қосымша білім беру
оқу-әдістемелік орталығы
«Жалын»
олимпиадалық резерв мектебі
Школа олимпийского резерва
«Жалын»
Павлодар, 2018 жыл
2
Мазмұны / Содержание
«Жалын» олимпиадалық резерв мектебінің ережесі ..............................................3
Положение о школе олимпийского резерва «Жалын» ...........................................4
2017-
2018 оқу жылғы «Жалын» олимпиадалық резерв мектебінің пән
бағдарламалары / Программы по предметам
Қазақ тілі мен әдебиеті................................................................................................5
Орыс тілінде оқытылатын мектептегі қазақ тілі....................................................16
Русский язык и литература.......................................................................................19
Қазақстан тарихы.......................................................................................................25
История Қазахстана...................................................................................................35
Құқық негіздері..........................................................................................................45
Основы правоведения...............................................................................................47
Математика................................................................................................................48
Информатика..............................................................................................................50
Биология.....................................................................................................................53
Химия..........................................................................................................................56
География...................................................................................................................62
Физика........................................................................................................................65
Английский язык.......................................................................................................72
Немецкий язык...........................................................................................................88
Французский язык.....................................................................................................92
Физика, география, Қазақстан тарихы пәндерінің тапсырмалары / Задания по
физике, географии, истории Казахстана.................................................................94
3
«Жалын» олимпиадалық резерв мектебінің
Ережесі
1.
Осы Ереже «Жалын» олимпиадалық резерв мектебінің мақсатын, міндеттерін
және жұмыс тәртібін анықтайды.
2.
«Жалын» олимпиадалық резерв мектебі (бұдан әрі - Мектеп) «Ертіс дарыны»
өңірлік қосымша білім беру оқу-әдістемелік орталығы негізінде қызмет
атқарады.
3.
Мектептің мақсаты мен міндеттері:
-
оқушылардың республикалық, халықаралық пән олимпиадалары мен
сайыстарына қатысу нәтижелілігін арттыру;
-
оқушылардың олимпиадалық облыстық құрама командасын анықтау және
дайындау жүйесін дамыту;
-
тәжірибелік біліктілігін және теориялық білімдерінің деңгейін жоғарлатуға
жағдай жасау.
4.
Мектепте оқу қазақ және орыс тілдерінде 15 пән бойынша жүргізіледі:
математика, физика, химия, биология, география, информатика, қазақ тілі мен
әдебиеті, орыс тілінде оқытылатын мектептегі қазақ тілі, орыс тілі мен әдебиеті,
қазақ тілінде оқытылатын мектептегі орыс тілі, Қазақстан тарихы, құқық
негіздері, ағылшын тілі, неміс тілі, француз тілі.
5.
Мектепке 8 - 11 сыныптарында оқитын облыстық, республикалық және
халықаралық пән олимпиадаларының жеңімпаздары мен жүлдегерлері
қабылданады.
6.
Мектеп оқушыларының жалпы саны мен сынып бойынша шамалық мөлшері
білім басқармасымен бекітіледі.
7.
Мектеп оқушыларының құрамы жыл бойы рейтинг көрсеткіштеріне сай
өзгеруі мүмкін.
8.
Мектеп жаттықтырушылары Павлодар қ. жоғарғы білім беру орындары мен
мектеп мұғалімдері қатарынан анықталады.
9.
Мектеп сабақтары оқу – жаттықтыру жиыны түрінде өткізіледі.
10.
Оқу – жаттықтыру жиындарын өткізу кезінде оқушыларға мектеп
сабақтарына еркін қатысуға рұқсат беріледі.
11.
Оқу – жаттықтыру жиындары жыл бойы кесте бойынша өткізіледі.
12.
Оқушыларды олимпиадаға дайындау бағдарламасы жаттықтырушымен
құрастырылады және «Ертіс дарыны» орталығының кеңесінде келісіледі.
13.
Оқу-жаттықтыру жиындарының әр пән бойынша жалпы сағат саны жылына
128
сағаттан астам.
14.
Әр аусымның соңында оқытушы өз пәнінен қорытынды рейтинг өткізіп,
нәтижелерін «Ертіс дарыны» орталығы мен білім беру мекемелеріне жібереді.
15.
Оқу-жаттықтыру жиындарының өткізілетін орнын «Ертіс дарыны»
орталығы белгілейді.
4
Положение
о школе олимпийского резерва «Жалын»
1.
Настоящее Положение определяет статус, цели и задачи школы
олимпийского резерва «Жалын» и порядок ее функционирования.
2.
Школа олимпийского резерва «Жалын» (далее - Школа) функционирует при
учебно-методическом центре дополнительного образования «Ертіс дарыны».
3.
Цели и задачи Школы:
-
повышение результативности выступлений школьников области на
республиканских и международных предметных олимпиадах, конкурсах
научных проектов;
-
развитие системы выявления и подготовки олимпийской команды
школьников;
-
создание условий для повышения уровня теоретических знаний и
практических умений.
4.
Обучение в Школе проводится на казахском и русском языках по 15
предметам: математика, физика, химия, биология, география, информатика,
казахский язык и литература, казахский язык в школах с русским языком
обучения, русский язык и литература, русский язык в школах с казахским
языком обучения, история Казахстана, основы права, английский язык,
немецкий язык, французский язык.
5.
В состав Школы входят учащиеся 8-11 классов - победители и призеры
областных, республиканских и международных предметных олимпиад.
6.
Общее количество учащихся Школы и нормы представительства по классам
утверждаются управлением образования.
7.
Состав учащихся Школы может меняться в течение года в соответствии с
результатами рейтинговой оценки обучения по предмету.
8.
Преподавательский состав по каждому предмету определяется из числа
ведущих ученых вузов и лучших педагогов школ г. Павлодара.
9.
Занятия в Школе проводятся в форме учебно-тренировочных сборов.
10.
В период проведения учебно-тренировочных сборов допускается свободное
посещение занятий в школе.
11.
Учебно-тренировочные сборы проводятся по графику в течение года.
12.
Программа олимпийской подготовки учащихся разрабатывается тренером и
согласовывается на научно-методическом совете центра «Ертіс дарыны».
13.
На проведение учебно-тренировочных сборов по каждому предмету
отводится в год до 128 часов учебного времени.
14.
В конце каждой смены учебным тренером проводится итоговый
образовательный рейтинг по предмету, результаты которого предоставляются в
центр «Ертіс дарыны» и в организации образования.
15.
Место проведения учебно-тренировочных сборов определяется центром
«Ертіс дарыны».
5
2017-2018
оқу жылғы «Жалын» олимпиадалық резерв
мектебінің пән бағдарламалары
Программы по предметам школы олимпийского резерва «Жалын»
2017-
2018 учебного года
Қазақ тілі мен әдебиеті
Құрастырушы: ф.ғ.к.Карипжанова Г.Т.
Сағат саны: 128
Өзектілігі: Мектептің негізгі деңгейіндегі қазақ тілі пәнін тереңдетіп
оқыту мақсатында тіл білімі бойынша және қазақ әдебиеті пәні бойынша
оқушыға тілдің ғылыми негіздері жөнінде толық, аяқталған сипаттағы тұтас
білім беру, көркем шығарма тілін талдай алуға үйрету көзделеді. Оқушының
сөйлесім дағдыларын дамыту тіл білімі салалары бойынша сатылап, олардың
өзара сабақтастығына негізделіп жүргізіледі. Әдебиет теориясы бойынша
мәліметтер беріліп, жалпы филологиялық талдау жасауға машықтандырады.
Қажеттілігі: Негізгі деңгейдегі оқушы білімі меңгерген сауаттылық
дағдыларына табан тірейді де, бейіндік деңгейдегі сөз мәдениетіне
қалыптасады. Ана тілінде оқытылатын мектептің мақсаты оқушының
лексикалық қорын байытады, сөз мағыналарын танытады, сөздерді
топтастырудың белгілерін меңгертеді, сөзжасам тәсілдерін игертеді, сөздерді
байланыстырудың тәсілдері мен түрлерін білгізеді, сөйлемнің түрлерін
меңгертеді. Оқушыға тіл туралы, оның қоғамдық маңызы мен адам өміріндегі
мәні, рөлі жайлы, танымдық қызметі жөнінде өзара сабақтас түсінік
қалыптастырады. Әдебиет теориясы туралы мағлұмат береді, әдеби қисынды
талдау жасауға төселдіреді.
Мақсаты: «Жалын» мектебіндегі қазақ тілі мен әдебиеті бойынша
жүргізілетін сабақтардың негізгі мақсаты – оқушыларды ойлау еңбегіне
дағдыландыру, ізденіске жетелеу, жазбаша көркем тілін дамыту, олардың
қабілеті мен дарынына әсер ету, шығармашылық жұмыстарға баулу.
Міндеттері:
-
әдеби тіл , оның даму тарихынан мәлімет беру;
-
қазақ тілінің қоғамымыздағы рөлі;
-
грамматиканың салалары бойынша шығармашылық жұмыс ұйымдастыру;
-
тілдік талдау жасау;
-
әдеби қисынды талдау жасау.
