Пән атауы: “Қазақ тілінің терминологиясы” Дәріс тақырыбы



бет3/4
Дата12.12.2023
өлшемі2,85 Mb.
#196503
1   2   3   4
Байланысты:
Терминжасамның калькалау тәсілі (3)

01


Толық калька – кальканың шет тілі сөзінің
мағынасы мен мазмұнын ашуға оның (терминнің)
барлық компоненттері қатысатын түрі.
  • Мысалы: ғалам – галактика, қанығу –

  • насыщение, меншікті жылу – узуальная теплота,
    сақталу заңы – закон сохранение [3, 209].

Жартылай калька – терминнің мағынасын
ашуға сыңарларының бір бөлігі (немесе біреуі ғана)
сыңарларының
қатысып,
терминнің
қалған
дыбысталуына
ғана ықпал етіп,
дербес мағынасы
болмайтын түрі.
  • Мысалы: атмосфера қабаты, атомдық

қалдық, Бойль нүктесі, газ ағыны,
0022 газдық қоспа [3, 210].
03
Жалған калька – шет тілдері
сөздерінің семантика-
морфологиялық құрылысын дұрыс
түсінбеуден туындайтын, қате
жасалған калькалар [3, 210].
Калька құрылымы мен мазмұнының қабылдаушы тілде игерілуіне, қабылдануына
қарай сөзжасамдық калька, семантикалық калька, фразеологиялық калька,
синтаксистік калька деп жіктеледі.

Семантикалық калька – шет тілі сөзінің ауыспалы мағынасын алу.


Сөзжасамдық калька – шет тілі
сөзін әр морфемасы бойынша
дәл аудару.
Фразеологиялық калька – фразеологизмді сөзбе-сөз аудару.
Сондай-ақ кальканың сөз
тіркесі түріндегі, сөйлем
түріндегі синтаксистік калька
деген түрі бар [3, 205].

Семантикалық калька Мысал: қарау (мәселені) – рассмотреть (вопрос); іс (әкімшілік, сот жүйесінде) –


дело (админ и судебное).
Сөзжасамдық калька
Мысал: өндіріс – производство; жазушы – писатель; бесжылдық – пятилетка; еңбеккүн – трудодень.
Фразеологиялық калька Мысал: Қызыл алаң – Красная площадь; Қызыл ту – красное знамя; шара қолдану – принять меры; балықшы балықшыны алыстан көреді – рыбак рыбака видит издалека.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет