6.Инновация туралы ұғым, маңызы, топтастырылуы, шығармашылық іс-әрекет. Ынтымақтастық педагогикасы, оның негізгі идеялары.
Инновация – педагогикалықпроцескеоқыту мен тәрбиеніңжаңатұжырымдамаларын, оқужоспарларынжәнебағдарламаларын, түрлерін, әдістерін, құралдарыненгізіп, мақсатңажету.
Инновациялықпроцессізмектептіңдамуымүмкінемес. Мектептіңтарихындаоқыту мен тәрбиеніңескітүрлері, құралдарыныңорнынажаңа, озықүлгілеркелгенкездеркөпболды. Мысалы: 20 жылдарымектептәжірибесінежобалауәдісібойыншатопқаүйтапсырмаларыберілді. Осы тәсілдіжаңашылмұғалімН.П.Гузикөзгертіпқолданды.
70-80 жылдарыШ.А.Амонашвили, И.П.Волков, С.Н.Лысенкова, В.Ф.Шаталовтардың жаңашылдық іс-тәжірибесі сол кездегі ұстаздар қауымының тарапынан үлкен қолдауға ие болды.
Инновациялықмектептердіңмақсаты - жекетұлғаныжан-жақтыдамыту.
Н.Нұрахметовинновациянымынадайтоптарғабөледі:
• біліммазмұнындағы инновация;
• оқу-тәрбиепроцесініңәдістемесі, технологиясы, түрі, әдістеріжәнеқұралдарындағы инновация;
• оқу-тәрбиепроцесінұйымдастырудағы инновация;
• мектептегібасқаружүйесіндегі инновация.
Жаңалықтанкейінболғанөзгерістердіңсипатынақарайтопталғанинновацияныңтүрлері:
- жеке, бір-біріменбайланысыжоқ;
- модульдық (бір-біріменбайланысты): бір-бірінежақынпәндергежәнежасдеңгейлерібірдейоқушыларменжүргізілетіноқу-тәрбиежұмыстарынаенгізілгенжаңалықтар;
- жүйелі: барлықмектептердеболатынөзгерістер.
Иновацияныңтүрлері: модификациялық, комбинаторлық, түбірлі.
Модификациялық инновация - педагогикадағыәдіс-тәсілдердіжетілдіру. Мысалы: А.С.МакаренконыңқиынбалалардытәрбиелеуәдістерінА.Ысқақов осы заманғалайықтапқолданды
Комбинаторлық инновация - белгіліәдістердіңэлементтердіңбір-бірінеқосу. Инновацияныңбұлтүрінқазіргікездетілдердіоқытуәдістемесіменайналысатынғалымдарқолдануда. Түбірлі: мектепкебілімніңмемлекттікстандарттарыныңенгізілуі.
Иннавациялықіс-әрекет – қоғамныңәлеуметтік-экономикалықжағдайынасаймектепжұмысындамытатын, мектепөмірінеоңөзгерістерәкелетініс-әрекет. Әрбірмұғалімөзініңоқу-жұмысындамытуүшінтүрліқұралдарарқылыөзініңісәрекетінсаналытүрдеөзгертеді.
Инновациялықпроцестіңкезеңдері:
• иновацияныңсебептері;
• жаңалықтыжобалау;
• жаңалықтыжүзегеасыру.
Инновациялықіс-әрекетке орта да әсеретеді. Мектепжаңалықтыңсебебін, жобасыныңдұрыстығындәлелдеп, жаңалыққамұғалімдерді, оқушыларды, ата-аналардықызықтырабілгеніжөн. Инновациялықпроцестікүшейтетін бес фактор:
• мектепбасшыларыныңшығармашылығы, оқытудыңжаңатехнологияларынжасауғақабілеттілік, педагогикалықпроцескеқатысушылардыңбір-біріменөзараәрекетіжәнеқарымқатынасы;
• инновациялықпроцестіңжоспары, бағдарламасы;
• бағдарлама, жоспарбойыншамектепкеғалымдардыңкеңесберуі, керекжағдайдаинновациялықпроцескетүзетулеренгізуі. Жоспарданәтижелергежетугеықпалететінжағдайлардыкөрсетіп, сәтсіздікболғанда оны жоятыншараларды да белгілеу;
• әлеуметтік-экономикалықжағдай;
• инновациялықпроцескеқатысушылар: бастамакөтерушілер, көмектесушілер, қарсытұрушылар.
Ынтымақтастықпедагогикасы
Ынтымақтастың - бірмақсатқажетугебағытталған, бірлескеніс-әрекет. Оғанкеректіжағдайлар:
- мақсаттыңбірекенінанықсезіну;
- ынтымақтасушыжақтардыңқызметшдәлбелгілеу;
- мақсатқажетуүшінмұғалім мен оқушылардың, т.б. педагогикалықпроцескеқатысушылардыңбір-бірінекөмек беру і.
Ынтымақтастықпедагогикасыныңпайдаболуынасебепболғаноқушылардыңбілімдеңгейініңтөмендігі, кеңеспедагогикасыныңбаланыңеркінжәнежан-жақтыдамуынтежеп, талантынбасуы.
Ынтымақтастық педагогика негізіадамғадегенізгіліктіктіккөзқарас, оныңмүмкіндіктері мен қабілеттеріне сену, қызығушылықтары мен қажеттіліктерінтүсіну, тәрбиеүрдісіндеолардыесепкеалу. Осы тұжырымдамағасәйкесүшбастытұлғалықұстанымдардыбөліпкөрсетугеболады.
Баланы бар болмысыменқабылдау. Мұндабаланымұғалімніңқабылдамауы, оқушыныңөзіндік «Менін» бағаламауыорыналмайды.
Баланы эмпатикалықтүсіну. Мұғалімоқушыныңішкідүниесінеенуге, қоршағанортаныоқушыныңкөзіменқабылдап, оныңішкідүниесіменсезінугеталпынады.
Оқушыларменашық, өзарасенімділікқарым – қатынас. Мұғалімнің оқушыларғаөзініңішкідүниесінашуғадеген талпынысы.
Ынтымақтастықпедагогикасы «ынтымақтастықты» бірлескенәрекетдептүсініп, төмендегідейсипаттайды:
1) ортақмақсаттыңболуы;
2) әрекеттіұйымдастыружәнебасқару;
3) қызметті, әрекетті, жолдарынбөлу;
4) тұлғааралыққатынастыңболуы.
Өзараынтымақтастықта бола алады:
- мұғалім мен оқушылар, бірлескенәрекеттіжәнемұғалімніңшұғылкерібайланыстыорнатубарысындағыөзаратүсінушіліктікөрсетуарқылыәрекеттесуі;
- оқушылар мен оқушылар, тәрбиеүрдісіндебір – бірінедегенсенімартуыжәнесерістесініңсенімділігінесенуі;
- мұғалімдер мен мұғалімдер, бір – бірінеөзаракөмеккөрсетуіарқылы педагогика саласындағытеориялықжәнеәдістемелікжаңалықтарментәжірибеалмасуы;
- мұғалімдер мен ата – аналар, оқушыларғақатыстыақпараттармен дер кезіндеалмасуы;
Ынтымақтастық білігі мен дағдысынқалыптастырубойыншажұмыскезеңкезеңменжүзегеасырылады:
І кезең. Тәрбиеүрдісінеқатысушалардыңбарлығыныңдағдынымеңгеруқажеттілігіншаралар, тренингтерұйымдастыруарқылыұғындыру.
ІІ кезең. Оқушылардыңжайсөйлейбілубілігініңмәнінтүсінуі, бірлескенәрекеттебірін – біріқолдауы, жауаптарыннегіздеуі, ұсынушылардыемес, идеялардысынауы. Аталғанбіліктеринтеллектуалдықойындар мен тренингтердіңкөмегімен меңгеріліп, жекебақылаупарақтарындатіркеледі.
ІІІ кезең. Мұғалімніңкоммуникативтікситуацияларды, топтықтапсырмаларды (сараланғантоптықжұмыстар, ақпараттарменалмасу, орындалғанжұмыстарбойыншаесеп беру, сарапшытоптыңбағасы) жасау.
ІҮ кезең. Драматизация, пікірсайыс, жобалаут.б. құралдарарқылыбіліктердімеңгеру мен жетілдірубарысында мұғалімніңоқушылардықолдауы.
Ынтымақтастықпедагогикасы 80 жылдарыбілім беру саласындакөптегенинновациялықүрдістердіөміргеалыпкелгенмейліншекеңтаралғанпедагогикалықжинақтаулардықбіріболыптабылады. Технология атауыкеңесмектебінің тамашадәстүрлерінбіріктірген (Н.К:Крупская, С.Т.Шацкий, В.А.Сухомлинский, А.С.Макаренко), орыс (К.Д.Ушинский, Н.П.Пирагов, Л.Н.Толстой) жәнешетелдік (Ж.Ж.Руссо, Я.Корчак, К.Роджерс, Э.Берн) психолого – педагогикалықғылым мен тәжірибесінжинақтағанжаңашыл – педагогтардыңбіртобыменберілді.
Ынтымақтастықпедагогикасыныңбіртұтас технология ретінденақтықұрылымы, нормативтік – орындаушылықнұсқаулығыжоқ. Олжүздегенмақалалар мен кітаптарда «шашыраңқы» берілген. Ынтымақтастықидеясықазіргізаманғытехнологиялардыңбарлығындаорыналады.
Мақсаттықбағдары:
v Талапқоюшылықпедагогикасынанқарым – қатынаспедагогикасынакөшу.
v Балағаізгілікті – тұлғалықтұрғысынанкелу
v Оқыту мен тәрбиебірлігі
Достарыңызбен бөлісу: |