Оқушылар игеруге міндетті білік, дағдылар:
Нені білу керек?
-
әдеби тіл, оның даму тарихынан мәліметтер;
-
қазақ тілінің қоғамымыздағы рөлі;
-
грамматиканың салалары бойынша шығармашылық жұмыстар;
-
әдеби көркем тілді жазбаша және ауызша қолдана білу;
-
шығарма жазу;
-
ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргізу; ақын-жазушылар шығармаларына
филологиялық, лингвостилистикалық т.б. талдаулар жүргізуге үйрету.
6
Нені игеру қажет?
-
тіл ұстарту амалдарын дұрыс ажыратып, орынды қолдана алу, функционалдық
сауаттылық дағдылары (тұжырымдау, жинақтау, салыстыру, қорыту, дәлелдеу);
-
тілдің қоғамдық маңызын, ана тілінің қадір-қасиетін түсіне білу;
-
әдеби тілдің даму тарихынан олу, дамуын саналы түрде түсіне білу;
-
стиль түрлерін ажыратып алу;
-
шығармашылық жұмыстардың орындалу техникасын меңгеру;
-
көркем шығармадан автордың стильдік қолданысын түсініп, талдай білу;
-
мәтінді тақырыпқа сай баяндап, суреттей, талдай білу, поэзиялық
шығармалардың әсемдігін түсініп, орындай білу;
-
шығарма жазу;
-
көркем шығармаларға филологиялық талдау жасау;
-
жазбаша жұмыстарға талдау жасай білу, өз көзқарасын, әсерін кірістіріп,
қорытындылай алу.
Түсінік хат
Қазақ тілі мен әдебиеті бойынша жүргізілетін сабақтар бағдарламасы оқу
материалдары
дидактикалық,
әдістемелік
ұстанымдарға
негізделді.
Грамматиканы жақсы меңгеру үшін оқушылардың жазу, оқу, сөйлеу
сауаттылығын, яғни, функционалдық сауаттылығын жетілдіру, өзіндік
көзқарасты мен дүниетанымын дамытуға жол аша отырып оқытуды
басшылыққа алады. Оқушының жас және психологиялық ерекшеліктерін
ескерту, оқушының жеке бас қасиеттері мен қабілеттерін дамытуына
мүмкіндігін барынша дұрыс пайдалана отырып оқытуға негізделген.
Қазақ тілі мен әдебиеті бойынша жүргізілетін сабақтар оқушының жеке
адами қасиеттерін, тілдік қабілеттерін арттыру көзделеді. Бүгінгі заман
талабының қажеттілігі: іскер, белсенді, қандай жағдайда да өздігінен жол таба
білуге тәрбиелейді. Тіл мен сөйлеу адамның болмысының, оның жалпы
табиғатының көрсеткіші. Оқушының коммуникативтік дағдыларын, жеке
тұлғаның мәдениетін дамытады. Сауатты сөйлеу, жазу қабілетін практика
арқылы дамытуды қажет етеді. Нәтижесінде оқушының қазақ тіліне деген
құрмет сезімдерін ояту мақсат етіледі. Көркем әдебиетті талдау, образдылық,
көркем бейнелі сөз кестесін түсіне алу, қолдану.
Бұл бағдарлама орындалу үшін грамматикалық тұлғаларын айыру қажет.
Ол үшін грамматикалық материалдарды таңдау ұстанымын негізге алу шарт:
1. Сөйлем құрастыруға қажеттілігі. Қарым-қатынасқа қажетті грамматикалық
форма, құрылым пайдалана отырып, керекті сөйлем түрлерін құрастыру.
2. Жиі қолдану принципі. Оқушылардың ауызекі сөйлеу тілінде жиі
қолданылатын грамматикалық құбылыстарды таңдау.
3. Өнімділік ұстанымы. Грамматикалық құбылыс пен лексикалық материал
байланысы, өмірде жиі кездесетін лексиканы қалыптастыру. Пәрменді сөз қоры
тақырыптық ұстаным арқылы құралады, ол грамматиканың ең қажетті деген
формаларын таңдауға әсер етеді.
4. Тіркесу ұстанымы. Сөз тіркестерінде жиі кездесетін грамматикалық
формалар таңдау.
7
5. Түсініктілік ұстанымы. Грамматикалық форманы игерудегі қиындықтарды
еске алу. Әр кезеңде, әр деңгейде қиын материалды жоғары сатыға көтеру,
немесе тереңдету деңгейінде қалдыру.
