пәні бойынша 050103 «Педагогика және психология»
жүктеу/скачать 3,02 Mb.
|
Баќылау с±раќтары: Әдістеменің мақсаты. Орындау ережесі. Практикалық сабақ №24 Тақырыбы: Жеке тұлғаның дара-типтік ерекше белгілерін анықтауға арналған сауалнама. (Л.Н.Собчик бойынша). Жоспары: 1. Жоғары сынып оқушыларының жеке тұлғалық қасиеттерінің қалыптасу деңгейін анықтау жолдары. 2. Жоғары сынып оқушыларының қарым-қатынас ерекшеліктерін диагностикалау жолдарын анықтау.
деп жауап беріңіздер. Зерттеу орта және үлкен топтарда жүргізіледі. Сауалнамаға берілген жауаптар өңдеу кілті бойынша баллға айналдырылады. Әр тип бойынша жиналған баллдарды циклограммаға түсіріп, шеңбердің ортасынан көрсеткіштің түскен жеріне дейін штрихтап анық байқалатындай ету керек. Барлық типтер бойынша көрсеткіштерді циклограммаға түсіргенде олардың қайсысы радиусқа жоғары түссе, сол типтің көрсеткіші анық байқалады деген сөз. Сауалнама. Мен барлық сұрақтарға өте ашық және дұрыс жауап беруге тырысамын. Менің мінезім өте нашар. Мен сабақты сыныптан гөрі үйде жақсы орындаймын. Мен барлық тапсырманы өзге адамның көмегінсіз орындаймын. Мен өзіме таныс емес балалармен жиі сөйлесемін Менің өмірдегі барлық әрекеттерімде жолдым болмай жүр Егер мен қалаған нәрсеге айналамдағылар қарсы болсада мен оны өзімше жасаймын. Мен барлық қажетті нәрселерді уақытында орындап, үлгеріп жүрсем де, болмашы нәрселерге жиі алаңдап, мазасызданамын. Менің сәтсіздігіме себепкер болатындар нақты адамдар( балалар, ата аналар, мұғалімдер) Сыныптағы жалпы балалардың пікірі мен үшін маңызды болып есептеледі Басқа адамдардың жағдайлары мені аз мазалайды. Маған өлеңді жақсы орындайтын адамдар ұнайды. Басқа адамдардың қыңырлығында шаруам жоқ, өзімдікі жетеді У-шу болып жататын ортада мен тек басқа адамдардың қалай көңіл көтеретініне қарап отырамын Әлдекімдердің уайымдап және азаптанып жүргенін көру мен үшін ауыр нәрсе Менің пікірім барлық уақытта дұрыс деп есептеймін Менің барлық бақытсыздығым – мінезімнің нашарлығынан мен- өмірдегі ең бақытсыз адаммын Мен не істерімді жиі білмей қаламын Маған жаңа адамдармен танысу барлық уақытта ұнайды Мен ұзақ ойланбастан әрекетке көшемін Мен өз ойыма сенімді болмасамда менің пікірімді өзгертуге тырысқан адамдар мені ызаландырады Мен ешбір себепсіз өзіме жақын адамдар үшін жиі қамығып толқимын Біреулердің менің бөлмемдегі және үстелімнің үстіндегі өзімше ретке келтіріп қойған заттарымның орнын ауыстырғанын қаламаймын Мен балалардың тіпті үлкендердің назарын өзіме аудара аламын Мен өмірде анықталған ережелер мен қағидаларды қатаң ұстаймын Дабыр шумен көңіл көтеріп отыратын қонаққа баруды ұнатпаймын Үйде және мектепте мені қоршаған адамдардың көңіл күйлерінің өзгергенін өте тез сезіп қоямын Мен ауладағы не сыныптағы балаларды өзіме қызықтырып соңымнан ерте аламын Біреудің жылап, ренжігеніне жайбарақат қараймын Мен тек басқа адамдарға ұнайтын нәрселерді жасаймын Қоршаған орта менің көңіл күйімді тез өзгертеді Тақтаның алдында сабақ айту керек болғанда өзімнің ұялшақтығымды жеңу маған қиын Үлкендердің айтқан пікірі мен үшін өте маңызды Басқа адамдардың қажетті деп есептеген әрекеттерін жасатуға мені еріксіз мәжбүр ету қиынға соғады. Мен өз сезімімнің төмендегенін және сәтсіздікке ұшырағанын қатты уайымдаймын Егер істеген ісімнің дұрыстығына сенімді болсам, мен барлық уақытта табандылық жасаймын Егер қоршаған ортадағылар маған көңіл аудармаса, онда маған өмір сүру қызықсыз болар еді Менің пікірімді ешкім өзгерте алмайды маған әр кезде жаңа танысқан адамдармен әр түрлі ойындар ойнаған ұнайды Егер ата анам немесе мұғалімім істеген ісімді дұрыс емес деп есептесе, мен пікірімді өзгерте аламын Автобуста немесе тролейбуста таныс емес балалармен рахаттанып мылжыңдап сөйлесе аламын Мен ешқашан өтірік айтпаймын Мен бүгін істейтін жұмысты ешқашан ертеңге қалдырмаймын Мен өмір бойы ештеңеге риза емеспін Мен алаңсыз ойланып, армандарға бөленген кезде жалғыз болғанды ұнатамын Мен көңілді ортада әсерленуге қысылмаймын Егер маған басқалар бұйрық берсе, одан ештеңе шықпайды Менің ісіме кім кедергі келтірсе, мен оған қарсы соққы бере аламын Өзімнің ыңғайсыз сөздеріме немесе ебедейсіз қылықтарыма ұялу деген менде болмайды Өзімнің құқығымды қорғау үшін жиі төбелеске барамын Егер мен екілік баға алсам немесе өтірік айтқанымды ұстап алса, мен оған ренжімеймін Менің көңіл күйім ата анамның істерінің оңға басқанына тәуелді Табандылық пен қайсарлық жетіспесе жетістікке қол жеткізу қиын Мен үйде және мектепте үлкендердің айтқанын барлық уақытта тыңдаймын Егер мен теледидирдан қызық кино немесе комедиалық ойын сауық көрсем, онда менің жабырқаңқы көңіл күйім тез көтеріледі Мектептегі жағымсыз нәрселер мені тіпті толғандырмайды Айналамдағылар көңілді жүрсе де менің ішім жиі пысады Мен барлық уақытта көшенің тиісті жерлерінен ғана өтемін
Өңдеу ережесі. Кілтке сай келген жауаптар бір балл деп бағаланады. Экстраверсиалды: иә - 12, 42, 44, 49; жоқ – 14. Спонтанды: иә - 4, 21, 29, 34; жоқ – 19, 50. Агрессивті: иә - 7, 22, 51, 53; жоқ – 36, 37. Ригидті:иә - 24, 26, 39; жоқ – 41, 56. Интроверсиялық. Иә - 3, 33, 35, 48, жоқ – 5, 20. Сензитивті: иә - 15, 28,43; жоқ – 11, 13, 30. Мазасызданғыш:иә - 8, 23, 43, жоқ – 52, 547, 59. Лабильді: иә - 10, 25, 40, 55, 58, жоқ – 27. Жалғандық шкаласы: иә - 16, 31, 45, 46, 57. Аггравация: иә - 2, 6, 17, 18, 32, 47 (ятрогендік ауруға жақындық). 2. Жеке тұлғаның типологиялық мінездемесі. 1. Экстроверсиалды. Бұл шкала бройынша көрсеткіші жоғары болған адам көпшіл, адамдармен қарым қатынас жасауға үйір, ашық жарқын, мақсатқа бағытталған әрекеті жүйесіз, басқалардың айтқанына көп алаңдайды, сөзшең мылжың. Достарының саны шектен тыс көп және таныс балалармен байланыстары үстіртін, маңызсыз болып қалады. (Танысы көп нағыз досы жоқтың қасы). Мұндай балалар оқу материалын оқулықтардан меңгергеннен гөрі ойындарда, диалогтік режимде жақсы меңгереді. Олар тентек, күлегеш.,сзшең болып келеді. Дегенмен олар шыншыл, ақкөңіл, көп жерде тапқырлық танытады.Қиын жағдайдан шығу үшін өтірік айта алады, қоршаған ортада өздерін көрсету үшін жоғары ұстайды, мақтаншақтық білдіреді. Спонтанды(2) Бұл шкала бойынша жоғары көрсеткіш иелері қалай болғандада еркіндікке бастамшылдыққа, басшылыққа ешкімге бағынбауға, өз пікірін ашық айтуға ұмтылады. Кез келген еркіндікті қысқан жерден шектен тыс тәртіпке қарсы әрекет жасайды. Бұлар тіл алмайтын балалар ашушаң көпшілік мақұлдаған мінез құлық ережесіне бағынғысы келмейтіндер және тәртіп бұзушылар. Олар тыиым салғандарға бағынғысы келмейді. Осы себептен наркотикке, ішімдікке шылым тартуға қызығушылықтары ерте басталады. Бұл типтегі балалар отбасында немесе мектепте болған конфликт жағдайлары себебінен мектеп ережесін бұзуға , сабаққа себепсіз кешігуге үйінен қашып кетуге не көше кезіп кетуге әуес болады. Олар бірқалыпты оқымайды, негізінде бай интуициясына сүйенеді, сыбырлап айтқанды да себебін тауып пайдалана алады, яғни естіген кішкене бөлшектерін толық суреттеп беруге шамасы жетеді. Мектепте мұндай балалартабысты болып келеді, өздерінің болашақ өмірінде тапқыр, талапты және батылдық танытып, тіпті болмаған жетістіктерге жетеді, ашылмаған жаңалықтарды аша алады. Агрессивті (3) Бұл шкала бойынша көрсеткіші жоғары болған бала өзіне өзі сенімі жоғары, өз ойын ашық айтуға ұмтылады, белсенді және өз бетімен қозғала алады. Баллдары өте жоғары болса баланың орынсыз белсенділігін, агрессивті қылықтары мен дромомания элементтері орын алатын, өзіне бағыныштылар алдында қөызьа мінез құлықты , тапсырмаларды орындауда ұқыпсыздықпен , олардан бас тарту үшін бұзақылық әрекеттерге дейін баратын көріністермен сипатталады. Бұл типтегі балалар әсіресе толық емес отбасыларда жиірек кездеседі. Мұндай балалар сәби кезінде ата ананың жылуын, мейірімділігін, қамқорлығын, ізгілігін бастан кешірмеген. Олар ерте балалық шақтан шыққан, кішкентайынан өздерін қоршаған ортаға қарсы қойып, және күресіп өміпр сүруге үйренген. Бұл балалар педагогтарды ең үлкен қиындықтарға апарады. Оларға тәлім тәрбие жұмыстары барысында мінез құлқына байланысты қатаң жазалау әдістері пайдаланса( мектептен шығару, арнайы сыныптарға немесе арнайы мектептерге жіберу т.б.) бала өшігіп, тұлғалық деформация орын алады, яғни ашу ыза орын алады да, ол тшамадан тыс эмоционалды зорлану жағдайында болады. Барлық үлкендерге көңілі қалып, болашақта оларға қарсы агрессияның түрлерін көрсету кегі қалыптасады. Ригидті(4) Бұл шкала жоғары көрсеткіште болған балада табандылық ( егер өз мақсатына жетуге қатысты болса) көрініс береді. Олар үшін жеке басының статусы ерекше маңызды мәселе болып табылады. – басымдылық билік позицчиясы және материалдық жетістікке жету жетекші мотивтер болып саналады. Сондықтан өзгелердің әдеттен тыс билікке ие болғанын және байлвығын қызғанады, өздерін ерекше агрессивтілігімен қорғайды. Оқуда материалды біртіндеп не тіпті жай ұғады, бірақ оны есінде жақсы ұстайды, жауап беруде жинақтаған тәжірибеге сүйенеді. Оларға қиял және интуиция жетіспейді, ойлауы шектеулі болғандықтан мұндай балаларға материалды ұғу үшін жаттап алу қажет. Олар шыдамдылық пен қайсарлық арасында үлкен табысқа жетуі мүмкін, ал қажырлық көрсетіп, соңына дейін күрессе ол өз мінезінің кемістіктерін де жеңуі мүмкін. Интроверсиялық (5) Бұл шкала бойынша жоғары көрсеткішке ие болған балалар үндемейтіндігімен, тұйықтығымен, оқшау жүретіндігімен айырмашылығы көрініп тұрады.