Педагогика вн блок indd
-тақырып. Дарындылық және танымдық даму процесі
жүктеу/скачать 3,58 Mb. Pdf көрінісі
|
педагогика китап
| 4-тақырып. Дарындылық және танымдық даму процесі
96 шығармашылық ізденістері деген тұжырымдары осы зерт- теліп отырған мәселенің әрқашанда, әр заман талабына сай туындап отыратындығы және оның өміршең, үздіксіз про- цесс екендігінің дәлелі болып отыр. Себебі адам ойы арқылы шығармашылықта еркіндікке қол жеткізеді. Ал, Н.А. Бердяев болса шығармашылықты – шығармашылықтық интуиция- сы, түпкі ниеті, ойындағы көркем немесе поэтикалық бей- несі, құлағына естіліп тұрған симфонияны, ішкі әлі ашыл- маған жаңалық немесе өнер табысы. Одан кейін оны жүзеге асыру, яғни шығармашылық үдерісі жүреді, бұл үдерістен артық ештеме жоқ – деп қарастырады. Қоршаған ортаның шығармашылық әрекетпен жасаған қайсыбір заты болсын, адамның ойымен, сезімімен құрылған нәрсе болсын, әйте- уір бір жаңа нәрсені жасайтын іс-әрекет ретінде қарасты- рады. Пассау (1955) дарындылықты қандай да бір саладан, ғылым, өнер, әлеуметтік көзқарастардан үлкен нәтижелер- ге жету деп анықтады. Дж. Гилфордтың ойынша, шығармашылыққа деген қабілет көп қырлы жəне өзіне келесіні қосады: тəуекел ету қабілеті, дивергентті ойлау, ойлау икемділігі, ойлау жылдамдығы, бай қиял, бірегей емес заттарды қабылдау, жоғары эстети- калық құндылықтар, дамыған түйсік. Дж. Гилфорд өзінің ке- лесі жұмыстарында ұқсастықтар жəне қайшылықтар тезді- гі, экспрессивті тездік (сөз тіркестерін тез құру қабілеті), кенеттен икемділік (шығармашылық тұлғаның бір объект класынан екіншісіне жылдам ауысуы), бейімдік икемділігі (ерекшелік), аудиовизуалды икемділік (вербалды жəне ви- зуалды түрде ойластырылған сұлбасын беру қабілеті) секіл- |