Педагогикалық мамандықты таңдау байланысты:
Адамның денсаулығына.
Адамның еңбексүйгіштігіне.
Адамның шыдамдылығына.
Адамның қызығушылығы мен қабілеттілігіне.
Қоршаған адамдардың көзқарастарына
Мұғалімнің профессиограммасына жатпайды:
Жалпы азаматтық сапа.
Кәсіптік сапа.
Пән бойынша арнайы білімі, білігі, дағдысы.
Балалармен қатынастағы авторитарлық.
Адамилық, әділдік, балаларға сүйіспеншілік.
Е.А.Климовтың жіктемесі бойынша педагогикалық мамандық жататын жүйе:
«Адам-табиғат»
«Адам-адам».
«Адам-белгілер жүйесі».
«Адам-көркем бейне».
«Адам-техника».
Педагогикалық білім:
Пәнін оқыту саласындағы терең білімі.
Педагогикалық категорияларды, оқыту мен тәрбиелеуді ұйымдастыру заңдылықтарын, әдістерін, қағидаларын білуі.
Философиялық, психологиялық, әлеуметтік білімі.
Педагогикалық ой-пікірлердің даму тарихи бойынша білімі.
Оқушылардың жас ерекшеліктерін білуі.
Мұғалімнің профессиограммасы – бұл:
Мамандықтар тізімі.
Мұғалімнің сауаттылығы, білімділігі, зиялылығы.
+ Мұғалім тұлғасына қойылатын кәсіби талаптардың жиынтығы.
Мұғалімнің ғылыми дәрежесі.
Мұғалімнің ғылыми-зерттеушілік мәдениеті.
Педагогикалық іс-әрекеттің негізгі айрықша ерекшеліктері:
Тарихи, философиялық сипаты.
Саяси, қоғамдық, әлеуметтік сипаты.
Ұжымдық, гуманистік, шығармашылық сипаты.
Психологиялық, физиологиялық сипаты.
Бақылаушылық, басқарушылық, бағалаушылық сипаты.
Іс-әрекеттің құрылымы компоненттердің бірізділігі түрінде қарастырылады:
Іскерлік, қабілеттілік.
Іс-әрекетке қызығушылық, ынта-ықылас, арман, мұрат, мақсат.
Еңбек, шеберлік, өнер.
Білім, білік, дағды.
Мақсат, мотив, әрекет немесе іс-қимыл, құрал, нәтиже, бағалау.
Педагогикалық іс-әрекет нәтижесінің маңызды көрсеткіштері:
Оқушының өте жақсы бағасы.
Жақсы денсаулық.
Білімді, тәрбиелі, дамыған тұлға.
Білім беру саласындағы нормативті заңдар туралы білім.
Тәртіптілік.
Педагогикалық іс-әрекеттің конструктивті компонентін құрайтын біліктер тобы:
Ұжымды қалыптастыру, либералдық қарым-қатынасты қалыптастыру.
Авторитарлық қатынасты қалыптастыру, жоспарлау.
Мұғалімнің оқу-танымдық біліктілігі.
Мұғалімнің зерттеушілік біліктілігі.
Іс-әрекет түрлерін жоспарлау, жобалау, оқу материалын таңдау және жүйелеу.
Педагогикалық іс-әрекеттің коммуникативтік компонентін құрайтын біліктер тобы:
Оқу-танымдық біліктілігі.
Ғылыми-зерттеушілік біліктілігі.
Оқу материалын таңдап алу біліктілігі, жоспарлау біліктілігі.
Оқушылармен, ата-аналармен, әріптестермен педагогикалық мақсатқа сай қатынастарды қалыптастыру біліктілігі.
Жобалау іскерлігі, диагностикалау біліктілігі.
Педагогикалық іс-әрекеттің ұйымдастырушылық компонентін құрайтын біліктер тобы:
Оқушыны түрлі іс-әрекетке қатыстыруға, ұжымды қалыптастыруға, біріккен іс-әрекетті ұйымдастыруға бағыттау біліктілігі.
Оқу-танымдық, ғылыми-зерттеушілік біліктер.
Авторитарлық, либералдық, демократиялық қатынас стилін қалыптастыру біліктері.
Диагностикалау, жоспарлау, жобалау біліктері.
Оқу материалын саралау және жүйелеу біліктері.
Педагогикалық іс-әрекеттің гуманистік бағыттылығының мәні:
Оқушылардың тұлғалық қасиеттерін, шығармашылық даралығын дамыту.
Оқушыларды мұғалімнің қатал талаптарына бағындыру.
Оқушыларға іс-әрекеттің обьектісі ретінде қарау.
Оқушылармен либералдық қатынас стилі.
Мұғалімнің пессимистік көзқарастары.
Педагогикалық іс-әрекеттің ұжымдық сипатының мәні:
Әріптестермен субьект-субьектілі қарым-қатынасты қалыптастыру.
Жоспарлау, диагностикалау, жобалау.
Оқушылармен, ата-аналармен, педагогикалық ұжыммен тұрақты ынтымақтастық қарым-қатынаста болу.
Мұғалімнің оқу-танымдық және зерттеушілік іс-әрекеті.
Педагогикалық іскеліктерді үнемі жетілдіру.
Педагогикалық іс-әрекеттің шығармашылық мәні:
Оқытудың дәстүрлі формаларын меңгеруі.
Оқу-тәрбие жұмысының жаңа тиімді формаларын іздестіру және жетістікке жетудегі белсенді процесс.
Білім беру философиясы мен тарихын білу.
Оқушылардың жас және жеке ерекшеліктері жөнінде білу.
Мұғалімнің педагогикалық этикасы және такт.
Педагогикалық іс-әрекеттің құрылымын зерттеген:
Н.В.Кузьмина, А.И. Щербаков.
И.Я.Лернер, В.С.Леднев.
Ж.Локк, И.Г.Песталоцци.
М.Жұмабаев, Ы.Алтынсарин.
Р.Г.Лемберг, Н.Д.Хмель.
Педагогикалық іс-әрекеттің субьектісі:
Педагогикалық ұжым.
Оқушылар ұжымы.
Мектеп әкімшілігі.
Мұғалім тұлғасы.
Ата-аналар комитеті.
Педагогикалық іс-әрекеттің нәтижесі:
Оқушылардың оқу үлгерімінің көрсеткіштері.
Мұғалімнің теориялық білімінің деңгейі.
Авторитарлық қарым-қатынас стилінің қалыптасуы.
Демократиялық қарым-қатынас стилінің қалыптасуы.
Тұлғаның білімділігі, тәрбиелілігі, жан-жақты дамуы.
Мұғалімнің педагогикалық іс-әрекеті жүзеге асырылады:
Оқушының білімді теориялық меңгеруі және оны қолдану білігі мен дағдысын, шығармашылық іс-әрекет тәсілін қалыптастырумен, дүниетанымдық және адамгершілік-эстетикалық идеяларды саналы түсінуімен.
Оқушының алған білімін қоғамдық практикада қолдану іскерлігімен.
Практикалық іс-әрекет компонентеріне дағдылануымен.
Оқушының оқу-танымдық белсенділігімен.
Тәрбиенің әдіс-тәсілдері мен түрлері арқылы.
Педагогикалық іс-әрекет компонентіне жатпайды:
Коммуникативтік.
Конструктивтік.
Ізденіс.
Ұйымдастырушылық,
Диагностикалық.
«Субьектілік» ұғымы сипаттайды:
Тұлғаның іс-әрекетке белсенді, саналы және өз бетімен қатысуын.
Еңбексүйгіш адамды.
Әдіскерді.
Адамның мінез-құлықтың жалпы қабылданған нормалары мен ережелеріне бейімделуін.
Тұлғаның ынталы еместігін, пессмистілігін.
Мұғалімнің педагогикалық қабілеті – бұл:
Мұғалімнің тұлғалық дамуы.
Кәсіпкерлігі.
Эмпирикалық тәжірибесі.
Педагогикалық пәндерді білуі.
Педагогтың кәсіби-педагогикалық іс-әрекетті жүзеге асыруға бағытталған тұлғалық сапаларының кешені.
Педагогикалық іс-әрекеттің мәні:
Балалар мен оқушылар ұжымы іс-әрекетін басқару.
Оқушыларға білім беру.
Әлеуметтік тәжірибені беру, бала тұлғасын дамыту және өмірге дайындау.
Әлеуметтік тапсырысты орындау.
Үздіксіз оқу-танымдық іс-әрекет.
Мұғалімнің кәсіби іс-әрекетінің айрықша ерекшеліктері:
Негізгі ақпарат көзі, оқушылардың танымдық іс-әрекетіне басшылық.
Ата-аналармен байланыс.
Үнемі өзін-өзі жетілдіру.
Өзін-өзі тәрбиелеу, өзін-өзі дамыту.
Тексерушілік, бақылаушылық іс-әрекет.
Педагогтың әлеуметтік-кәсіби ұстанымы – бұл:
Мұғалімнің білім, білік, дағды деңгейі.
Мұғалімнің көп оқығандығы, ой өрісінің кеңдігі, ғылыми ақпараттың үлкен көлемін есте сақтау біліктілігі.
Балалар ұжымымен авторитарлық қарым-қатынасы.
Педагогтың әлемге және оның белсенділігінің көзі болып табылатын педагогикалық іс-әрекет пен ақиқатқа интеллектуальдық, ерік-жігерлік, эмоционалды-бағалаушылық қатынасының жүйесі.
Балалар ұжымымен либералистік қарым-қатынасы.
Мұғалімнің педагогикалық іс-әрекетке кәсіби даярлығы - бұл:
Психология-педагогика пәндерін білуі.
Педагогика ғылымының негізгі даму тенденциясын білуі.
Мұғалімнің негізделген кәсіби талаптардың жиынтығына сәйкестігі.
Мектеп әкімшілігінің талаптарын орындауға дайындығы.
Проблемалы жағдаяттарда шешім қабылдауға дайындығы.
Жаңа формация мүғалімін дайындаудың негізгі ережелері көрсетілген құжат:
ҚР-да этномәдени білім беру тұжырымдамасы.
ҚР үздіксіз педагогикалық білім беру тұжырымдамасы, ҚР жоғары педагогикалық білім беру тұжырымдамасы.
Балалар құқығы декларациясы, БҰҰ балалар құқығы жөніндегі Конвенциясы.
ҚР «Ата Заңы».
ҚР «Білім туралы» Заңы.
Педагог – бұл:
Білім беру мекемелерінде тәрбиелеу мен оқыту саласында тәжірибелік жұмысты жүргізетін адам.
«Адам – техника» жүйесінде қызмет ететін адам.
Бақылаушылық, тексерушілік қызметтер атқаратын адам.
Ақпараттар беруші адам.
Қоғамдық қайраткер.
Мұғалімнің кәсіби маңызды қасиеттері:
Мұғалімнің бағалаушылық-тексерушілік қызметтері.
Мұғалімнің бақылаушылық, басқарушылық қызметтері.
Оқушыларға сүйіспеншілік, педагогикалық процесті жүйелі жүргізу, бақылағыштық, қарым-қатынас жасай алу, ұжымшылдық, шығармашылық.
Өзі оқытатын пән саласындағы терең білімдері.
Мұғалімнің авторитарлық қарым-қатынас стилі.
Мұғалім іс-әрекетінің обьектісі:
Педагогикалық ұжым.
Оқушылар ұжымы.
Сабақ.
Оқушылардың білімі, білігі, дағдысы.
Тұтас педагогикалық процесс.
Педагогикалық іс-әрекеттегі педагогтың субьектілігі көрінеді:
Мұғалімнің теориялық білімі арқылы.
Ғылыми-ізденушілік процесс арқылы.
Мұғалімнің қоршаған ортаға қарым-қатынасы арқылы.
Қарым-қатынастың вербальды емес құралы арқылы.
Педагогтың әлеуметтік-кәсіби ұстанымы арқылы.
Мұғалім тұлғасының ізгілік сапалары:
Әртістік.
Сыртқы түрі.
Ұстамдылық.
Оқушының темпераменттер типін білуі.
Адамшылдық, оқушы тұлғасына кешірімділікпен қарау.
Педагогтың кәсіби мәдениетіне жатады:
Қарым-қатынастағы сенімсіздігі.
Қарым-қатынастағы либералдығы.
Қарым-қатынастың авторитарлық стилі.
Коммуникативті қабілеттілігі.
Орындаушылығы.
Мұғалімдердің педагогикалық шеберлігін зерттеумен айналысқан:
И.П.Пидкасистый.
Н.Д.Хмель.
Р.Г.Лемберг.
А.С.Макаренко.
М.Жұмабаев.
Білім беру бағдарламалары – бұл:
Салауатты өмір салтын қалыптастыру.
Барлық деңгейдегі және бағыттағы білім мазмұнын анықтайтын құжат.
Өзін-өзі тану бағдарламасы.
Сапалы білім беруді қамтамасыз ету.
Білім беру жүйесі мен оқу орындарының қызметін және олардың даму жолдарын реттейтін маңызы бар нормативті құжаттар.
Қазақстан Республикасында 12-жылдық білім беру ұсынады:
4 деңгейді.
3 деңгейді.
2 деңгейді.
5 деңгейді.
Сынып бойынша 12 деңгейді.
Халықаралық нормативті құжаттарға жатады:
Балалар құқығы декларациясы, БҰҰ-ң балалар құқығы туралы Конвенциясы, Балалардың өмірін қамтамасыз ету, қорғау және дамыту туралы жалпыәлемдік декларация, «Балалар өмірі үшін жарамды Әлем» декларациясы мен жоспары.
Ресей Федерациясындағы ұлттық білім беру жүйесі және білім туралы заңы.
Қазақстан Республикасындағы «Тілдер туралы » заң.
Білім беру жүйесін дамытудың тенденциялары.
Қазақстан Республикасының Конституциясы.
Оқу бағдарламасы - бұл:
Әр оқу пәнінен оқушылардың меңгеретін білім, білік, дағдысының мазмұны мен көлемін белгілейтін құжат.
Оқу орындарында оқылатын оқу пәндерінің құрамын, оның оқу жылы бойынша өтілу тәртібі мен бірізділігін, әрі оқу пәніне берілетін уақыт мөлшерін және оқу жылының құрылымын белгілейтін құжат.
Білім беру жүйесі мен оқу орындарының қызметін және олардың даму жолдарын реттейтін маңызы бар нормативті құжаттар.
Белгілі бір салада ғылым мен мәдениеттің қазіргі жетістігі деңгейінде білім негіздері жүйелі баяндалатын кітап, білімнің маңызды көзі.
Нормативті құжаттарда бекітілген білім беруге міндетті талаптар.
Оқу жоспары - бұл:
Әр оқу пәнінен оқушылардың меңгеретін білім, білік, дағдысының мазмұны мен көлемін белгілейтін құжат.
Оқу орындарында оқылатын оқу пәндерінің құрамын, оның оқу жылы бойынша өтілу тәртібі мен бірізділігін, әрі оқу пәніне берілетін уақыт мөлшерін және оқу жылының құрылымын белгілейтін құжат.
Білім беру жүйесі мен оқу орындарының қызметін және олардың даму жолдарын реттейтін маңызы бар нормативті құжаттар.
Барлық деңгейдегі және бағыттағы білім мазмұнын анықтайтын құжат.
Нормативті құжаттарда бекітілген білімге қойылатын міндетті талаптар, оқыту мен тәрбиенің мақсаты.
Қазақстан Республикасында үздіксіз білім беру идеясы мен 12-жылдық орта білім беруге көшуді қарастыратын құжат:
БҰҰ-ң балалар құқығы туралы Конвенциясы.
Балалар құқығы декларациясы.
Қазақстан Республикасының Конституциясы.
Қазақстан Республикасында жоғары педагогикалық білім беру тұжырымдамасы.
Қазақстан Республикасында білім беруді 2015 жылға дейін дамыту тұжырымдамасы.
Оқулық – бұл:
Белгілі бір салада ғылым мен мәдениеттің қазіргі жетістігі деңгейінде білім негіздері жүйелі баяндалатын кітап, білімнің маңызды көзі, оқу бағдарламалары мен оқытудың мақсатына сай нақты оқу пәнінің мазмұнын баяндайтын оқу әдебиетінің жетекші түрі, оқыту құралының негізгісі.
Мектептің оқу-тәрбие процесін ұйымдастыруға жағдай жасайтын құрал-жабдықтар.
Оқыту әдістері мен ұйымдастыру формаларының ерекшеліктерін көрсететін құжат.
Оқушылардың оқу үлгерімінің көрсеткіштерін анықтайтын талаптар.
Пәнді оқытудың тәжірибесі мен авторлық әдістемесі.
Орта білім мазмұнын сипаттайтын құжат:
Сынып журналы, табель, күнделік.
Оқу жоспары, оқу бағдарламалары, оқулықтар.
Сабақ жоспары, календарлық жоспар.
Мектептің уставы, педагогикалық кеңестің қаулысы.
«Білім туралы» Заң.
Орта білім мазмұны – бұл:
Мектептің оқу процесіне қазіргі білім беру технологияларын ендіру.
Болашақ мұғалімдерді дайындау сапасын арттыру.
+ Оқушылардың ғылыми білім, білік, дағды жүйесін және адамгершілік-эстетикалық идеяларды меңгеруі.
Ғылым және практика интеграциясы.
Даралап және саралап оқыту.
Басқару:
Адамның шығармашылық әлеуетін дамыту және көрсету үшін қажетті жағдайларды құру жолындағы оның белсенділігіне бағытталған тетік.
Практикалық іс-әрекетті жүзеге асыру.
Тәрбиелік іс-шараларды тексеру.
Жеткіншек жас ұрпақты тәрбиелеу.
Білім беру жүйесін басқару.
Педагогикалық диагностика – бұл:
Адамның шығармашылық әлеуетін дамыту және көрсету үшін қажетті жағдайларды құру жолындағы оның белсенділігіне бағытталған тетік.
Тануға қажетті нысан туралы кез келген мәлімет емес, педагогикалық процестің негізгі сипаттамалар жағдайын бейнелейтін маңызы бар ақпараттар.
Білім беру процесін басқарудың тиімділігін арттыруға бағытталған әдістер, қағидалар кешені.
Педагогикалық процесс жағдайының себептерін анықтау, «педагог-оқушы» жүйесінің мүмкіндіктерін, олардың арасындағы қарама-қайшылықтарын айқындау және сипаттау үшін қажетті білім мен әрекеттің жиынтығы.
Теориялық білімді практикалық іс-әрекетке аудару бойынша педагогикалық әрекеттің кешені.
Педагогикалық менеджмент – бұл:
Пәнаралық байланыс оқу бағдарламаларының өзара сәйкестілігі ретінде.
Ұжымдағы, топтағы тұлғааралық қарым-қатынас.
Білім беру процесін басқарудың тиімділігін арттыруға бағытталған әдістер, қағидалар кешені.
Менталитет нақты мәдениеттің өзіндік психикалық өмірінің мәніне тән.
Теориялық білімді практикалық іс-әрекетке аудару бойынша педагогикалық әрекеттің кешені.
Басқару әдістері:
Адамның интеллектілік күшін, шығармашылық әлеуетін дамыту.
Қаражаттық, еңбектік және материалдық ресурстарды пайдалану.
Іскерлік өндірістік кеңестерді ұйымдастыру және өткізу, шығармашылықпен жұмыс істейтін мұғалімдерді айқындау және мадақтау.
Әр түрлі кеңестер, семинар-кеңес, конференция, білім беру қызметкерлерінің сьездері.
Нормативтік, ұйымдастырушылық-әкімшілік, педагогикалық, әлеуметтік-психологиялық, экономикалық.
Мектепті басқаратын жоғарғы орган:
Ата-аналар комитеті.
Оқушылар комитеті.
Әдістемелік бірлестік.
Педагогикалық кеңес.
Қоғамдық комитет.
Педагогикалық кеңестің құрамы:
Мектеп әкімшілігі, оқушылар, тәрбиеленушілер.
Мектеп директоры, оның орынбасарлары, мұғалімдер, тәрбиешілер, оқушылар, оқушылардың қоғамдық комитетінің өкілдері, кітапханашы, дәрігер, ата-аналар комитетінің төрағасы.
Ата-аналар комитеті, оқушылар ұжымы.
Оқу пәндері бірлестігі.
Мектептің шаруашылық жұмысының жетекшісі.
Педагогикалық кеңес өткізіледі:
Оқу жылы тоқсандарының барысында 1 рет.
Оқу жылының басында.
Оқу жылының аяғында.
Жыл бойы.
Ай сайын.