Олар қайырымды достарды қатты таңдайды, оның есесіне үнемі өздері соған үйірсек болып жүреді. Пәндерді оқу адында өздерін бағалайтыны жөнінде қатты ойланады. Олар жалғыз қалғанда материалды жақсы меңгереді. Нақтылы ғылымдарға қарағанда олар әдебиеттік және гуманитарлық пәндерді жақсы меңгереді.Бәрінен бұрын вербальды(жазбаша) интелектілері жақсы дамиды. Олар сынып алдында тақтаға шығып жауап бергендщі көпшілік алдында жауап бергенді ұнатпайды. Қоршаған орта оларды ынтымақсыз және қабағы ашылмаған адам ретінде қабылдауы мүмкін., дегенмен олар басқа балалардың қаттылығынан және тұрпайылығынан жиі қорлық көреді., ал тұйқтығы олардың өздеріне әлеуметтік ортаның агрессиясынан қорғаныс реакциясы сияқты көреді. Оларда бәрінен бұрын өзіндік арман жақсы дамыған, Сондықтан олар өмір тәжірибесінен гөрі идеялданған қиялға бейім болады.Жоғары интелектіні сирек кездесетін қабілет ретінде қабылдайды., интелектуалдар ғана өмір ағымын терең ұғына алады және оларға өмір қызығырақ болады деп түсінеді. Сензитивті(6) Бұл шкала бойынша көрсеткіші жоғары болғандар өз сәтсіздщіктеріне тым терең әсерленіп, тез ренжиді, кінәні өз мойнына алып, оған депрессивті реакция берулері жиі болады.Сыныптастарымен қарым қатынаста олар келісім позициясын ұстанады, жетекшілікке ұмтылмайды, сыныпта өзін күшті жеке тұлға ретінде сезінеді., мұғалім, ата аналардан қолдау іздейді және оларды қорған тұтады. Оқуда ұқыпты жауапкершілікпен қарайды. Эмтихан кезінде қатты мазасызданып, төмен баға алса қатты күйзеледі. Олар дөрекілікке әділетсіздікке қатты ренжіп, ондай жағдайлар орын алғанда қатты қиналып, күйзеліске түседі. Шытырман және даулы жағдайларда олар суицидті тенденциядан және ұзаққа созылған депрессивті жағдайлардан қорқады. Оқу процесінде олар көбінесе гуманитарлық пәндерге қызығады. Оларға тіл мен әдебиетті тереңірек меңгерткен дұрыс, өиткені оларды лирика поэзия тартады, ал математикамен физикаға сирегірек икемдік танытады.. Мұндай типтегілер достықта, махаббатта тұраөқты және балаларға аяушылық білдіріп, қорғап жүреді., оларға басқалар сенім артады. Мазасызданғыш(7) Бұл шкала бойынша көрсеткіші жоғары болған балада мынадай мінез ерекшеліктері басым болады: жасқаншақ, күманданғыш, қорқақ, негізсіз үйренуге әуес,, жауапкершілік сезімі жоғары дамыған,ішкі қажеттілігі орта.Мұндай типтегі оқушылар әдетте сабақты орындайды, дегенмен ата аналар мен мұғалімдар арасында жөнсіз үрейленіп, төмен баға алады, жазалану қорқынышы жоғары себепсіз уайымға бөленеді,ғ бақылау жұмысиары мен эмтихан алдында қатты күйзеледі. Достарына өте адал, олар үшін жанын береді. Олар дербестікке қмар емес, үлкендерге, ата аналарға мұғалімдерге жетекшілеріне арқа сүйейді, яғни өздеріңнің ренжігенін басқалардың жамандағанын шағымданып, оларға айтиып беруді ұнатады. Мұндай типтегілер қыздардың арасында сирегірек кездеседі. Бұл типтегі ұл балалар “сыпайы” “тәрбиелі” “сабырлы” көріністе болып жүреді. Лабильді (8) Бұл шкала бойынша көрсеткіші жоғары балаларда ( лабильді, қозғалғыш, икемделгіш) эмоционалды тұрақсыздық жоғары көрініс береді. Бұл балалардың көңіл күйі айнымалы, жеңіл өзгереді – қуанышты күйден көңілсіздікке тез алмасады. Қамығу реакциясы былай сипатталады: беті қызарады, бас ауруы пайда болады, тамыры жиі соғып, дене қызуы көтеріледі, кейде қалшылдап дірілдеп, есінен танып қалады, тітіркенеді, жүрегі айнып, лоқсып құсады. Бұл әсерленулер қиялы бай және қиялдануға бейім балаларда болады. Олар мектепте өз бетімен ән салумен , өлеңдер оқумен би билеумен қуана қуана шұғылданады. Олардың мінез құлқы көп жағдайда сілтеушілікке басым, кез келген әлеуметтік рольді тез меңгереді. Мұндай типтегі жеке тұлғалар атақ даңққа құмар болғандықтан олардан жақсы артисттер, әсіресе спорттың әр түріне икем балаларжиі кездеседі. Олар тәртіпті және ер жүрек, батыр болып өседі.Сонымен қатар позицияға жақын, аяныш жанды болып келетіндері, нақты ғылымдар бойынша білімді жақсы меңгеруге икемдері жиі кездеседі. Ал дау дамайда қатыгездік элементтері пайда болады. Баќылау с±раќтары: 1. Жоғары сынып оқушыларының жеке тұлғалық қасиеттерінің қалыптасу деңгейін анықтау жолдары. 2. Жоғары сынып оқушыларының қарым-қатынас ерекшеліктерін диагностикалау жолдарын анықтау.
1.Интеллектің даму деңгейін диагностикалау. 2. А вариант жинағы (б субтестінен тұрады) 3. Б вариант жинағы (б субтестінен тұрады) Практикалық сабақ мақсаты: 8-11 сынып оқушыларының интеллектуалдық дамуын бағалау.
Практикалық сабақ мәтіні: 1. Интеллектің даму деңгейін диагностикалау (ШТУР толық айтқанда: Школьный Тест Умственного Развития) Мақсаты: 8-11 сынып оқушыларының интеллектуалдық дамуын бағалау. Бұл тест бірнеше субтестерден тұрады және балалардың интеллектуалдық дамуын бірнеше рет анықтауға арналған варианттары бар. ШТУР тесті жинақтарының әрқайсысы алты субтестен тұратын екі вариантын келтіріп отырмыз. Бірінші субтестер жинағын А вариант, ал екіншісі Б вариант деп көрсетілген. Бұл варианттар жеке дара қолданылады және А варианты мен Б вариантында жинақталған тапсырмаларды сол ретімен, бір-біріне араластырмай орындатқан дұрыс болады. 2. А вариант жинағы (б субтестінен тұрады) 1-субтест Орындау ережесі: төменде берілген сүрақтарға жауапты астыңғы қатарда берілген сөздерден тауып, оның әріптік белгісін жауап параққа жазу керек. Орындау уақыты - 8 минут. Тапсырмалар: 1. Адам аты-жөнінің бас әріптері қалай аталады? а) фамилия, б) инициал, в) қолтаңба, г) Индекс, д) анаграмма. 2 Кітап, лекция, баяндаманың қысқаша мазмұны не деп аталады? а) азат жол, б) сөз мәйегі, в) айдар, г) үзінді, д) конспект. 3. Табыгат пен қогамга көзқарастор жуйесі не деп аталады ? А) арман, б) баға, в) дүниетаным, г) қоршаған орта,
А) қоғамдық, б) адамгершілік, в) кәсіптік. 5. Жануарлар мен әсімдіктердің жоеары сапалысын өндіру туралы
А) бионика, б) химия, в) селекция, д) физиология. 6. "Демократия " сөзімен маеналас сөз? А) анархия, б) абсолютизм, в) халық билігі, г) кластар, д) ата тек. . 7. Адам өмірі мен іс-орекетінің қандай да бір саласына қатысты заңдар жиынтыгы? А)резолюция, б)қаулы, в)дәстүр, г)кодекс, д)жоба. 8. "Екі жүзді" үгымына қарама-қарсы тусінік? а) шынайы, б) қайшылық, в) сыпайы, г) батыл. 9. Егер бәсеке бір-біріне жол берумен аяқталса, ол не деп аталады ? а) келісім, б) қарым-қатынас, в) бірлесу, г) келіссөз, д) қайшылық. 10. Байлықтың негізгі көзі неде? А) табиғат, б )еңбек, в) сауда, г) ерлік. 11. Капиталистік қоеамиың негізгі көрсеткіші? А) жүмысшылар, б) бәсекестік, в) жеке меншік, г) тап. 12. Субтропика дегеніміз ... ? А) климат, б) демалыс орны, в) ауа райы, г) болжам. 13. Ден саулықты ныгайтудың тиімді жолы? А) күн сәулесіне қыздырыну, б) жүгіру, в) дене шынықтыру. 14. Жандуние ерекшеліктерін зерттвйтін гылым? А) биология, б) тарих, в) валеология, г) психология. /5. Адамзаттың әлеуметтік өмірін зерттейтін еылым? А)тарих, б)биология, в)валеология, г)психология. Халықтың ауызша шыеармашылыгының туындшары? А) әңгіме, б) цитата, в) фольклор, г) сага, д) роман. Заттың қасиеттерін сақтайтын ең кіші бәлігі? А) атом, б) протон, в) электрон, г) молекула, д) тамшы. 18. Саясатта алдыңгы қатарда журушілір? А) радикал, б) прогресшіл, в) кертартпа, г) әдепті, д) бейғам. 19. Ғарышты зерттеушілер? А) астронавт, б) астролог, в) теолог, в) физик, д) жаратылыс. 20. Барлық заттардың жер бетіне тартылуы? А) серігу, б) құбылыс, в) заңдылық, г) гравитация, д) ерік. 2-субтест Орындау ережесі: Әр тапсырманың басында бір сөз берілген. Келесі қатардагы сөздерден оның мағнасын түсіндіретінін тауып, оның әріптік белгісін жауап параққа түсіру керек. Орындау уақыты 4 минут. Тапсырмалар: 1. Импорт а) сырттан әкелу, б) табу, в) өлшеу, г) сауда. 2. Синтез а) талдау, б) жинақтау, в) сынау, г) іріктеу. 3. Идеал а) қиял, б) болашақ, в) ақыл, г) мінсіз. 4. Аргумент а) дәлел, б) келісім, в) бәсеке, г) сөз. 5. Аңыз а) көне, б) шығарма, в) мүра, г) ғылым. 6.Әдепсіздік а) тұрақты, б) қиын, в) жағымсыз, г) адамгершілігі жоқ. 7. Анализ а) дерек, б) талдау, в) сын, г) іскерлік. 8. Эталон а) көшірме, б) қалып, в) сурет, г) үлгі. 9. Сфералық а) сопақ, б )шар тәрізді, в) көлемді. 10. Әлеуметтік а)қабылданған, б)еркін, в)жоспарланған, г)қоғамдық. 11. Приватизация а) тартылыс, б) тебу, в) салмақсыздық, г) биіктік. 12. Агрорлық а) жергілікті, б) түрмыстық, в) жер, г) шаруашылық. 13. Экспорт а) сату, б) зат, в) сыртқа шығару, г) сауда. 14. Тиімдшк а) қажетті, б) үйлесімді, в) батыл, г) ерекше. 15. Радыкалды а) түпкілікті, б) жауап, в) соңғы, г) шет қалған. 16. Негативті а) сәтсіз, б) жалған, в) теріс әеерлі, г) абайламау. 17. Мораль а)этика, б)даму, в)қабілет, г)қүқық. 18. Модификациялау а) жүмыс істеу, б) бақылау, в) оқып үйрену, г) түпкілікті өзгерту. 19. Субъективті а) қысқа, б) қоғамдық, в) жеке түлғалық, г) анықталмаған. 20. Сентиминталды а) ақындық, б) сезімтал, в) көңілді. 3-субтест Орындау ережесі: Тапсырмада үш сөз берілген. Бірінші сөзбен екінші сөздің арасында қандай да бір байланыс бар. Сол сияқты үшінші сөздің келесі қатарда берілген сөздердің бірімен байланысын табу қажет. Жауап параққа байланысы бар сөздің әріптік белгісін қою керек. Мысалы: Орман: ағаш — кітапхана: ? А) жазушы; б) әңгіме; в) кітапхана; г) каталог.
Орындау уақыты 10 минут. Тапсырмалар: 1. Етістік: жіктеу - зат есімі: ? А) өзгерту; б) қүру; в) қолдану; г) септеу; д) жазу. 2. Суық: ыстық - қозеалыс: ? А) инерция; б) тыныштық; в) молекула; г) өзара әрекет; д) жылдам. 3. Колумб: Саяхатшы — жер сілкіну: ? А) алғаш ашушы; б) ақтарулы; в) қүрбан болғандар; г) табиғат. 4. Қосылгыш: қосылды — көбейткіштер: ? А) тіршілік; б) көбейтінді; в) көбейту; г) сан. 5. Қул иеленушілер: буржуй - қул: ? а) қүл иеленушілік, қоғам қүрылысы; б) буржуазия; в )қүл иеленушілер; г) жалданушы жүмыскерлер; д) түтқыншы. 6. Папоротник: спора - қараеой: ? А) жаңғақ; б)ине; в)шырма 7. Әлең: поэзия - әңгіме: ? А) жазушы; б) повесть; в) сөйлем; г) проза. 8. Таулар: биіктік — климат: ? А) рельеф; б) табиғат; в) географиялық енділік; г) өсі^діктер дүниесі. 9. Өсімдік: өсімдік сабагы - жасуша: ? а) ядро; б) хромосома; в) белок; г) фермент; д) бөліну. 10. Байлық; кедейлік — тоуелділік: ? А) тәуелді шаруа; б) еркіндік; в) теңсіздік; г) жеке меншік; д) феодалдық қүрылыс. 11. Старт: фыниш — пролог: ? а) басы; б) кіріспе; в) шарықтау шегі; г) әрекет; д) эпилог. 12. Найзагай: жарық — тартылу қүбылысы: ? А) тас; б) қозғалыс; в) тартылу күші; г) салмақ; д) жер. 13. Алгашқы қауымдық қүрылыс: қүлиеленушілік қогам—қүл иеленушілік қогам: ? А) социализм; б) капитализм; в) қүлиеленушілер; Г) мемлекет; Д) феодализм. 14. Роман: тарау — тақпақ: ? А) поэма; б) ұйқас; в) шумақ; г) жанр; д) ырғақ. 15. Жылу: тіршілік әрекеті — оттегі: ?
а) сұйықтық; б) қозғалыс; в) температура; г) су; д) молекула. 17. Роза: гул — капыталыстер: ? А) пайдалану б) жүмысшылар в) капиталистер г) тап 18. Атмосфера қысымының төмендеуі: жауын-шашын - Антициклон: ? А) ашық ауа райы; б) дауыл; в) климат; г) дымқылдық; д) метеоқызмет. 19. Тік бурыш: жазықтық - куб: ? А) кеңістік; б) қыр; в) биіктік; г) үшбүрыш; д) қабырға. 20. Соеыс: өлім — жеке меншік: ? а) феодалдар; б) капитализм; в) теңсіздік; г) қүлдар; д) басы байлаулы шаруалар. 21. Алым: саи — етістік: ? А) жүру; б) әрекет; в) есімше; г) сөз таптары; д) жіктеу. 22. Солмустік: оңтустік — жауын-шашын: ? а) шөл дала; б) полюс; в) жаңбыр; г) қүрғақшылық; д) климат. 23. Диаметр: радиус — шеңбер: ? А) доға; б) сегмент; в) кесінді; г) түзу; д) дөңгелек. 24. Эпителий: улпа - қолқа: ? а) жүрек; б) ішкі мүше; в) артерия; г) вена, 25. Балга: согу - генератор: ? А) жалғастыру; б) жасау; в) қосу; г) өзгерту. 4-субтест Орындау ережесі: тапсырмада бес сөз берілген. Олардың ішіндегі төртеуінің үқсас белгілері бар, ал бір сөз өзіне төн ерекшеліктермен сипатталады да, ол артық сөз деп аталады. Сол сөзді тауып, оның әріптік белгісін жауап параққа жазу керек. Орындау уақыты 7 минут. Тапсырмалар: 1. а) жүру, б) секіру, в) билеу, г) жүгіру, д) отыру. 2. а) шар, б) тіктөртбүрыш, в) квадрат, г) үшбүрыш, ромб. 3. а)карта, б)мередиан, в)экватор, г) полюс, д)параллель. а)очерк, б)роман, в)әңгіме, г)сюжет, д)повесть. а)қүлиеленуші, б)қүл, в)шаруа, г)қолөнерші, д)феодал. а)биіктік, б)кесінді, в)үзындық, г)квадрат, д)көлем. а)тәрелке, б)кесе, в)үстөл, г)қазан, д)шәугім. а)әдебкет, б)сурет өнері, в)сәулет өнері, г)көркем өнер; а)қолқа, б)вена, в) үлпа, г)жүрек, д)артерия. а)суреттеу, б)мінездеме, в)ертегі, г)астарлы сөз. а)алма, б)алмүрт, в)шабдалы, г)өрік, д)қарақат. а)қоректену, б)өсу, в)тітіркену, г)көбею, д)даму. а)иіскеу, б)сезу, в)көру, г)есту, д)жазу. а)батыр, б)қорқақ, в)ержүрек, г)дарын, д)жасқаншақ. а)тауар, б)қала, в)жәрменке, г)ақша, д)сауда. а)Италия, б)Жапония, в)Индия, г)Корея, д)Рим. а)мақал, б)поэма, в)өңгіме, г)повесть, д)роман. а)шеңбер, б)квадрат, в)эллипс, г)компас, д)доға. а)роза, б)ақ қайың, , в)қарағай, г)емен, д)шырша. а)үзын, б)биік, в)сымбатты, г)көлемді, д)аласа. 5-субтест і Орындау ережесі: тапсырмада екі сөз берілген. Олардың екеуіне де тән ортақ қасиеттері бар сөздерді жауаптар тізімінен тауып, оларды жауап параққа жазу керек. Орыңдау уақыты 8 минут. тапсырмалар: Ертегі — мақал. Атом - молекула. Өсімдіктану - жануартану. Портрет - пейзаж. Азия - Африка. Ампер — вольт. Жүрек - артерия. Париж - Лондон. Феодализм - капитализм. Қажырлық - ерлік. Канал - гоіотина. Қосынды - көбейтінді. Майлар — ақуыздар. Бүлтты — жауын-шашын. Газ — сұйықтық. 16. Ғылым - өнер. 17. Цунами — дауыл. Классицизм — реализм.
Астарлы сөз - суреттеу. Ысқырық - шу. 6-субтест Орындау ережёсі: Тапсырмада белгілі бір ретпен сан қатарлары берілген. Тапсырманы орындау үшін берілген қатардағы келесі болып орналасатын санды тауып, оны сол қатарға жазыңыз. Әр қатардағы сандардың реті өз ережесімен табылады. Оны дұрыс шешу үшін көбейту, бөлу, қосу, азайту амадцарын қолдану керек. Мысалы: 2 4 6 8 ... Осы қатардағы келесі сан оның алдындағыдан екіге асып отырады.. Сондықтан кедлесі сан 10 болады. Осы санды қатарға жазу керек. Келесі мысалы: 9 7 10 8 11 9 12 ... Бүл қатардағы сандардың ретін табу үшін кезекпен 2 санын алып, 3-ті қосып отыру керек. Қатардағы келесі санды табу үшін 12-ден 2-ні алып тастағаңда 10 саны шығады. Қатарга осы санды жазамыз. Орындау уақыты 7 минут.
6 9 12 15 18 21 9 1 7 1 5 1 2 3 5 6 8 9 4) 10 12 9 11 8 10 ...
1 3 6 8 16 18 3 4 6 9 13 18 15 13 16 12 17 11 ... 1 2 4 8 16 32 ... 1 2 5 10 17 26 ... 1 4 9 16 25 36 ... 12 6 15 31 56 ... 31 24 18 13 9 6 174 171 57 54 18 15 ... 54 19 18 14 6 9 ... 301 294 49 44 11 8 ... Тест тапсырмаларының дұрыс жауаптары (кілті) 12 3 4 6
1.6 І.а І.г 1.в 1. 24 2.д 2.6 2.6 2.а 2. 3 З.в З.г З.д З.а 3. 11 4.6 4.а 4.в 4.г 4. 7 5.в 5.в 5.г 5.г 5. 36 б.в б.г б.г б.г 6. 24 7.г 7.6 7.д 7.в 7. 18 8.6 8.г 8.6 8.а 8. 64 9.а 9.6 9.а 9.в 9. 37 10.6 Ю.г 10.6 Ю.в 10. 49
13.6 ІЗ.в 13.д 13.д 13. 5 14.г 14.6 14.в 14.г 14. 2
18.6 18.г 18.а 18.г 19.а 19.в 19.а 19.а 2О.г 20.6 2О.в 2О.в 21.в 22.г
23.а 24.в
25.6 5-субтестің кілті 2 балл 1 балл 0 балл Халық ауыз әдебиеті; шығырмалар басқа жауалтар Затгың үсақбөлшектері; зат қүрамы басқа жауаптар биология: тірі табиғат ғылымдар басқа жауаптар туралы ғылым; Бейнелеу өнері суреттер басқа жауаптар туындылары; Жер шарының географиялық, басқа жауаптар бөліктері; контанентер Электр өлшем бірлігі; өлшемдер басқа жауаптар Қан айналу мүшелері; қан айналым басқа жауаптар Астаналар; қалалар басқа жауаптар Қоғамдық қүрылыс; тарихи үғым басқа жауаптар Мінез-қүлықтың қасиеттер басқа жауаптар үнамды көрсеткіштері; ЖасанДы су қүрылысы; қүрылыстар басқа жауаптар Матерматикалық іс-амалдар басқа жауаптар әрекеттер нәтижесі; Органикалық заттар; заттар басқа жауаптар Атмосфералық ауа-райы басқа жауаптар қүбылыстар; Затгың агрегатгық заттар басқа жауаптар жай-күйі; Мәдениет салалары; іс-әрекет басқа жауаптар Стихиялық апат; оқиғалар басқа жауаптар Өнёр бағыттары; тарихи кезең басқа жауаптар Әдеби әдістер; синонимдер басқа жауаптар Дыбыс; айқай-шу басқа жауаптар Субтестілерді сапалық талдау 1-ші субтест. Маглуматтылың. Әртүрлі білім саласындағы тапсырмаларды алып кетуі. Қоғамдық-саяси ~ 2, 4, 8, 9, 11, 14, 15, 18, 20. Ғылыми-мәдениеттік - 1, 3, 5, 6, 7, 10, 12, 13, 16, 17, 19. 2-ші субтест. Маглуматтылық. Әртүрлі білім саласындағы тапсырмаларды алып кетуі. Қоғамдық-саяси - 1, 2, 10, 13, 17, 20. Ғылыми-әлеуметтілік - 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 14, 15, 16, 18, 19. 3-ші субтест. Аналогия. Әдебиет, қазақ тілі — 1, 7, 11, 14, 21. Математика, физика - 2, 4, 12, 16, 19, 23, 25. Тарих - 5, 10, 13, 17, 20. Биология - 6, 9, 15, 24. География - 3, 8, 18, 22. Логикалық байластары бар әртүрлі тапсырмаларды алып кетуі. Түр ~ 3, 7, 16, 17, 24. Бөлік-бүтін — 9, 14, 23. Себеп-салдар - 12, 18, 20. Қарама-қайшылық - 2, 10, 11, 22. Ретін сақтау - 13. Қатарда орналасуы — 5. Функционалдық қатынасы - 1, 4, 6, 8, 15, 19, 21, 25. 4-ші субтест. Топтастыру (классификациялау) Әртүрлі мектеп пәндері тапсырмаларын алып кетуі. Әдебиет, қазақ тілі —1,5, 10, 15, 19. Математика, физика — 2, 8, 13, 16. Тарих-4, 9, 12, 18. Биология — 6, 14, 20. География - 3, 7, 11, 17. Абстракциялық түсініктерге тапсырмалар - 12, 15, 16, 20. Аралас тапсырмалар - 3, 6, 7, 8, 11, 13, 18. Ретін сақтау -13. Нақты үғымдарға тапсырмалар - 1, 2, 4, 5, 9, 10, 14, 17, 20.
Әртүрлі мектеп пәндері тапсырмаларын алып кетуі. Әдебиет, қазақ тілі - 4, 11, 17. Математика, физика - 5, 8, 12, 16. Тарих-3, 10, 14, 18. Биология — 2, 6, 9. География - 1, 7, 13, 15, 19.
Мысалы: Биография деген - ол ... ? А) сәтсіз; б) өмірбаян; в) маңызды; г) жазушы; д) даму. Дұрыс жауабы өмірбаян (б) әріппен белгіленген, сондықтан осы белгіні жауап параққа түсіресіз. Орындау уақыты 8 минут.
А) қатар; б) уақыт; в) түрақтылық; г) кездейсоқ; д) даму. 2. Әлемді қуанышты және сергек қабылдау — ол ... . а) мүң; б) қайсарлық; в) оптимизм; г) сезімталдық; д) намыс. 3. Антипатия және ... сөздері бір магнаны білдіреді А)қоршаған орта; б)үнау; в)қатынас; г)жәрдем; д)жақтырмау. 4. Басқа мемлекеттерге багынбайтын мемлекет — ол ... . А) тәуелді; б) дамымаған; в) бейбітшілік; г) тәуелсіз, өркендеген; д) бірыңғай. 5. Кез келген заттарды жуйеге келтіру — ол ... . А) классификация; б) сөздік; в) қүрал; г) каталог;
А) лоаконикалық сөз; б) қысқа сөз; в) аннотация; г) информация; д) шапшаңцық. 7. Миграция деген ол ... . А)даму; б)шарт; в)өзгеру; г)қоныс аудару; д)өмір. 8. Өз-өзі устай білетін адамды .... а) ашық; б) әділ; в) әдепті; г) компонентті; д) қарапайым. 9. Қысқа жөне нақты, қызықты және аяқталмаеаи ой ... . а) үзінді; в) әңгіме; г) афоризм; д) диалог. 10. Әмбебап — ол ... . а) мақсатқа бағытталған; б) бірлестірілген; в) таралған; г) пайдалы; д) жан-жақты. Қайталанбас, керемет деген угымеа қарама-қарсы сәз ... . а) мөлдір; б) таралған; в) нәзік; г) сирек; д) нақты. 10 кунге тең уақыттың бөлігін .:. деп атайды. А)декада; б)демалыс; в)апта; г)семестр; д)квартал. Өзін-өзі басқару деген сезге магнасы сай келетін сөз .... а) автономия; б) заң; в) қүқық; г) прогресс; д) тәуелсіздік. 14. Туроқты деген сөзге қарама-қарсы угым ... . а) нақты; б) білгіш; в) үздіксіз; г) өзгермелі; д) сирек. 15. Тілді және эдебиетті зерттейтін гылым — ол ... . а),логика; б) социология; в) филология; г) эстетика; д) философия. Толыгынан дәлелденген, айқындалган сөз ... деп агпалады. А) парадокс; б) шынайы; в) екі ойлы; г) гапотезалық; д) қателік. Гегемония деген сәзге магнасы сай сөз ... . а) тең қүқылық; б) үстемдік; в) революция; д) артта қалу. 18. Тотальды — ол ... . а) бөлшектік; б) сирек; в) жаппай; г) жеңісті; д) жылдам. 19. Бір затқа тең алмастыру — ол ... . а) ішкі зат; б) эквивалент; қүндылық; в) суррогат; д) жасаңцы. 20. Конфронтацыя деген — ол ... . а) ниеттес; б) келіссөз; в) ынтымақтастық; г) агрессия; д) қарсы түру. 2-субтест Орындау ережесі: Әр тапсырманың басында бір сөз берілген, ал дефизден кейін жазылған төрт сөздің ішінен бірінші сөзбен мағнасы бірдей, немесе синонимін тауып оның әріптік белгісін көрсету керек. Мысалы: ғасыр - а)тарих; б)жүзжылдық; в)оқиға; г)лрогресс. Дүрыс жауап - жүзжылдық, сондықтан осы сәз белгіленеді. Орындау уақыты 4 минут. Тапсырмалар: Аналогия - а)оқиға; б)қүбылыс; в)қасиет; г)үқсастық. Интернационалдық - а)сансыз көп; б)халықаралық; в)бүзылмайтын; г)атақты. Адаптация - а)бейімделу; б)үйрену; в)қимылдау; г)қарау. Ирониялық - а)жүмсақ; б)сықақтау; в)көңілді; г)нағыз. Симптом - а)мінез; б)жүйе; в)тілек; г)белгі. Импорт — а)жекелік; б)тауар; в)тілск; г)сырттан әкелу. Баррикада - а)жоғалту; б) в)жарату; в)бөгет; г)қамал. Тәкаппар - а)сергек; б)түйық; в)менмендік; г)салтанатты. Антогонистік - а)дүшпандық; б)алаяқ; в)бөтен; г)таптық. Интеллект - а)тәжірибелі; б)ақыл-ой; в)іскер; г)жақсы. Абсолюттік - а)үкіметті; б)жинақты; в)бөлек; г)шексіз. Мақүлдау - а)талдау; б)айыптау; в)сенім біддіру; г)таңдау. Дискуссия - а)ой; б)талқылау; в)сендіру; г)пікір талас. Болмыс - а)орындалу; б)тамаша; в)ақиқат; г)өмірге сай. Консерватизм - а)әдеттен шықпаушылық; б)тәуелсіздік; в)тәуелділік; г)батырлық. Интерпретация - а)түсіндіру; б)оқу; в)өңгіме; г)хабарлас. Нюанс — а)бейне; б)сезім; в)реңк; г)көру. Сентименталды - а)шығармашылық; б)қуанышты; в)сезімтал; г)оғаш. Абстрактілік - а) тәжірибелік; б)мәнсіз; в)дерексіздік; г)мағнасыз. Әділ ~ а)ынтасыз; б)пайдалы; в)саналы; г)шын ықыласты. 3-субтест Орындау ережесі: Тапсырмада үш сөз берілген. Бірінші сөбен екіншінің арасында белгілі бір байланыс бар. Үшінші сөзбен дәл осындай байланысы бар сөзді таңдауға берілген сөздертізімінің ішінен тауып, оның әріптік белгісін жауап параққа түсіру керек. Мысалы: Өлең: композитеор - самолет: ? А)аэропорт; б)үшу; в)конструктор; г)жанар май; д)қырып жоюшы. Дүрыс жауабы — конструктор, сондықтан осы сөздің әріптік белгісі көрсетіледі. Ол (в) әрібі. Орындау уақыты 10 минут.
а) металл; б) молекула; в) итеріп жібері; г) толу; д) қозғалыс. 2. Жалшы іиаруа: қүл — феодалдар: ? А) хан; б) қүл иеленуші; в) шіркеу; г) мырза; д) ханзада. 3. Етістік: жіктеу — зат есім: ? А) өзгерту; б) септеу; в) атау; г) белгілеу; д) жасау. 4. Голфстрим; аеын — иунами: ? А) Жапония; б) апат; в) шторм; г) Куросаво; д) тасқын. 5. Көз: көру сезімі ~ мүрын: ? А) дене сезімі; б) бет; в) ауыз; г) иіс; д)дәм. 6. Батыс: шыгыс — судың азаюы: ? А) фарватер; б) қүрғақшылық; в) оңтүстік; судың көтерілуі; д) шүңғыл тастар. 7. Зат есімі: зат — естістік: ? А) жүгіру; б) көсемше сөз; в) жіктеу; г) іс; д)елес. 8. Квадрат; аудан - куб: ? А) жақ; б) перпендикуляр; в) қабырға; г) периметр; д) көлем. 9. Ыстық: шөлдеу ~ тап: ? А) шаруа; б) капитализм; в) қүл иеленуші; г) мемлекет; д) кәсіпкер. 10. Қыр: бүрыш — кесінді: ? А)диагональ; б)нүкте; в)тікбүрыш; г)хорда; д)түзу. 11. Өлең: поэзия - жыр: ? а) ертегі; б) батыр; в) лирика; г) эпос; д) драма. 12. Қыздыру: кеңейту — серпінділік куш: ? а) пружина; б) әрекет жасау; в) деформация; г) дене; д) салмақ. 13. Ақ қайың: тал — қүл иеленуші: ? а) қүл; б) қүл иеленушілер; в) тап; г) қанау; д) буржуазия. 14. Бастау: аяқтау — гармония: ? а) тәртіпсіздік; б) үйлесімді; в) антоним; г) гротеск; д) үгам. 15. Сан: бөлшек - заттың куйі: ? а) көлем; б) молекула; в) темір; г) газ; д) температура. 16. Қүс: торгай ~ сут қоректілер: ? а) кенгуру; б) жәндіктер; в) жер бауырлар; г) малюск; Д) өмір. 17. Шеңбер: дөңгелек — шар: ? а) сфера; б) кеңістік; в) доға; г) радиус; д) сегмент. 18. Сөз: әріп - сейлем: ? а) жалғау; б) нақыл; в) сөз; г) үтір; д) дәптер. 19. Феодализм: капитализм — капитализм: ? а) социализм; б) феодализм; в) капиталистер; г) қоғамдық қүрылыс; д) таптар. 20. Антициклон: ашық ауа райы — циклон: ? а) жауын; б) күн; в) ауа-райы; г) метеоқызмет; д) түман. 21. Тыыыс алу: оттегі - фотосинтез: ? а) ауа; б) көмір қышқыл; в) хлорофилл; г) жарық; д) жапырақ. 22 Ара: аралау — аккумулятор: ? а) қосу; б) өткізу; в) қыздыру; г) айналдыру; д) жинақтау.
А) өсімдік; б) жеміс; в) микроскоп; г) ядро; д) үлпа. 24. Мүхит: тереңдік — климат: ? А) ауа райы; б) дымқылдық; в) өсімдік; г) жер; д) рельеф. 25. Абсолютизм: демократия — ақша: ? а) шаруашылық; б) сауда; в) кәсіп; г) тауар; д) өнеркәсөп. 4-субтест Орындау ережесі: Әр тапсырмада бес сөз берілген. Олардың төртеуі ортақ қасиеттермен сипатталады, ал бесіншісінің мазмүны тіптен басқа. Сол сөзді тауып оның әріптік белгісін жауап параққа жазу керек. Мысалы: а) тәрелке; б) кесе; в) үстөл; г) қазан; д) шәйнек. Бүл тапсырмада бірінші, екінші, төртінші, бесінші сөздер ыдыс-аяқты білдіреді, ал үшінші сөз - жиһаз. Соның әріптік белгісі (в) әрәпті жауап параққа жазу керек. Орындау уақыты 7 минут. Тапсырмалар а.) үтір; б) нүкте; в) қос нүкте; г) дефис; д) жалғау. а) глобус; б) мередиан; в) полюс; г) параллель; д) экватор. а) морфология; б) синтаксис; в) тыныс белгісі; г) орфография; д) терминология. 4. а) қозғалыс; б) инерция; в) салмақ; г) тербелу; д) деформация. а)шеңбер; б) үшбүрыш; в) трапеция; г) шаршы; д) тікбүрыш. а) сурет; б) мозаика; г) икона; г) мүсін; д) сүңғат. а) жүмысшы; б) шаруа; в) қүл; г) феодал; д) дихан. а) аңыз; б) драма; в) комедия; г) трагедия; д) пьеса. а) аорта, б) өңеш; в) күре тамыр; г) жүрек; д) артерия. а) Қанада; б) Бразилия; в) Вьетнам; г) Испания; д) Норвегия. а) дене; б) аудан; в) көлем; г) салмақ; д) жылдамдық. а) бағыт; б) бағдар; в) маршрут; г) азимут; д) компас. а) тамыр; б) өсімдік сабағы; в) жапырақ; г) бүтақ; д) гүл. а) жер сілкініс; б) цунами; в) тау; г) тайфун; д) қүйын. а) метафора; б) монолог; в) эпитет; г) аллегория; д) үлғайтып көрсету. а) тауар; б) қала; в) жәрменке; г) шаруашылық; д) ақша. а) цилиндр; б) куб; в) көпбүрыш; г) шар; д) параллепипед. а) мақал; б) мысал; в) мәтел; г) ертегі; д) жыр. 19.а) химия; б) физика; в) биология; г) астрономия; д) медицина. 2О.а) қоректену; б) дем; в) тітіркенгіштік; г) өсу; д) сана. 5-субтест Орындау ережесі: Тапсырма екі сөзден түрады. Олардың арасындағы ортақ түсінікті білдіретін сөзді тауып, жауапты берілген тапсырманың қасына жазу керек. Мысалы: Шырша - қарағай. Дүрыс жауабы: қылқан жапырақтылар. Орындау уақыты 8 минут. Тапсырмалар Еуропа Австралия. Сүйықтық - қатты дене. Бүйрек — асқазан. Бөлу — алу. Лиссабон - Луавда. Феодализм - Социализм. Мүрын - көз. Алгебра - геометрия. Тоқ куші - күш салу. Сатқын - қорқақ. Мемлекет — шіркеу. Жер сілкіну - қүйын. Шеберхана - мануфактура. Су қоймасы - арық. Роман - әңгіме. Температура - атмосфералық қысым. Реформа - революция. Сорт - ұрық. Метафора ~ аллегория. Спорт - жаттығу. 6-субтест Орындау ережесі: Берілген әр қатардағы сандар өзіне тән ережеге сай өзгеріп түрады. Тапсырманы орындау үшін қосу, алу, көбейту, бөлу амалдарын жасап, әр қатарды жалғастыратын санды тауып, оны өз орнына орналастыру керек. Мысалы: 2 4 6 8 ... Осы қатардағы келесі сан өзінің алдындағысынан 2-ге үлкен болуы керек. Сондықтан ол 10 болады. Осы санды жазу керек. Келесі мысал: 9 7 10 8 11 9 12 ... Осы қатардағы сандарды дүрыс анықтау үшін кезегімен 2-ні алып 3 Санын қосып отыру керек. Сондықтан бүл қатардағы келесі сан 10 болады.
5 9 13 17 21 25 ... 3 7 6 7 9 7 ... 1 4 3 6 5 8 6 8 11 13 16 18 ... 2 4 6 12 14 28 ... 1 4 8 13 19 26 ... 11 12 10 13 9 14 128 64 32 16 8 4 1 3 7 13 21 31 255 127 63 31 15 7 3 4 8 17 33 58 47 39 32 26 21 17 ... 92 46 44 22 20 10 64 37 63 38 62 39 ... 1 2 4 7 28 33 ... Субтестілердің дұрыс жауаптары (кілті) 12 3 4 6 1.д 1.г 1.в 1.д 1. 4 2.в 2.6 2.6 2.а 2. 8 З.д З.б З.в З.в 3. 7 4.г 4.6 4.в 4.в 4. 21 5.а 5.г 5.г 5.а 5. 30 б.а б.г б.в б.г 6. 34 7.г 7.в 7.д 7.г 7. 8 8.в 8.в 8.д 8.а 8. 2 9.г 9.а 9.в 9.а 9. 43 ІО.д 10.6 1О.д Ю.в 10. 3 П.г П.г П.в П.д 11. 94 12.а 12.в 12.в 12-д 12. 14 ІЗ.а ІЗ.г ІЗ.в ІЗ.д 13. 8 14.г 14.в 14.6 14.в 14. 62 15.в 15.а 15.г 15.6 15. 198 16.6 Іб.а Іб.а 16.6 17.6 17.в 17.а 17.в
19.6 19.г 19.а 19.д 2О.г 20.г 2О.а 2О.д 21.в
22.в 23.а
24.а 25.г
5-субтестінің дурыс жауаптары 2 балл 1 балл 0 балл Жер шарының бөліктері. Материктер. Басқа жауап. заттың агрегаттық күйі. Заттың күйі. Басқа жауап. Ағза мүшелері. Ішкі мүше Басқа жауап. Математикалық Есеп шығару жолы. Басқа жауап. амалдар. Астаналар. Қалалар. Басқа жауап. Әлеуметтік экономикалық Қоғам дамуы. Басқа жауап. формация. 7. Сезім мүшелері. Бет мүшелері Басқа жауап. 13. Математикалық Пән. Басқа жауап. ғылымдар саласы. 9. Физикалық өлшемдер. Күш. Басқа жауап.
Мігездің жағымсыз Мінез. Басқа жауап. қасиеттері. Үйымдастырудың саяси Зайырлыдіни. Басқа жауап. формасы. Сүрапыл табиғи қүбылыс. Апат. Басқа жауап. Өндіріс орны. Завод. Басқа жауап. Жасанды су қүрылысы. Су жеткізу. Басқа жауап. Әдеби шығармалар. Әдебиет. Басқажауап. Атмосфералық қүбылыс. Климат. Басқа жауап. Әлеуметтік даму Қайта қүру. Басқа жауап. заңцылықтары. Селекция нәтижесі. Өсімдіктер түрі. Басқа жауап. Әдеби тәсілдер. Мазмүндама. Басқа жауап. Барлық жас кезеңдеріне берілген ақыл-ой дамуын зерттеу тапсырмалар жинағын (ШТУР) орындауға жауап бланкілері келесі үлгі бойынша жасалады. Баќылау с±раќтары: 1.Интеллектің даму деңгейін диагностикалау. 2. А вариант жинағы (б субтестінен тұрады) 3. Б вариант жинағы (б субтестінен тұрады) Практикалық сабақ №26 Тақырыбы: Л. П. Калининскийдің даралық сауалнамасы. Жоспары: 1. Ұйымдастырушылық және коммуникативті қабілетті анықтау. 2. Өңдеу процедурасы.
Оқушылар өздерінің жақсы жағынан ұйымдастырушылық сапасын танытып, оны кәсіптік педагогикада меңгеру үшін, Л.П.Калининский сауалнамасын ұсынады. Бұл сауалнама 100 сұрақтан құралған. 20-30 минут аралығында жеке тұлға қарқынды жұмыс жасап, өзін- өзі бағалауы талап етіледі. Сауалнаманың құндылығы - жеке тұлғаның коммуникативті және ұйымдастырушылық қабілетін, бағыттылығын, іскерлігін, қоршаған ортамен қарым-қатынаста үстем болуға ұмтылу, өзіне талап қоюы, талап етуге сенімділігі, қасарушылығы, көнгіштігі, тәуелділігі, психологиялық тактісі мен қайырымдылығының 10 маңызды сапасын өлшеуге мүмкіндігі бар әдістеме жеке тұлғаның жоғары деңгейде дамуын, яғни олардың күшті жақтарын салыстырмалы түрде анықтауға арналған. Нұсқау. Өзіңді сипаттауға тырыс. Бұл сіздің интеллектіңізді немесе қабілетіңізді сипаттамайды. Сізге күнделікті өмірде әсер ететін кейбір ерекшеліктер көрінеді. Сауалнамада сапаның аттары көп айтылған, оларды жақсы немесе жаман деп айтуға болмайды, бірақ олар сіздің мінез- құлқыңызды білдіреді. Егер сапа сізге сәйкес келсе, сапаның көрсетілген реттік нөмірін хаттамаға санмен белгілеңіз.Ұзақ ойланбаңыз, жауап беруге 15-20 минут беріледі. Есте сақтайтын жайттар . егер жағдаят көп кездесетін жағдайда ғана, сапаны белгілеу керек. қайталанатын жағымсыз қасиеттеріңізді қалдырмаңыз ( өз көзқарасыңызды). - неғұрлым сапаңызды көп білсеңіз, сіз өзіңізді соғұрлым сипаттайсыз. Сізге нұсқау түсінікті болса, жылдам жұмыс жасаңыз және шынайы жауап беріңіз. Сауалнама. Ұйымдастырушылық және коммуникативті қабілетті анықтау. Басқа адамдарға энергия бере аламын. Адамдарға басшылық жасау сферасын алға жылжытуға қабілеттімін. Деспотиялық. Өзіме зейінін аударғанды өте жақсы көремін. Қайсар. Ырыққа аса көнбейтін адам. Бағынуға дайындығымды орынсыз көрсетпеймін. Орынсыз жерде кішіпейілділік. Басқа адамдармен өзімнің қызығушылығымды бөлісіп, бірге әрекеттенуге қабілеттімін. Ештеңені істегім келмей тұрғанын басқалар білсе деген ой пайда болады. Кластастырымның сенімді жақтарын пайдаланамын. Жұмыс істеу қабілетімнің жоғарылығымен ерекшеленіп тұрамын. Бастықтық- әміршіл. Өзіме ғана ұқыптымын. Аса қаталмын. Өкпелегішпін, орынсыз принципшілмін. Ұялшақ. Соқыр сенімге мәніне түсінбей еліктеуге бейіммін. Талап етпеушілік. Қоршаған ортадатым кішіпейіл. Әр түрлі ескі ұғымдардан толық алыс жүреді. Өзінің әріптес жолдастарынан алға жүруге қабілетті. Сезімге тұра аламын. Маңызды әсер қалдыруға тырысамын. Басқаның сәттілігін қызғанамын. Негізінде басқаларды сынағышпын. Кекшіл. Ұялшақ. Жолықтырғыш. Қоғамдық пікірге жиі түсемін. Бәрін көшіруге икеммін. Қызметтесіме қолдау көрсетемін. Өз шешіміме барлық уақытта жауап беремін. Менменділік көрсетуге әуеспін. Эгоист, іскер. Басқаның қатесіне шыдамайды. Маған бұйрық бергенде шыдамаймын. Ұяң Өзіме шешім қабылдауда өзімді басқаның орнына қоямын. Қатал емеспін. Адамдарды тым мейірімділікпен бұзамын. Өзімді орынбасарлыққа тәрбиелеуге әуеспін. Жарлықты күтпей ақ, кейбір әрекеттерге бел байлап, кірісуге қабілетгімін. Басқаның еркін таптауға, оны бағындыруға бейіммін. Өз- өзін жақсы көру. Кекесінді, мысқылшыл. Іске аспайтын нәрселерге әрекеттенемін. Жасқаншақ. басқа адамға көмек көрсетуге тырысамын. Қоршаған орта пікірін тым көп жинаймын. Көңілімді аса көп білдіремін. Кейде тұрпайы әзілдерге күлемін. Айналама қолайлы психологиялық климт тудыруға бейіммін. Басқаның шындығын мойындаймын. Билік. Жауапкершілікті, адал. Ауытқушылықты сөзсіз жібермеймін. Кез- келген әсерге қарсы әрекеттенемін. Момын. Жылағанды ұнатамын. Барлық уақытта сыпайы қатынаста боламын. Басқаның қамын ойлағанды ұнатамын. Саналы түрде сенемін. Ақыл- ойымның нақтылығымен және ұйымдастырушылығымен ерекшеленемін. Әркімнен сыйлау мен мақтауды күтемін. Міндетті. Ашуланшақ. Сенімсіз, күмәнді. Салмақты. Күшті қамқоршыны іздеймін. Көпшіл және жайдарлы. Риясыз, жомарт. Кейде өсек айтатын кезім болады. Көп жағдайда әділмін және адалмын. Басқаның жұмысын бақылай аламын. Жауапкершілікті ұнатамын Жеке инициатива көтеруді ұнатамын. Мейірімсіз, сенімсіз. Маған әсер ету қиын. Жуас. Ақыл- кеңесті қуана қабылдаймын. Ынтымақтасып жұмыс істеуге өзара көмек көрсетуге ынтыламын. Әрқайсысын жұбатуға тырысамын. Уәдемді бұзған кез болған жоқ. Өмір сүруге не үшін ұмтылатынын білмеймін. Жаңа идеаларды пайдалануға тырысамын. Өзімнің болашақ карьерімді билік құрылымында көремін. Барлық қарым- қатынасым өз орнында. Өзімнің шешімімнің дұрыстығына көзімді жеткізуге икемдімін. Қатаң, дөрекілік. Жиі түңілемін. Ақ көңілділік. Мақұлдауды іздеймін. Қайырымды, зейінді. Бәріне икемдімін. Тіпті талғап айыра алмайтын заттар туралы айтатын кез болады. Қатаң қағиданы ұстанамын, Өз жұмысымды саналы және сенімді орындаймын. Ұйымдастырушылық таланттың иесімін. Өзіме талап қойғышпын және сыншылмын. Өңдеуге қабілетті болу. Мені жиі қыспаққа алады деп ойлаймын. Елгезек. Жайлы қобалжулы. Деликатты. Басқаның зиянын өзіме қабылдаймын. Бастықтың шешіміне барлық уақытта келісемін. Жоғары деңгейдегі мәдениеттімін. Өзімнің іскер мамандығымды жоғарылатамын. Басында болғанды қалаймын.. Адамгершілік сезімдемін. Батыр жауап беруге бейіммін. Қайратыма сүйенемін. Көбінесе өзіме сын көзбен қараймын. Бедел жинауға икемдімін. Өзра қарым- қатынаста тактіні және сезім өлшемін көрсетемін. Сенімділігімді, Қайырымдылығымды күшейтемін. Үлкен ақыл- ойдың иесімін. Көп жағдайда дұрыс шешім қабылдауға икемдімін. Сәттілікке ұмтыламын. Жарысуды ұнатамын. Қатал , бірақ әділ. 6-ы күмәні болса, онда сауалнама бұрыс болғаны. Сөзшең емес. Бодандыққа бейіммін Ешкімге ешуақытга қарсы келмеймін Жарлықты күтуге бейіммін Өзіме жұртты қарата аламын Барлық жағдайға өзімді бейімдей аламын Қайырымдылық көмекке бәрін үндеймін Бәріне ұнай білемін Қоғамдық жұмыстарға белсендімін Өзімнің білімімді көтеруге ұмтыламын Тәртіптімін Жаңалыкты қабылдауға бейіммін Басқаларды басқаруға ұмтыламын Даңқдылыққа ұмтыламын Өзіме талап қоя аламын Ашықпын және турашылмын Қыңырмын Келісімге жиі келемін Кейде қажеттілікке қарамастан өз дегеніме жетуге ұмтыламын Көнгіштік Мені қамқорлыққа алғанды ұнатамын Міндетті орындауда тактикалық формада талап еткенге бейіммін Басқаның кемшілігіне жақсы раймен және шыдамдылықпен қараймын Егер айтылған ойлар ешқашан айтылмайтын болса да, мен әрқашан жалпыға тән тұрғысында айта аламын. Ұжымның жалпы мақсатына және табысқа жетуі үшін адамдардың біріккен күшін жұмылдыруға және оларды бағыттауға қабілетгімін Менің ұлым немесе қызым мен сияқты басшылық жасағанын қалаймын Бұйрықпен басқара аламын Өз-өзіме сенімдімін, қайсармын Тиянақтымын Қарама-қарсы жолдарды түсінемін Жұмсақ денелі Тіл алғышпын Бәріне орынды қараймын Нәзік және мейірімдімін Жұмысқа немесе кездесуге кешіккен кездерім болады 2. Өңдеу процедурасы. Егер зерттеу дара психодиагностикалық мақсатта жүргізілсе, онда зерттеушілерді хаттамаға сан арқылы тіркеу керек. Хаттама экспериментаторға беріледі және өңдеуді өзі жазады. Егер топтық зерттеу жүргізілсе, онда бұл психодиагностикалық әдістің мақсатымен барлығы танысып, өңдеу процедурасын зерттелушілердің өздері жүргізеді. Зерттелушінің жауабының дұрыстығын анықгау протоколға өнделіп жазылады. «Дұрыстық» шкаласы сапаның жалпы соммасы және соңғы горизонталды цифрларымен (151, 152, 153, 160) айналысады, веритикалды шкала кірмейді. Егер зерттелуші шынайы жауап берсе, онда тақ цифрларды (151,154) белгіледі. Егер зерттелуші 4-ке дейін жалған жауап берсе, онда тұлғаның жауаптары дұрыс деп есептеледі. Жауаптар қорытындысы шынайы болмаса. 6-ы күмәнді болса, онда сауалнама бұрыс болғаны. Даралық сапа профилін анықтау Цифрлардың әрқайсысын вертикальды шкалада дөңгелектеп, ал қортындысы калонкада горизанталды түрде «сумма» деп жазылған Цифрлар «Сумма» колонкісіне жазылады. Әр көріністің деңгейі 10 параметр бойынша көрсетіледі. Әр көріністің 4 деңгейі (әрқайсысының 10 параметірі) немесе аймағы; номинальды (0,4 балл), потенциалды (4-8 балл), перспективті (8-12 балл) супер аймақ (12 баллдан жоғары). Профильді келесі бейне көрініс бойынша анықтаймыз: вертикаль бойынша санаймыз, 1-ші шкалада қанша цифрды дөңгелектеген. Мысалы:12 цифр қоршалған 1-ші колонкадағы «сумма» графигіне 12 цифрын жазамыз. Бұл колонкіде де, бірақ «аймақ» бөлімінде 12 цифрына қарама- қарсы бірінші нүктені қоямыз. Қалған параметірлерді белгілеп және нүктелерді түзу сызықпен біріктіреміз. Сапаның 10 түрлі көрінісін аламыз. Егер көріністің (профиль ) барлық 10 параметірі зерттеушілердің номинальды аймағының шамасына келмесе, одан былай болжауға болады:
Зерттелуші нұсқауға түсінбеген үлгермесе, онда экспериментатормен ықыласты жұмыс істемеген. Зерттелуші сапаға жауап беруге үлгермесе, одан экспериментатор сапаны жылдам темпе оқыған. З.Зерттелуші өз пікір бойынша тек жақсы сапасына ғана жауап берсе, экспериментатор саналы түрде ынғаилап, жабдықтаған. 4. Зертгелуші өзінің әлсіз жағын накты көрсетеді. Келесі әңгіме ұзақ себептермен түсіндіріледі Шкала мағынасын: Ең алдымен, протоколдың жоғары жағында тұрған цифрлар ерекшелігін қарастырамыз. Әр шкала 3-шіден басталады 3 блокқа бөлінеді (томен орта жоғары) бес көрсеткішті қоса есептегенде. Төменгі бөлік кез-келген шкалада биімделу қалыпты мінез- құлықтың коріндісінде көрсеткіш кұрады. Жоғары - дезадаптивті мінез - құлықтың мысалы. «Басым болуы» шкаласы 3 блоктан тұрады: Гоменге «Лидерлікке ұмтылу» (11-ден 115 көрсеткіш): Орта-«Билеп-төстеушілік» (61-65):Жоғары «Деспотиялық» (11-15); Протоколда жоғары блоктың көрсеткіші неғұрлым көп болып белгіленсе, онда солғұрлым жеке тұлға конфликтілі мінез-құлық болуы ықтимал, әсіресе әлеуметтік бақылауға қатысты адамдар арасында.
4. Өз-өзіне сенімділігі. Бейімделуші мінез-құлық: өзін-өзі сыйлауы (116-120), өзін-өзі жақсы көру (66-70). Өзіне-өзі үмітгенеді, жеке күшіне сенеді, өзі туралы жақсы пікір қалыптастыруға ұмтылады. Қоршаған ортада өзінің кадір-қасиетіне, күшіне, атақ құмарлыққа, жаңалыққа кұштар болуға, кұрметті жағдайға жетуге ұмтылады. Мансап құмарлық авторитарлык типіндегі тұлға. Конфликтілі аймақ: (16-20)Басқа адамның жетістігі мен табысына қызғанышпен қарайды. Өзіндік «дипломатиялық» (егер оны қорқытса, жеке комфортына және тыныштығына қауіп төндірсе, өзі жол береді, егер бұл оған жағымды нәтиже берсе). Және эгоисттік рационализм (өзі үшін пайдалы нәрселерді тыңдауда белсенділік танытып, жеке өзіне табыс әкелетін жағдайда іскерлік қарым-қатынас орнатады) пайда болады. 5. Талап етушілік, қаттылық. Бейімделуші мінез-құлық: талап етушілік (121- 125), қаттылық (71-75). Ерік күші реакциясы ригидтілі, өтініш категориялы және табанлды. Кез-келген ортада өз мақсатына жетуде тұрақты. Егер қарсылық кездессе агрессия, ашу-ыза, жек көрушілік пайда болады. Ашық турашыл, ашуланшақ. Қатты, авторитарлы лидер типіндегі адам. Конфликтілі аймақ: келісімге келмейді (21-25) жэне ымырашылыққа және көнушілікке оңайлықпен жол бермейді. Принципшіл, турашыл. Эмпатиясының жоқтығын көрінеді. Садисттік тенденция-біреудің артынан табалауға бейім. 6. Қынырлық, негативті. Бейімделуші мінез-кұлық: қыңыр (126-130), скептицизмді (76-80), бірбеткейлік басым. Өзінің сәттілігіне ұмтылуда сенімсіз, күмәнді қарым-қатынас орнатады, өз позициясында қалады. Оппозиция кез-келген әсерге қарсылығын білдіреді. Конфликтілі аймақ: негативті (26-30) ырыққа көнбейді. Қажеттілігіне қарамастан , табысқа жетуде дұрыс ойлауға ұмтылады. Әр түрлің іштегі килігуге белсенді, қарама-қарсы әрекеттенеді. Жасырын атақ құмар, қызғаншақ, күмәнданғыш, өкпелегіш дөрекі. 7. Жұмсақтық. Бейімделуші мінез-құлық жұмсақ (31-35),момындық (81-85). Ұрыс -керіске дайын, жол береді. Басқаны пайдалануда өз еркімен бас тартады. Әр түрлі қысымға, қарсы пікірге, қарсы ықпалға тоқтайды және соған мойынсынып келісім береді. Келісімге келуде босаңдық танытады. Тіл алғыш, ақкөңіл, жуас. Конфликтілі аймақ пассивті бағыну (31-35).Өзін-өзі қамшылайды, ынталылық көрсете алмайды.Жасқаншақ. Біреуге немесе бір нәрсеге тиянақсыз, жауапсыз қарайды және еріксіз еліктейді. Басқаның әрекетіне жеңіл көнеді. «Адекватты емес эффект»пайда болуы мүмкін. (Сапасы кем және кінәсін сезіну гипертфорирвті жасқаншақ, ұялшақ, азаптанғыш, өзін-өзі төмен бағалауда әлеуметтік жағдайға бейімсіз. 8.Тәуелділік. Бейімделуші мінез-құлык тіл алғыш(136-140),өзіне - өзі сенбейді, (86-90). Өз беттілігі қалыптаспаған, өз күшіне, мүмкіндігіне күмэнданып, жилтақтап жүретін адам. Өз бетгілігі мен еркіндігінің жоктығына байланысты бисгықты жоғары санайды, бөлек еркіндікті, бөлек билікті қалайды. Конфликтілі аймақ: тәуелділік (35-40). Арқа сүйетін күшті адамды, көмекті көздейді, әлеуміттік тұрғыда жетілмеген. Басқаның сыртқы әрекетіне жеңіл жэне келісіммен берілген адам. 9. Психологиялықтакт. Бейімделуші мінез-құлық так тикалы (141-145), сақтық(92-95). Адамдар мен қарым-қатнаста сезімі өлшенген, тактілі, олардың даралық ерекшелігі көрініп тұрады. Керек нәрсені тез табады, а дамдармен тез танысады. Олардың жағдайларына ыңғайланады және бағалай біледі. Басқаларға жәр демдеседі. Лидерлікке жетуде белсенді еңбектенеді, көпшіл жэне сыйымды, орынды қарым-қатнасты ұс танады. Демократиялық типтегі лидер, жұмсақ практиканы ұстануы мүмкін. Конфликтілі аймаң: жұмсақтық (41-45). Орынсыз жұмсақ, қоршаған орта конформизмнің кейбір бағытын үйлестіруде кішіпейілділік танытып, әлеуметтік мақүлдауды іздейді. 9, Қайырымдылық. Бейімделуші мінез-құлық: қайырымды (146-150), риясыздық (%-100). Басқаға көмек көрсетуге дайын тұрады және жеңіп барады. Басқаның Мінез-құлқын сезгіш, уайымдағыш. Жеке пайдаға ұмтылмайды, риясыз. Әлсіз жэне дәрменсіз. Ар-намысты, кең пейілді адам. Альтуристтік бағытгағы демократиялық типті ұстанатын лидер болуы мүмкін. Конфликтілі аймақ: жан-тәнімен берілген адам (46-50). Басқаға кішіпейілділігімен. Риясыз көңілімен, жан-тәнімен беріледі. Өзінің қызығушылығы бойынша жүреді. Бұл әдістемені тек қана белсенділердің және формалды емес лидерлердің ұйымдастырушылық сапасын салыстыру үшін жүргізіп қоймайды, қордағы белсенділерді айқындап береді (топтық сауалнаманы жүргізген кезде). Ұйымдастырушылық сапаны талдау оқушының мінез-құлқын өз уақытында түзетуге шақырады, олардың мақсатгы түрде өзін-өзі тэрбиелеуге басшылық жасайды, іс-әрекеттің әр түріне үйретеді, мысалы.біреулері көңілшектігін жеңеді немесе қыңырлығын қояды, ал келесі біреулері-қайырымдылығын, психологиялық тактісін одан әрі дамытады және т.б. Ең негізгісі: жеке адамның конфликтілі аймакта өзінің деңгейіне назар аударады. Баќылау с±раќтары: 1. Ұйымдастырушылық және коммуникативті қабілетті анықтау. 2. Өңдеу процедурасы.
