Педагогикалық институтының директоры



бет11/36
Дата05.02.2022
өлшемі1,13 Mb.
#12897
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   36
3.1. Глоссарий



Қазақ тілінде

Орыс тілінде

Ағылшын тілінде

Математика

Математика

Mathematics

Сан

Число

Number

Натурал сан

Натуральное число

Natural

Нөл

Ноль

Zero

Теріс емес бүтін сан

Целые неотрицателные числа

Whole

Қосудың заңдары

Законы сложения

Law of experience

Ретті

Упорядоченность

Ranked: ordered collections

Дискреттік

Дискретность

Discrete

Шектеусіз

Бесконечность

Endless, infinite

Реттік сан

Порядковое число

Ordinal number

Ассоциатиативтік

Ассоциативность

Association

Орынауыстырымдылық қасиет

Переместительное свойство

Transfer

Терімділік қасиет

Сочетательное свойство

Combination

Үлестірімділік қасиет

Распределительное свойство

Distributive

Сандардың бөлінгіштігі

Делимость чисел

Divisibility

Бөлінгіштік қасиеттері

Свойства делимости

Characteristic divisibility

Қосындының бөлінгіштігі

Делимость суммы

Divisibility amount

Азайтындының бөлінгіштігі

Делимость разности

Divisibility difference

Көбейтіндінің бөлінгіштігі

Делимость произведения

Divisibility product, making

Бөлінгіштік белгілері

Признаки делимости

Sign; symptom; token divisibility

Жай сан

Простое число

Prime number

-

Составное число

Component; composite number

Эратосфен елегі

Решето Эратосфена

Eratosfen’s sieve

Жай сандардың қасиеттері

Свойства простых чисел

Characteristic Prime number

Арифметикалық негізгі теоремасы

Основная теорема арифметики

Main; basic Arithmetic theorem

Ең кіші ортақ еселік

Наименьшее общее краткое

Least general (total, public)
Multiple (times)

Ең үлкен ортақ бөлгіш

Наибольший общий делитель

Most general (total, public)
Divide (share)

Тең

Равно

Be; make(s); equals

Кіші

Меньше

Less; smaller

Үлкен

Больше

More; bigger

Айырма

Разность

Difference

Көбейтінді

Произведение

Product; making

Бөлінді

Деление

Fission

Бүтін сан

Целое число

Integer number

Санның модулі

Модуль числа

Module of the number

Дискретті жиын

Дискретное множество

Discrete ensemble

Реттелген жиын

Порядочное множество

Decent ensemble

Теріс сан

Отрицательное число

Negative number

Ондық бөлшек

Десятичная дробь

Decimal fraction

Рационал сан

Рациональное число

Rational number

Иррационал сан

Иррациональное число

Surd number

Сандық өрнек

Числовое выражение

Numeric expression

Әріпті өрнек

Буквенная выражение

Alpha expression

Сандық теңдік

Числовое равенство

Numeric equality

Сандық теңсіздік

Числовое неравенство

Numeric inequality

Теңдеу

Уравнение

Equation

Теңсіздік

Неравенство

Inequality

Жуық мән

Приближенное значение

Drawn near importance



4. Пәннің оқу-әдістемелік қамтылу картасы




Әдебиет атауы

Барлығы

Кітапханада

Кафедрада

Студенттердің қамтылу пайызы (%)

Электронды түрі

Ескерту

1

Негізгі:
1. Т.К.Оспанов. Математика.Педагогикалық жоғары оқу орындарының бастауыш оқытудың педагогикасы және әдістемесі факультеті студенттеріне, педагогикалық колледждердің оқушыларына арнлаған оқу туралы. Алматы. 2000 ж.
2. О.М.Жолымбаев , Т.Е.Берікханова. Математика «Педагогика және бастауыш оқыту әдістемесі» мамандығы бойынша оқитын студенттерге арналған оқу құралы. Алматы. 2004 ж.
3. Л.П.Стойлова, А.М.Пышкало. Основы школьного курса математики. М. 1988 г.
4. А.В.Погорелов Геометрия 7-11. А., 1995
5.И.Баранова и др. Задачи по математике для 4-5 классов. М.1988



-
30 дана


10 дана
15 дана

10 дана




-
-
-


-



-
10 %


3 %
5 %

3 %





-
-
-


-



Кітапхана-ға түспеген






Қосымша:
1. А.М.Пышкало және басқалары. Математика бастауыш курстың теориялық негіздері. Алматы. 1984 ж.
2. Қ.Жұмалыұлы. Математика бастауыш курсының негіздері. Ақтөбе. 1998 ж.
3. Л.С.Атанасян. Геометрия 7-9. А., 2001
4.С.Н. Пономарев и др.
Задачи по математике для 4-5 классов. М.1988

25 дана

-
15 дана

10 дана


-


-
-

10%


-
5 %


3 %



-


-
-

Кітапхана-ға түспеген



5. Пән бойынша дәрістердің конспектісі
1 дәріс
Тақырыбы: Геометрия курсын аксиоматикалық тұрғыдан құру

  1. Геометрияның шығуы туралы қысқаша мәліметтер;

  2. А.Н. Колмогоновтың аксиомалар жүйесі;

  3. А.В. Погореловтың аксиомалар жүйесі;

  4. Л.С. Атанасянның аксиомалар жүйесі (өз бетімен).

Дәрісінің мақсаты: Студенттерге геометрия ғылымының даму тарихы жөнінде мәліметтер беру.
Әр түрлі аксиомалар жүйесін көрсетіп, оларды салыстыру.
Тірек сөздер: геометрия, дене, кеңістік, жер өлшеу, пішін, Евклид, Фалес, Пифагор, Лабочевский, Римен, нүкте, түзу, ара қашықтық, жазықтық, тиісті, арасында жатады, аксиома, теорема, анықтама, өлшеуіші болады.
Әдебиеттер:
/1/ 252-260 б.
/4/ §1 п 13, §4 п 37.
Қосымша /3/ 294-299 б.
1-сұрақ. Геометрия – денелердің пішіні мен кеңістік қатынастарды оқытатын математиканың ежелден келе жатқан бөлімі. Алғашқы геометриялық ұғымдар ежелгі уақытта-ақ пайда болған. Адам табиғатты тек қана байқап қоймай, практикалық іс-әрекет барысында геометриялық мағлұматтарды жинақтады. Сол кездің өзінде-ақ дерексіз ұғым ретінде қашықтық, ұзындығы бөлу сияқты ұғымдармен байланысты емес басқадай қасиеттері ескерілмей, тек қана кеңістік қасиеттері сақталатын геометриялық дене ұғымы пайда болған.
Геометрияны жүйелі түрде баяндаған алғашқы еңбек ежелгі грек математигі Евклидтің «Бастамалары» (б.э.д.ІІІ ғасыр) болды. Онда қазіргі орта мектептің деңгейіндегі геометриялық білімнің көлемі берілген болатын. Ол өз жұмысында өзінен бұрынғы ғалымдардың, соның ішінде Фалес пен Пифагор, Демокрит мен Евдокс және тағы басқалардың еңбектеріне сүйенеді.
Адамзат тарихында алғаш рет геометрия «Бастамаларда» аксиоманың көмегімен және осы аксиомалардан логикалық тұрғыдан келіп шығатын қорытындылар – теоремалар арқылы түсіндіріледі.
Кейін геометрия ғылымында сапалық өзгерістер байқалып, жаңа геометриялар пайда болды. Ол геометриялар орыс ғалымы Н.И.Лобачевский, неміс ғалымы Б.Риман тағы осы сияқты ғалымдардың еңбектерімен байланысты.
2-сұрақ: А.Н. Колмогоров ұсынған аксиомалар жүйесі бойынша құрылған планиметрия курсында негізгі (анықталмайтын) ұғымдар ретінде төрт ұғым: нүкте, түзу, ара қашықтық, жазықтық алынған, ал негізгі (дәлелденбейтін) сөйлемдер ретінде бес топқа бөлінген 12 аксиома алынған.
І. Тиістілік аксиомалары

  1. Әрбір түзу нүктелер жиыны болады.

  2. Бір-бірінен өзгеше екі нүкте үшін оларды қамтитын бір, тек бір ғана түзу болады.

  3. Кемінде бір түзу болады және әр түзуге кемінде бір нүкте тиісті болады.

  4. ІІ. Ара қашықтықтар аксиомалары

1.Кез-келген А мен В екі нүкте үшін А-ден В-ге дейінгі ара қашықтық деп келіп аталатын теріс емес шама болады. А мен В нүктелері дәл келіп беттескенде, тек сонда ғана ара қашықтық нолге тең болады.
2.А-ден В-ға дейінгі ара қашықтық В-дан А-ға дейінгі ара қашықтыққа тең болады: /АВ/= /ВА/;
3.Кез-келген А,В,С үш нүкте үшін А-дан С-ге дейінгі ара қашықтық А-дан В-ге дейінгі және В-дан С-ге дейінгі ара қашықтықтардың қосындысынан артық болмайды: /АС/ ≤ /АВ/ + /ВС/
ІІІ. Реттік аксиомалары

  1. Р түзуінің кез-келген О нүктесі Р түзуінің О-дан өзгеше барлық нүктелерінің жиынын бос емес екі жиынға былайша бөледі:

а) әр түрлі жиынға тиісті кез-келген А мен В екі нүкте үшін О нүктесі А мен В арасында жатады;
ә) егер де А мен В нүктелері бір ғана жиынға тиісті болса, онда олардың біреуі екінші нүкте мен О нүктесінің арасында жатады.

  1. Басы О нүктесіндегі, берілген сәуле бойындағы кез-келген а ара қашықтық үшін О нүктесінен ара қашықтығы а-тең болатын бір, тек бір ғана А нүктесі болады: /ОА/=а.

  2. Егер де С нүктесі А мен В нүктелерінің арасында жатса, онда А,В,С нүктелері бір түзуге тиісті болады.

  3. Кез-келген Р түзуі жазықтықтың ол түзуге тиісті емес нүктелерін бос емес екі жиынға былайша бөледі:

а) әр жиынға тиісті кез-келген екі нүкте Р түзуімен бөлінеді.
ә) бір ғана жиынға тиісті кез-келген екі нүкте Р түзуімен бөлінбейді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   36




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет