Педагогикалық институтының директоры

жүктеу/скачать 1,13 Mb.

бет	11/36
Дата	05.02.2022
өлшемі	1,13 Mb.
	#12897

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 36

3.1. Глоссарий

Қазақ тілінде	Орыс тілінде	Ағылшын тілінде
Математика	Математика	Mathematics
Сан	Число	Number
Натурал сан	Натуральное число	Natural
Нөл	Ноль	Zero
Теріс емес бүтін сан	Целые неотрицателные числа	Whole
Қосудың заңдары	Законы сложения	Law of experience
Ретті	Упорядоченность	Ranked: ordered collections
Дискреттік	Дискретность	Discrete
Шектеусіз	Бесконечность	Endless, infinite
Реттік сан	Порядковое число	Ordinal number
Ассоциатиативтік	Ассоциативность	Association
Орынауыстырымдылық қасиет	Переместительное свойство	Transfer
Терімділік қасиет	Сочетательное свойство	Combination
Үлестірімділік қасиет	Распределительное свойство	Distributive
Сандардың бөлінгіштігі	Делимость чисел	Divisibility
Бөлінгіштік қасиеттері	Свойства делимости	Characteristic divisibility
Қосындының бөлінгіштігі	Делимость суммы	Divisibility amount
Азайтындының бөлінгіштігі	Делимость разности	Divisibility difference
Көбейтіндінің бөлінгіштігі	Делимость произведения	Divisibility product, making
Бөлінгіштік белгілері	Признаки делимости	Sign; symptom; token divisibility
Жай сан	Простое число	Prime number
-	Составное число	Component; composite number
Эратосфен елегі	Решето Эратосфена	Eratosfen’s sieve
Жай сандардың қасиеттері	Свойства простых чисел	Characteristic Prime number
Арифметикалық негізгі теоремасы	Основная теорема арифметики	Main; basic Arithmetic theorem
Ең кіші ортақ еселік	Наименьшее общее краткое	Least general (total, public) Multiple (times)
Ең үлкен ортақ бөлгіш	Наибольший общий делитель	Most general (total, public) Divide (share)
Тең	Равно	Be; make(s); equals
Кіші	Меньше	Less; smaller
Үлкен	Больше	More; bigger
Айырма	Разность	Difference
Көбейтінді	Произведение	Product; making
Бөлінді	Деление	Fission
Бүтін сан	Целое число	Integer number
Санның модулі	Модуль числа	Module of the number
Дискретті жиын	Дискретное множество	Discrete ensemble
Реттелген жиын	Порядочное множество	Decent ensemble
Теріс сан	Отрицательное число	Negative number
Ондық бөлшек	Десятичная дробь	Decimal fraction
Рационал сан	Рациональное число	Rational number
Иррационал сан	Иррациональное число	Surd number
Сандық өрнек	Числовое выражение	Numeric expression
Әріпті өрнек	Буквенная выражение	Alpha expression
Сандық теңдік	Числовое равенство	Numeric equality
Сандық теңсіздік	Числовое неравенство	Numeric inequality
Теңдеу	Уравнение	Equation
Теңсіздік	Неравенство	Inequality
Жуық мән	Приближенное значение	Drawn near importance

4. Пәннің оқу-әдістемелік қамтылу картасы

№ Әдебиет атауы		Барлығы
№ Әдебиет атауы		Кітапханада	Кафедрада	Студенттердің қамтылу пайызы (%)	Электронды түрі	Ескерту
1	Негізгі: 1. Т.К.Оспанов. Математика.Педагогикалық жоғары оқу орындарының бастауыш оқытудың педагогикасы және әдістемесі факультеті студенттеріне, педагогикалық колледждердің оқушыларына арнлаған оқу туралы. Алматы. 2000 ж. 2. О.М.Жолымбаев , Т.Е.Берікханова. Математика «Педагогика және бастауыш оқыту әдістемесі» мамандығы бойынша оқитын студенттерге арналған оқу құралы. Алматы. 2004 ж. 3. Л.П.Стойлова, А.М.Пышкало. Основы школьного курса математики. М. 1988 г. 4. А.В.Погорелов Геометрия 7-11. А., 1995 5.И.Баранова и др. Задачи по математике для 4-5 классов. М.1988	- 30 дана 10 дана 15 дана 10 дана	- - - -	- 10 % 3 % 5 % 3 %	- - - -	Кітапхана-ға түспеген
	Қосымша: 1. А.М.Пышкало және басқалары. Математика бастауыш курстың теориялық негіздері. Алматы. 1984 ж. 2. Қ.Жұмалыұлы. Математика бастауыш курсының негіздері. Ақтөбе. 1998 ж. 3. Л.С.Атанасян. Геометрия 7-9. А., 2001 4.С.Н. Пономарев и др. Задачи по математике для 4-5 классов. М.1988	25 дана - 15 дана 10 дана	- - -	10% - 5 % 3 %	- - -	Кітапхана-ға түспеген

5. Пән бойынша дәрістердің конспектісі
1 дәріс
Тақырыбы: Геометрия курсын аксиоматикалық тұрғыдан құру

Геометрияның шығуы туралы қысқаша мәліметтер;
А.Н. Колмогоновтың аксиомалар жүйесі;
А.В. Погореловтың аксиомалар жүйесі;
Л.С. Атанасянның аксиомалар жүйесі (өз бетімен).

Дәрісінің мақсаты: Студенттерге геометрия ғылымының даму тарихы жөнінде мәліметтер беру.
Әр түрлі аксиомалар жүйесін көрсетіп, оларды салыстыру.
Тірек сөздер: геометрия, дене, кеңістік, жер өлшеу, пішін, Евклид, Фалес, Пифагор, Лабочевский, Римен, нүкте, түзу, ара қашықтық, жазықтық, тиісті, арасында жатады, аксиома, теорема, анықтама, өлшеуіші болады.
Әдебиеттер:
/1/ 252-260 б.
/4/ §1 п 13, §4 п 37.
Қосымша /3/ 294-299 б.
1-сұрақ. Геометрия – денелердің пішіні мен кеңістік қатынастарды оқытатын математиканың ежелден келе жатқан бөлімі. Алғашқы геометриялық ұғымдар ежелгі уақытта-ақ пайда болған. Адам табиғатты тек қана байқап қоймай, практикалық іс-әрекет барысында геометриялық мағлұматтарды жинақтады. Сол кездің өзінде-ақ дерексіз ұғым ретінде қашықтық, ұзындығы бөлу сияқты ұғымдармен байланысты емес басқадай қасиеттері ескерілмей, тек қана кеңістік қасиеттері сақталатын геометриялық дене ұғымы пайда болған.
Геометрияны жүйелі түрде баяндаған алғашқы еңбек ежелгі грек математигі Евклидтің «Бастамалары» (б.э.д.ІІІ ғасыр) болды. Онда қазіргі орта мектептің деңгейіндегі геометриялық білімнің көлемі берілген болатын. Ол өз жұмысында өзінен бұрынғы ғалымдардың, соның ішінде Фалес пен Пифагор, Демокрит мен Евдокс және тағы басқалардың еңбектеріне сүйенеді.
Адамзат тарихында алғаш рет геометрия «Бастамаларда» аксиоманың көмегімен және осы аксиомалардан логикалық тұрғыдан келіп шығатын қорытындылар – теоремалар арқылы түсіндіріледі.
Кейін геометрия ғылымында сапалық өзгерістер байқалып, жаңа геометриялар пайда болды. Ол геометриялар орыс ғалымы Н.И.Лобачевский, неміс ғалымы Б.Риман тағы осы сияқты ғалымдардың еңбектерімен байланысты.
2-сұрақ: А.Н. Колмогоров ұсынған аксиомалар жүйесі бойынша құрылған планиметрия курсында негізгі (анықталмайтын) ұғымдар ретінде төрт ұғым: нүкте, түзу, ара қашықтық, жазықтық алынған, ал негізгі (дәлелденбейтін) сөйлемдер ретінде бес топқа бөлінген 12 аксиома алынған.
І. Тиістілік аксиомалары

Әрбір түзу нүктелер жиыны болады.
Бір-бірінен өзгеше екі нүкте үшін оларды қамтитын бір, тек бір ғана түзу болады.
Кемінде бір түзу болады және әр түзуге кемінде бір нүкте тиісті болады.
ІІ. Ара қашықтықтар аксиомалары

1.Кез-келген А мен В екі нүкте үшін А-ден В-ге дейінгі ара қашықтық деп келіп аталатын теріс емес шама болады. А мен В нүктелері дәл келіп беттескенде, тек сонда ғана ара қашықтық нолге тең болады.
2.А-ден В-ға дейінгі ара қашықтық В-дан А-ға дейінгі ара қашықтыққа тең болады: /АВ/= /ВА/;
3.Кез-келген А,В,С үш нүкте үшін А-дан С-ге дейінгі ара қашықтық А-дан В-ге дейінгі және В-дан С-ге дейінгі ара қашықтықтардың қосындысынан артық болмайды: /АС/ ≤ /АВ/ + /ВС/
ІІІ. Реттік аксиомалары

Р түзуінің кез-келген О нүктесі Р түзуінің О-дан өзгеше барлық нүктелерінің жиынын бос емес екі жиынға былайша бөледі:

а) әр түрлі жиынға тиісті кез-келген А мен В екі нүкте үшін О нүктесі А мен В арасында жатады;
ә) егер де А мен В нүктелері бір ғана жиынға тиісті болса, онда олардың біреуі екінші нүкте мен О нүктесінің арасында жатады.

Басы О нүктесіндегі, берілген сәуле бойындағы кез-келген а ара қашықтық үшін О нүктесінен ара қашықтығы а-тең болатын бір, тек бір ғана А нүктесі болады: /ОА/=а.
Егер де С нүктесі А мен В нүктелерінің арасында жатса, онда А,В,С нүктелері бір түзуге тиісті болады.
Кез-келген Р түзуі жазықтықтың ол түзуге тиісті емес нүктелерін бос емес екі жиынға былайша бөледі:

а) әр жиынға тиісті кез-келген екі нүкте Р түзуімен бөлінеді.
ә) бір ғана жиынға тиісті кез-келген екі нүкте Р түзуімен бөлінбейді.

жүктеу/скачать 1,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 36