Педагогика факультеті «Педагогика және психология» кафедрасы
жүктеу/скачать 1,69 Mb.
|
| Он үшінші дәріс.
Тақырып: Естің негізгі түрлері. Мақсаты: Естің түрлерімен, сапаларымен таныстыру, Мазмұны: Ес түрлері. Ес процестері. Ес сапалары. Ес түрлері. Ес адамның әртүрлі өмір сфераларымен байланысты болғандықтан естің көріну түрлері өте көп болып келеді. Естің барплық түрлерін шартты түрде 3 топқа бөлуге болады 1) адам есіне сақтайтын заттар, нәрселер, қозғалыс, сезім т.б. Бұл топқа қозғалыс, бейнелік , сөз-логикалық, эмоционалдық ес түрлері жатады. 2) қалай есте сақтайтынына байланысты (кездейсоқ немесе мақсатты түрде) ерікті немесе еріксіз . 3) есте сақтау ұзақтығына байланысты қысқа мерзімді есте сақтау, ұзақ мерзімді есте сақтау, оперативті есте сақтау. Қозғалыс ес қимыл-қозғалыстарға байланысты іскерлік , дағдыларды еске қалдыру немесе қайта жаңғырту. Барлық тұрмыстық, спорттық, еңбек дағдылары қозғалыс ес арқылы жүзеге асады. Мәселен, коньки тебу, сәбидің тәй-тәй басуы, жазу, оқу, машина айдау, турникке тартылу т.б. Адамның басынан өткен сезімдерді еске қалдырып отыруы эмоционалдық ес деп аталады. «Егер сіз өткенді еске алғанда қызарсаңыз, бозарсаңыз, болған қайғыны еске алуға, ойлауға қорықсаңыз сізде сезімдерге есіңіз, не эмоционалдық есіңіздің болғаны» - деген К.С. Станиславский. Адам шынайы сезімін білдіру үшін эмоционалдық естің алатын орны зор. Егер адам эмоцияға кедей болса, өте қатал, тұйық болады. Адам ойының түрлі формаларын еске қалдыра алу қабілеті сөз-логикалық ес деп аталады. Естің бұл түрі ереже, формула, сөздер (нақыл сөздер, мақал) жаттағанда кездеседі. Естің осы түрі көбінесе философтар мен математиктерде кездеседі. Сөз-логикалық естің оқу процесінде маңызы зор. Өткен тақырыпты есте қалдыру, соны қайта жаңғырту есі дамымаған адамға қиынға соғады. Заттар мен құбылыстардың қасиеттерінің нақтылы бейнесін ойда қалдыруда, қайта жаңғыртуда көрініп отыруын образдық ес деп атайды. Елестерге деген ес, адамдардың беттерін, табиғатты, суретті, музыкалық әуен, иіс, дәм, себеп салдарды қалдырып, қайта жаңғыртуға көмектеседі. Бейнелі естің бес түрі бар : есту, көру, дәм сезу, иіс сезу, сипап сезу. Бейнелі есті сақтаудың бұл түрлері әрбір адамда әртүрлі дамиды. жүктеу/скачать 1,69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|