6. Оқу материалын тереңдету, баптау.
-
оқушылардың есінде лексикалық қорын сақтау;
-
жаңа сөздердің жасалуын түсіндіруіне дағдыландыру;
-
сөздердің жазу және айтылу техниканы меңгеріп алу.
Осылай оқушылар сөздерді – сөз тіркестерді – сөйлемдерді меңгере
Теория мен практиканың бірлігін нығайтумен коммуникативтік біліктің қатар
қалыптасуына жол ашады.
Сабақ жоспары
№ Өтілетін
тақырып
Шығармашылық жұмыстар
Сабақ
түрі
Сағат
саны
Күні
I
бөлім
1
Мектепте
ғылыми-
зерттеу
жұмыста
рын
жүргізудің
ғылыми-
әдістемелік
негіздері
Ғылыми жоба тақырыптарын
таңдау. Тақырыпқа сай ғылыми
әдебиет іріктеу. Жобаның
өзектілігі мен әдіс-тәсілдерін,
мақсат-міндеттерін беру. Жобаға
қойылатын талаптар ең алғаш
тақырып таңдаудан басталады.
Оқушының жас ерекшелігі, білім
деңгейі ескеріле отырылуы тиіс.
Ғылыми жоба тақырыбы кең,
ауқымды болмауы шарт.
Өзектілігі мен оқушы талғамына
сай, қызығушылығын тудыратын
тақырып таңдалуы қажет.
Шығар
машылық
сабақ
2
қыр-
күйек
2
Ғылыми
жобаның
болжамы.
Ғылыми
жаңалығы.
Зерттеу
нысаны,
пәні,
теориялық
және
тәжірибелік
маңыздылы
ғы
Кіріспе бөлім. Мұнда оқушы
жұмыс барысында ашуға тиісті
негізгі жұмыстары, өзектілігі мен
тақырыптың мәні көрсетіліп,
негізгі мақсаттар мен міндеттер
айқындалуы қажет. Жұмыстың
әдістемелік
негізінің
неден
бастау алатындығы, оның қандай
практикалық
деректемелер
арқылы ұштастырылатындығы
нақтылы айтылуы тиіс. Осы
бөлімде жұмыста басты арқау
болатын мәселелердің мәнін ашу
да артықтық етпейді.
Шығарма
шылық
сабақ
2
қазан
3
Ғылыми
жобаның
Ғылыми еңбектер. Бұл бөлімде
таңдауға түскен тақырып жан-
2
қараша
8
рәсімде
луіне
қойылатын
талаптар
жақты ашылады. Осы себептен
де оның басқа бөлімдерге
қарағанда,
қомақты
болуы.
Жұмыс барысында пайдаланыл
ған әдебиетке сілтеме жасау,
дәйексөз келтіру, өз пікіріңді
білдіру осы бөлімде қабаттасып
жүріп жатады. Тиесілі мысалдық
деректемелерді молынан пайдала
ну, өз мүмкіндігіңді көрсету де
осы бөлімнің еншісінде. Солай
бола тұра, дәйек сөзге енген,
сілтемеге түскен әдебиеттегі
мағлұматтар ұзақ болмауы керек
4
Ғылыми
жобаның
негізгі
бөлімін
орындау
Келтірілген мәліметтері, қалай
болғанда да, оқушы тарапынан
қорытылып отырылғаны жөн, әрі
осы айтылым нақты дерекпен
ұштасуы жұмыс құндылығын
арттырады.
2
жел-
тоқсан
5
Зерттеу
жұмыстары
ның
тұжырымда
ры және
ғылыми
болжамы
Пайдаланылған әдебиет (кітап,
мақала, т.б.) қатаң әліпби
тәртібімен
орналасады.
Ең
алдымен,
автордың
тегі,
қысқартылған жүйедегі аты,
әкесінің аты келтіріліп, еңбектің
аты, қаласы, баспа аты, жылы
мен жалпы бет саны көрсетілуі
тиіс. Үлгі:
1 Исаев С. М. Қазіргі қазақ
тіліндегі сөздердің грамматика
лық сипаты. – Алматы: «Рауан»,
1998. –
304 б.
2 Исаев С. М. Қос сөздердің
көмескі сыңарлары туралы//
«Қазақ әдебиеті» газеті. – 1966. –
№2 сан ретімен берілген әдебиет
тізімі мақалалық деректемеге
жасалған сілтемені байқатады.
Сілтеме
жасалған
әдебиет,
келтірілген дәйексөздің берілу
тәртібі де қатаң сақталу керек.
Мәтін ішіндегі дәйексөзден
алынған әдебиетті сол беттің
2
қаңтар
9
төменгі жағында беріліп, әдебиет
тізімінде қайталануының еш
қажеті жоқ. Одан да келтірілген
дәйексөзден соң жақша ашып,
соның ішінде қажетті әдебиеттің
берілген тізімдегі сандық ретін,
әрі дәйексөз алынған бетті
көрсетсе жетіп жатыр. Мәселен,
[5, 130 б.]. Алғашқы сан әдебиет
тізіміндегі сандық реті жағынан
бесінші тұрғанын көрсетеді де,
екінші сан сол әдебиеттен
алынған дәйексөздің нақты бетін
білдіреді.
6
Жоба
тақырыбы
бойынша
зерттеу
жұмыста
рын атқару
Ғылыми жобаның міндеті:
-
белгілі бір пәннен алған
оқушылардың
теориялық
білімдерін тереңдетіп, бекіту;
-
таңдаған тақырып бойынша
белгілі бір мәселені шешуге
алған білімін қолдану;
-
белгілі бір пән бойынша
ғылыми-зерттеу
жұмысымен
айналасуға дағдыланады.
Ғылыми жұмыстың көлемі 20 –
25 бет болады. Жобада қамтылу
керек:
жоспар;
тақырып
өзектілігін көрсететін кіріспе;
негізгі бөлім; қорытынды бөлім;
әдебиет тізімі.
2
ақпан
7
Ғылыми
жобаның
негізгі
бөлімін
орындау
Жоба тақырыбы бойынша әдеби
талдау, тілдік талдау, талқылау
жазу.
Жоба
тақырыбы
мағыналарға негізделуі тиіс;
ғылыми-зерттеу жұмыстарына
негіз боларлық іргелі бөлімдерге
бағытталуы керек; тақырыпқа
сәйкес ғылыми еңбектеріне
сілтеме жасау
2
наурыз
8
Ғылыми
жобаның
рәсімделуі
Ғылыми жобаның рәсімделуі
және
қорғалуы:
жоба
компьютермен
орындалады;
ғылыми жобаны қорғауда оқушы
3 –
5 минут көлемінде қысқаша
2
сәуір
10
баяндама жасайды. Комиссия
мүшелерінің сұрағына жауап
береді. Бағаланғанда мыналар
ескеріледі: қорғау кезіндегі
баяндама
сапасы;
сұраққа
қайтарылған жауаптың анық,
дұрыс
болуы;
оқушының
теориялық, ғылыми, практика
лық дайындығының деңгейі;-
ғылыми жұмысының рәсімделуі;
жетекші пікірі.
9
Ғылыми
жобаның
қорытынды
бөлімі
Негізінен
оқушының
өз
бағамдауынан тұрады. Алынған
нәтижелер
сан
ретімен
санамаланып
тиянақталады.
Жұмыс барысында нені мақсат
етіп, қандай нәтижесі болды
деген сұраққа жауап тапқан
орынды. Қорытынды бөлімде
түрлі
сілтемелер
жасауға,
дәйексөз келтіруге әуестіліктің
қажеті жоқ деп санаймыз.
1
мамыр
I
бөлім
1
Кіріспе.
«Қазақ тіл
өнерінің
құдіреті»
Фонетика.
Дауысты
дыбыстар
Қазақ
фольклоры
1.
Қазақ тілінің құдіреті туралы
дәйексөздерге комментарий
жасау, жазу
2. «Фонетика» саласы бойынша
мағлұматы
3.
Фонетикалық талдау
4.
Фольлор жанрлары
Шығарма
шылық
2
қыр-
күйек
2.
Поэзия
тілінің
құдіреті.
Орфогра
фия мен
орфоэпия
Әдеби
талдау
1.
Ұстаз туралы өлеңдердің
көркемдігі бойынша пирамида
құрау.
2. «Менің елім» эссе жазу.
3. Таңдау өлеңдеріне салыстыру,
әдеби талдау, тілдік талдау,
талқылау жазу. Жыраулар
поэзиясы. Батырлар жыры.
Шығарма
шылық
сабақ
3
қыр-
күйек
3
Әдеби тілді
қолдану
аясы.
Дауыссыз
1.«Қазақ тілі- мемлекеттік тіл»
тақырыбында өз ойларын жазу.
2. Жұптық талқылау жасау, өзара
бағалау.
Шығарма
шылық
сабақ
3
қазан
Достарыңызбен бөлісу: |