Пән атауы: “Қазақ тілінің терминологиясы” Дәріс тақырыбы
Кальканың тағы бір үлкен қызметі
жүктеу/скачать 2,85 Mb.
|
Терминжасамның калькалау тәсілі (3)
- Бұл бет үшін навигация:
- Option 04 Suitable for all categories Лексикалық калькаға алғы шарт
| Кальканың тағы бір үлкен қызметі – ұлттық тіл
терминологиясын жасауда анығырақ байқалады, бірде калькаланатын сөздің сыртқы тұлғасы, морфемалық құрамы тұтас сақталып көшірілсе, енді бірде байырғы сөздерге үстеме мағына жүктеу арқылы жасалады, байланыстырады. business and personal presentation Option 04 Suitable for all categories Лексикалық калькаға алғы шарт – предпосылка, аялдама – остановка, басылым – издание, қондырғы – деп, – оны семантикалық тәсілмен установка, семантикалық калькаға жарыс – соревнование, ақ – белый, қызыл – красный, үндеу – призыв сияқты саяси мәндегі терминдерді мысалға келтірген [4, 144]. . Кальканың тағы бір белгісіне калькада шетел терминінің мағынасын басқа тілдің қабылдайтындығы жатады. Шетел терминінің сыртқы дыбыстық белгісі қабылданбайды. 1 Ғылымда семантикалық сөзжасам мен семантикалық калька өте байланысты. 2 Мәселен, химияда күркіреуік сынап деген термин бар. Ол химияға арналған сөздікте берілген. Сынап термині бұрыннан тілде бар. Күркіреуік сынап термині гремучая ртуть терминін аудару арқылы жасалған. Сонда гремучая деген мағынаны күркіреуік сөзі білдірген. Сол сияқты сильные кислоты терминінің мағынасына сай күшті қышқылдар термині калькалау арқылы жасалған [3, 204]. 3 Кальканың жасалауына қабылдаушы тілде қажеттілік болуы керек. Кез келген термин аударыла бермейді. Мәселен, әскери терминдердің жасалуына елімізде ұлттық армияның құрылуы қажеттік туғызды. Сол себепті қазақша жасалған әскери терминдердің мағынасының сәйкестігі сақталған [3, 206].Калькаларды толық калька, жартылай калька деп бөлу бар. Ол туралы Ш.Құрманбайұлының пікірі мынандай: «Егер өзге тілдегі сөз үлгісі жартылай көшірілсе, оны жартылай калька ал тұтастай көшірілсе, онда оны толық калька дейді». жүктеу/скачать 2,85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|