Педагогикалық ұжым:
Жалпы мақсат пен міндеттерді жүзеге асыруда, бірлескен іс-әрекет процесінде дамудың жоғары деңгейіне қол жеткізген, ұйымдастырушылық пен психологиялық бірлікті көрсететін педагогтар топтары.
Мектептің жоғары органы.
Пән бірлестіктері.
Мектептегі оқу-тәрбие процесінің жоғары деңгейі.
Жеке мұғалімнің инновациялық әрекеті.
Жалпы білім беретін мектептегі басқару формалары:
Ата-аналар жиналысы, оқушылар комитетінің отырысы.
Пән бірлестіктерінің кеңесі, жылдық есебі,
Мектептегі тәрбиелік іс-шаралар.
Білімділер, тапқырлар, көңілділер клубының сайысы.
Педагогикалық кеңес, әдістемелік комиссия, педагогикалық консилиум, жиналыс, оқушылар комитеті, білім беру бойынша кеңестер, мектеп кеңестері.
Мектептегі басқару басқарудың төмендегі буындары арқылы жүзеге асырылады:
Мектеп директоры – оның оқу-тәрбие жөніндегі орынбасарлары.
Оқушылардың өзін-өзі басқаруының жетекшісі - оқушы.
Сынып жетекшісі – оқушы.
Мектеп директоры - оның оқу-тәрбие жөніндегі орынбасарлары -мұғалімдердің қоғамдық ұйымдарының жетекшісі - мұғалім - оқушылардың өзін-өзі басқаруының жетекшісі - оқушы.
Департамент
Мектеп іс-әрекетіндегі жоспардың түрлері:
Әкімшілік, ведомствааралық жоспарлар.
Кәсіподақтық, қоғамдық ұйымдық жоспарлар.
Мектеп аралық спорттық жарыстар жоспары.
Жалпы мектептік жылдық, болашақтық, күнтізбелік, тәрбие жұмысының жоспары, сабақ жоспары.
Жеке, топтық, ұжымдық жоспарлар.
Мектеп жұмысын жоспарлау – бұл:
Педагогикалық процестің негізгі сипаттамасының жағдайын көрсететін маңызды, нақты мәліметтер.
Жаратылыстану пәндері саласындағы жетістіктер туралы ғылыми ақпараттар.
Мектептің барлық іс-әрекетінің тиімділігін арттыру мақсатында алдағы уақыттағы іс-шаралар мен әрекеттің негізгі түрлерін анықтау.
Болашақ мамандар іс-әрекетінің мақсатын құру.
Әлеуметтік-гуманитарлық пәндер жетістігі туралы ғылыми ақпараттар.
Мектеп пен мұғалім жұмысының негізгі жоспары:
Күнтізбелік жоспар.
Жалпы мектептік жылдық жоспар.
Тәрбие жұмысының жоспары.
Болашақтық жоспар.
Факультативтер жұмысының жоспары.
Мектеп жұмысы мен мұғалімдер іс-әрекетінің негізгі жоспарына жатпайды:
Жалпы мектептік жылдық жоспар.
Болашақтық жоспар.
Күнтізбелік жоспар.
Тәрбие жұмысының жоспары.
Техникалық жоспар.
Мектептік құжаттардың барлық түрлері бөлінеді:
Әкімшілік, оқушылық, педагогикалық, ата-аналық, кәсіподақтық.
Жекелік, топтық, ұжымдық.
Қоғамдық, құқықтық, нормативті.
Оқу-педагогикалық, мектепішілік ақпараттық, қаржы-шаруашылық.
Психологиялық, әлеуметтік.
Оқу-педагогикалық мектептік құжатқа жатпайды:
Сынып журналы.
Оқушылардың алфавиттік тізімдер кітабы.
Оқушылардың жеке іс қағаздары.
«Алтын белгі» таңбасын тіркеу кітабы.
Қаржы-шаруашылық құжаттар.
Мектепішілік ақпараттар:
Күнделікті, апталық, айлық, тоқсандық, жылдық.
Сабақтық, дүйсенбілік, тоқсандық.
Оқу, оқудан тыс, мектептен тыс.
Қоғамдық, кәсіподақтық, әлеуметтік, құқықтық, нормативті.
Жеке, тұлғааралық, топ аралық.
Достарыңызбен бөлісу: |