2. Қорытындыны интерпретациялау. 3. Жеке адам типінің сипаттамасы. Практикалық сабақ мақсаты: Голландық көзқарас бойынша мамандық тұжырымдамасында кәсіптік қанағаттанушылық тұрақтылық т.б. ең бірінші кезекте жеке адам типінің кәсіптік ортасына байланысты екендігін студенттерге түсіндіру. Практикалық сабақ мәтіні: 1. Зерттелушіге нұсқау: Бланкіде әртүрлі мамандықты парлап келтірген. Олардың аттарын жақсылап қарап шығыңыз. Егер сіз мамандықтың немен шұғылданатынын білмесеңіз, онда жүргізілетін тестке көңіл аударуыңызға болады. Әр пардан өзіңіз жоғары бағалаған мамандықтың біреуін алыңыз. Мысалы: 1-парда (1Р инжинер-технолог-1И конструктор) сіз конструктор жұмысын ұнататын болсаңыз, онда өзіңіздің қағазыңыздағы 1 цифрының қатарына «И» әріпін жазыңыз. Қалған барлық мамандықтар солай жалғаса береді.
Қорытындысын өңдеуге зерттелушінің таңдаған әр парының бірдей әріптер саны есептеледі. Жазылған сәйкес әріптер цифра келесі схема бойынша мысалы: РИСКПА 1 7 6 5 2 12 Р-әріпі-реалистик типті. И-интелектуалдық типті, С-әлеуметтік типті, К-конвенциялық типті және А-артистік типті білдіреді. Ары қарай көп балл жинаған әріптер таңдалады. Жеке адамның нақты моделі А(12балл), И(7баллға ) қатысты, рет-ретімен С,К,Р,П жалғаса береді. 2. Қорытындыны интерпретациялау. Голланді-ші 3 типке ерекше зейін аударады. Формуланың соңғы компаненті тесттің әлсіз жағын сипаттайды, жеке адам қасиетінің күшті жағы -негізгі типтер, кейбір қарама-қайшы (интелектуалды және тапқыр, реалистік және әлеуметтік конвенциялык және артисттік) типтер. Голландық көзқарас бойынша мамандық тұжырымдамасында кәсіптік қанағаттанушылық тұрақтылык т.б. ең бірінші кезекте жеке адам типінің кәсіптік ортасына байланысты дейді. Мамандық өкілдері-біркелкі тұлғалар. Әр мамандық өзіне адам тартады, тұлғаның жалпы көзқарасын, қабілетін бейімдейді және т.б. Әр мамандыктың топтағы мүшелері анық ұксастыққа ие болады, көп жағдайларда олар жеткілікті бірдей шамада сезіне алады, өзінің мінез-қүлқын ортаға икемдейді. Мұндай жағдайда, адамның кәсіптік ортасына қоршаған орта модельінен занды бекітілуі керек. Адамдар өз ортасын, мамандығын, өзінің толық бағдарымен мақсатын, өздері қызықтыратын проблемаларды табуға ұмтылады. Голланд бұл типтерді кең схемада көрсетеді: мақсат, құндылық Мен-бейне, білім беретін жэне кәсіптік мақсаты, қалаған мамандығының ролі, қабілеті, арнайы дарындылығы. Табысқа жетудің нактылығы мен жеке түлғаның дамуы, өмірлік жолы. Бұл түсінікке қысқаша сипаттама береміз. 3. Жеке адам типінің сипаттамасы. Реалисттік тип. Қоршаған ортада физикалық және элеуметтік мақсаттар мен міндеттерді және құндылықтарды таңдайды. Ол нақты істермен және оларды пайдаланудағы құндылығымен шұғылданады: заттар, инструменттер, аңдар және машиналар. Ол абстрактілі ойлаудан, әлеуметтік қарым-қатынаста өзін алыс ұстайды. Бұл ер адам типі: асоциалды, эмоционалды тұрақты, заманына қарай бейімделе алады. Ол ұжым мүшесін немесе қатысушыны жоғары бағалайды, өзі басқарушы роліне жоламайды. Моторлық қабілеті мол, физикалык ептілігі жоғары, нақты кәсіппен айналысқанды жөн көреді. Олар мынадай мамандыққа жиі барады: техник, инженер, электрик, аграном, бағбан, жүргізуші және т.б. Бұл типтер көбнесе математикаға жақын, Ауызша сөзге жоқ психомоторлық, арифметикалық жэне жазбашаға қабілетті. Ол негізінен техника және спорт саласында көп табыстарға жетеді. Бұл тип өкілдері өмірге жай көзқараспен қарай алады. Шешім қабылдауда басқаларға тәуелді. Интеллектуалды тип. Қоршаған орта проблемасын шешумен айналысады, адамдарға қол ұшын бере алады. Тұлғаның ақыл ойы таңдамалығымен, ұғымдылығымен, тәуелсіздігімен интровертиптілігімен ерекшеленеді. Ол сыншыл қызыққыш Қиялдауға және тануға қабілетті. Олар ғылыми тұрғыда мпмандықтарды тандайды: ботаника, астраномия, физика,математика, ғылым жәнет.б. Олардың ауызша және ауызша емес қабілеттері бірдей дамыған Ақыл ойы нақты, шығармашылық ғылым саласында жетістікке жете алады. Әлеуметтік және моторлық дағдылары бірдей дамыған. Өмірге көз-қарасы конпирсивті, ол ешкімге тәуелсіз, өз бетімен әрекеттенуі жоғары деңгейде қалыптасқан. Әлеуметтік тип. Қоршаған орта мен байланыс орнату үшін өз алдына мпқсат міндеттер қояды. Ол өзінің дағдысын дамыту үшін басқа адамдардың мінез-құлқындағы өзгерісін, білімін пайдаланады. Бұл тип қарым-қатынаста айрықша әлеуметтік ептілікті меңгеруді қажет етеді. Бұл саладағы өкіл өзінің әлеуметтілігімен, тәрбиелеуге қабілетгілігімен, адамгершілігімен, нәзіктігімен, исихологиялық көңіл-күйімен ерекше көрінеді. Проблемалы сұрақгарды шсшуде интеллектуалды ресурстарға қарағанда эмоциясына, сезіміне көп сүйенеді. Бұл типтегілерге элеуметтік және этикалық проблемаларды тапсыру құндырақ. Бұл типтегілер үшін оқу және емдеу дәрігер, мұғалім, психолог, кеңесші және т.б. Әлеуметтік тип «Ер адам » роліне жоламайды, моторлы дағдылармен механизмдермен шұғылданады. Олар ауызша сөзге өте бай, бірақ математикалық қабілеті өте төмен. Мұндай адамдар басқару саласында, өнер жэне оқыту саласында табысқа жетеді. Емдеумен айналысады, оқыту жэне басқа да әрекеттерді күреспен жеңіп алады. Конвенциялық тип. Қоршаған ортада қалыптасқан дәстүрлер мен әлеуметтік және физикалық кұндылықтарды, мақсат-міндеттерді таңдайды. Бұл типтегілер проблемаға стереотивтік, практикалық және әдептілік көз қараста қарайды. Кейбір кездерде керітарапта, қайтпас жэне сенімді. Мінез-қүлқы иассивті ол кұрылымды іс-эрекеттермен айналысқанды ұнатады: машинопис, бухгалтер, экономика. Оған сөйлеу және нактылықгы талап ету мамандықтары ұнамайды. Конвенциял типтегілер ауызша сөзге жоқ, керісінше есеп-қисапқа жақын. Ол шешен немесе жетекші бола алмайды. Шешім шығаруда басқа адамдарға, тәуелді өмірге қарапайым көзқараста қарайды. Тапқыр тип. Белсенділік қызбалыкты, кұлшынысты, ынта-жігерді талап ететін міндетгер мен мақсаттарды тандайды. Ол өзін бағалайды, өз-өзіне сенімді жэне агрессивті. Бұл түлғалар мойындауды үлкен қажеттілік деп санайды. Өзінің қажеттілігін яғни «ер адамға » тән басқарушы ролін қанағаттандыратын: меңгеруші, директор, телерепортер, сатушы, артист, журналист, дипломат және т.б. мамандыктарды ұнатады. Бүл типтегілердің мінез-кұлқы өте кең сферадағы іс-эрекеттерді орындайды. Олар үшін шектеулер, ассоциялды, қол жұмыстарын жэне шыдамдылыкты талап ететін жұмыстар тиымсыз. Артисттік тип. Қоршаған ортамен қарым-қатнаста көркем бейнелерде көру үшін өз сезіммен эмоциясын интуициясы мен қиялын пайдаланады. Проблеманы шешуде өзінің қиялымен талғамы арқылы іс жүзіне асырады. Өзінде пайда болған проблеманы шешуде өзінің субективті әсерімен фантазиясына сенеді. Өмірге көз-қарасы қиын шешім қабылдауда тэуелсіз қатал. Интровертивті жэне нақтылы ол эстетикалық құндылыкты бәрінен жоғары қояды. Көркем шығармашылыққа ұмтылады. Артист шығармашылық мамандыкты ұнатады: музыка, сурет, әдеби шығарма, фотография жэне т.б. Оған «ер адам» кәсібі ұнамайды, мысалы спорт, машина жөндеу жэне т.б. Оның негізгі жетістігі өнер саласы бұл нағыз нақтылы тип. Оның шығармашылығында ең бірінші кезекте айқындық басым. Артистгік типтегілер ауызша қабілеттерге бай келеді. Оларда өнердің ірі жетістіктерін түсіну, қабылдау, үғыну қабілетгері мол. Артист өнерді қоршаған ортадан алады жэне оның орнын толтыра алады шығармашылық дарынын дамыта алады; ол өзін сыйлатуды және мойындатуды қамтамасыз етеді. Ол көп адамдардан қарым- қатынаста болудан өзін алыс ұстайды. Бұл артисттерге көп пайда әкеледі, шығармашылыкты дамыту үшін олар конвенциалды дэстүрден өздерін босату қажет, оларға еркіндік және еркін ойлау керек. Оларда өмірлік идеал жоғары болуы керек, яғни жас қалпын сақтауға ұмтылуы қажет. Барлық адамдарда 6 типтің бәрі кездеспейді. Типтің негізінде жеке адамның моделі (кұрылымы) бейнеленген. Баќылау с±раќтары: 1. Зерттелушіге нұсқау. 2. Қорытындыны интерпретациялау. 3. Жеке адам типінің сипаттамасы.
1. Орындау ережесі. 2. Ойынды интерпретациялау.
Бұл аралға сен бір-ақ таушық салуың мүмкін. Таушықты қалай салудың алдында біраз ойланып көр. Қалай салған жөн: үлкен етіп пе, әлде кішкене етіп ие? Оның қай жерде болғаны жөн: судың қасында ма, элде аралдың түбінде ме? 2.Бұлақ. Бұлақ аралдың қай жерінен басталып, қай жаққа қарай кұйып жатыр? Аралдың кай жерінде орналасып тұр? Оның құйылымы: күшті ме, әлде әлсіз бе? Бұлақ суының түсі қандай? 3.Пальма. Сенің аралыңда жалғыз ғана пальма өседі. Аралдың қай жерінде өсіп тұр? Ол ұзын ба, әлде қысқа ма? 4.Күн. Бір жерден аралға жылу беріп, күн шығып тұр. Аспанның қай бөлігінде тұр? Шуағының түсі және қарқындылығы қандай? Күннің өзінің түсі қандай? 5.Бұлт. Бұлттың үлкен бе, әлде кішкене ме? Аспанның қай бөлігінде тұр? Бұл аппақ бұлт па, әлде қара бұлт па? 6.Бутылка. Бұл бутылкаға хат жазып, сені құтқару үшін жазып жіберуің мүмкін? Бутылка әлі аралда жатыр ма (қай жерде?), әлде суға тастадың ба (қай жаққа?). Енді суретіңді толығымен салып болсаң, оның шешіміне кірісейік!
Таушықты қалай салуыңа қарап, сен өзіңнің қандай адам екенінді білуіңе болады. - Егер де сен таушықты үлкен етіп салсаң, онда сен өзіңді есейген адам ретінде сезінесің. Сенің қызығатын нәрселерің мен қызығушылығың ауқымды. - Егерде таушық аралға қарағанда үлкен болмаса, онда сен өзінді іздеу жолындасың. - Егерде таушық аралдың ортасында орналасса, онда сен өзіңе және өзіңнің күшіңе сенімді екенсің. - Егерде таушықты аралдың шет жағына қарай салсаң, онда сен кейде өзіңді - өзің түсінбей, тұйықгалып қаласың.
байланысты. - Егерде бұлақ таушықтың дәл ортасынан ағып жатса, онда сенің досыңменен қатынасың өте жақсы және жақын. Егерде бұлақ кұмнан шығып ағып жатса, бұл сенің жауапсыз махаббатыңның белгісі. Бұлақ таушықган қаншама алыс тұрса, сенің махаббат жолындағы мүмкіндігің де соншама төмен болып келеді. Бұлақтың ағысы қаншама күшті болса, сенің жігітіңмен (не қызыңмен) байланысты арман - тілектерің де соншама күшті. - Егерде бұлақ ағысы құмға қарай кететін болса, онда сендер бірге ұзақ болмайсыңдар. Ал, егерде бұлақ ағысы суға, яғни теңізге кұятын болса, онда сендерді күшті сезім байлап, сендер бір - бірлеріңе адалсыңдар. 3. Пальма - бұл сенің достарың. Пальма сенің достарыңмен және топтарыңдағы қарым - қатнасыңды білдіреді. - Егерде пальма таушыктың қасында тұрса, онда сенің шынында да нағыз адал достарың бар. - Егер де сен пальманы таушыктың алдында салсаң, онда достарыңның ой- пікірі өзіңдікінен қажетті және бағалы болып келеді. - Егерде пальма таушықтан алыс тұрса, онда сен өзіңді жалғыз және коршаған
Егерде пальма таушықтан жоғары жерде тұрса және оның жапырактары таушыкты жауып тұрса, онда сен өзінді достарыңның ішінде жайлы және қорғанышты етіп сезінесің. Егер пальма мен таушық биіктігі бірдей болатын болса, онда сендердің топтарың тең, яғни бір- бірлеріне сай адамдар тобы деуге де болады. Егерде пальма таушықтан кіші болатын болса, онда сен өзіңді достарыңнан биік санайсың. 4. Күн - сенің отбасың. Күн бұл сенің отбасың және туған - туыстарың . Күн қаншама үлкен жэне жарығырақ болса, сенің өміріңдегі отбасың соншалықгы маңызды орын алады. - Егер де сен күннің батуын салсаң онда сен өзіндік, дербес өмірге
- Егерде күннің шуактары әлсіз және күннің кішкене ғана болса, онда сен отбасы жұмыстарына мүлдем қатыспайтын болуың керек, әлде басқа қалада тұруың да мүмкін. 5.Бұлт - бұл өміріңдегі проблемаларың. Бұлт - өміріңдегі барлық қиыншылықтарыңды, саған өмір сүруге кедергі жасайтын бөгеттерді білдіреді. Егерде бұлт қаншалыкты қара болса, сенің проблемаларың соншалыкты қиын, көбінесе сен барлығын қиын жағынан карайсың. Егерде бұлт күннің бір шетін жауып тұрса, онда ата- анаңмен болатын күшті проблемаларды білдіреді. Егер бұлт пальманың үстінде тұрса, онда достарыңмен болатын қиыншылыктар туындап жүруі мүмкін. Егерде бұлттан жаңбыр жауып тұрса, онда саған кейде жылап тұрғанның зияны жоқ. 6. Бутылка. Бұл достарыңмен, жалпы адамдармен қарым-қатнасыңды білдіреді. Егер бутылка құм үстінде жатса, онда сен әңгімелескенді ұнататын жансың. Егерде ол теңізде қалқып жүрсе, онда сен пікір - таласқа түскенді ұнатпайсың. Егер құмға жартылай көмулі болса, онда сен қаншалықты сөйлегіш болсаң да, саған қатысты әңгіме болғанда, сен сол кезде - ақ тұйықталып қаласың. Егерде бутылканың тек сынықтары қалса, немесе тесік болса, онда сен өзіңнің ұзын тіліңнен қаншама зиян көргеніңді білдіреді. Баќылау с±раќтары: 1. Орындау ережесі. 2. Ойынды интерпретациялау.
1. Тесттің мақсаты. 2. Орындау тәртібі.
Темперамент типтерінің төрт топқа (А1,А2,АЗ,А4,)бөліп көрсетіп, әр типтің өзіндік балгілері мен қасиеттері көрсетілген.Әр топта көрсетілген қасиеттің қаисысы сізге жақын болса, соған «+»белгісін қойып шығыңыз. Сонымен, сіз: А1 Ұшқалақсыз, әбігершілсіз. Ұстамсыз, ашуланшақ. Шыдамсыз Өткір, адамдармен қатынаста тік мінездісіз Батыл және бастамашылсыз Бір беткейсіз 7.Пікірталаста тапқырсыз Ұмытылыспен жұмыс істейсіз Тәуекелге бейімсіз 10.Кекшіл емессіз 11 .Сөзіңіз тез, қызба, дауыс ырғағы ретсіз 12.¥шқалақ, тез қызбаланғыш ІЗ.Агрессивті сотқарсыз 14.Кемшіліктерге төзімдісіз 15.Мәнерлі мимикаға иесіз 16.Тез және шешімді қимылға қабілеттісіз 17.Жаңалыққа ұмтылғымсыз 18.Шалт жэне кенетген қозғалатын адамсыз 19.Қойылған мақсатқа жетуде табандысыз
Көңілді және ақжарқынсыз Қуатты және іскерсіз Істі соңына дейін жеткізбейсіз Өзінді биік бағалауға бей»мсіз 5 . Жаңаны тез ұғып алуға бейімсіз Мүдделермен бейімділікте тұрақсызсыз Сәтсіздіктер мен жаманшылықтарды жеңіл қабылдайсыз Әртүрлі жағдайларға тез беиімделесіз Іске қызығып кірісесіз Егер іс қызықтырмаса, тез суып қаласыз Жаңа жұмысқа тез кірісіп кетесіз , бір жұмыстан екіншісіне тез ауыса аласыз Күнделікті жұмыстың бірыңғайлылығы тез шаршатады . 13.Көпшілсіз ,ықыластысыз, жаңа адамдар арасында қысылмайсыз . 14. Қыимылмен ымдап отырып қатты, тез, анық сөйлеи аласыз 15.Шыдамсыз жәнееңбекке қабілеттісіз 16. Кенеттен болатын жағдайларда өзіңізді үстай білесіз 17.Барлық кезде сергек күйдесіз.
¥йқыға тез кетіпдез оянасыз Шешім қабылдарда көбінесе жинақы емессіз, асығыссыз 2О.Кеиде салғырт өмір сүруге беиімсіз - онда сіз, әрине сангвиниксіз. АЗ 1. Сіз байыпты, сабырлысыз 2. Істе жүйелі және байсалдысыз
Парасаттысыз Күте білесіз Тұйықсыз және бостан -босқа мылжыңдағанды ұнатпайсыз Қатты эмотциямен емес, байсалды және бірқалыпты сөйлеисіз. ¥стамсыз әрі шыдамсыз . Бастаған істі аяғына деиін жеткізесіз Күшіңізді босқа жұмсамайсыз Ю.Өмірде тэртіпті, жұмыста жүйелі ұстанасыз. 11.Қарқынды жеңіл тежеисіз . 12.Мадактаумен мен даттауға көп көңіл бөлмеисіз ІЗ.Ашушаң емессіз .Қонақтарға кішіпеиілділік бІлдіресіз Н.Мүдделеріңізбен қатынастарыңызға тұрактысыз 15.Жұмысқа және бір істен екінші іске жәй кірісесіз іб.Адамдармен қатынаста бір қалыптысыз 17.Барлығындаүқыптылықпен тәртіпті ұнатасыз. 18.Жаңа жағдайға қинала беиімделесіз 19.Үстамдысыз 2О.Жәй қимылдайсыз , босаңсыз -онда сіз флегматиксіз. А4 1 .Сіз ұяңсыз, ұялшақсыз. 2.Тосын жағдайда абыржып қаласыз. З.Бейтаныстармен байланыс орнатуға қиналасыз. 4.Өз күшіңізге сенбейсіз.
Жалғыздықты жеңіл көтересіз. Сәтсіздікке абдырап қаласыз жэне ұнжырғаңыз түсіп кетеді. Ұяңсыз, тұйықсыз. 8.Әлсіз дауыспен сөйлейсіз. 9. Адам мінезіне амалсыз бейімделесіз. 10.Өте сезімталсыз. 11.Мақтау мен даттауды тез қабылдайсыз.
Өзіңізге және өзгелерге үлкен талап қоясыз. Күмәндануға бейімдісіз. Әсершілсіз. Өте ренжігішсіз. Тұйықсыз, көпшіл емессіз, өзгелермен өз ойыңызды бөліспейсіз. Белсенді емессіз және әлсізсіз, жасқаншақсыз. Армандауға бейімсіз. Өзгелерге жол бергішсіз. Басқалардың көмектесуімен ниеттес болғанын қалайсыз-онда сіз меланхоликсіз. 2. Нәтижелерді өңдеу. Егерде «паспортта» көрсетілген темперамент типтерінің әр тобынан жинаған «+» белгіңіз 16-20 аралығында болса, онда осы темперамент типтерінің белгілері сізде айқын көрініп тұр. Егерде берген жауаптарыңыз 11-15 аралығында болса, онда бұл темперамент типі сізге біршама жақын болып келеді. Егер берген жауаптарыңыз 6-10 аралығында болса, онда бұл тип белгілері сізде мүлдем аз мөлшерде екенін көрсетеді. Әрбір топтағы ( А1А2АЗА4) «+» деп берілген жауаптардың жалпы санын шыгару керек. Содан соң темперамент сипатының пайыздық қатынасы пнықталады, яғни темперамент формуласы: Т= Гх — •100%!+ Гс—•100%1+ Гф—•100%] +(м — .100x1 V А ;^А У V А у ^ А ) Мұндағы: Т-темперамент, Х-холерик темпераменті, С-сагвиник темпераменті, Ф-флегматик темпераменті, М- меланхолик темпераменті, А1А2АЗА4 әр типтегі «+» саны А-жалпы барлық типтегі полюстер саны. Есептеп шыққан соң, мысалы, темперамент формуласы мынадай болуы мүмкін: Т=35%х + 30%С+14% Ф + 21% М. Олай болса, онда темпераментіңіздің 35% ~і сангвиник, 14%-і флегматик, 21%-і мсланхолик болып табылады. Баќылау с±раќтары: 1. Тесттің мақсаты. 2. Орындау тәртібі.
1. Жеке тұлғалық қасиеттерді диагностикалау жолдары. 2. Жеке тұлғалық қасиеттерді коррекциялау негіздері.
АҚШ-та психогеометриялық методиканың негізін қалаған Съюзен Деллингер басқару кадрларын әлеуметтік психологилық жағынан дайындау бойынша маман. Фигураларға берілген психологиялық мінездемелер.  2. Нұсқау. “ төменде көрсетілген геометриялық фигуралардың өзіңізге жақын тартқан біреуін таңдап алыңыз”
Шаршы. Ұйымдастырушылық қабілеті жоғары. Өмірдегі ұстанатын қағидаларды қатаң сақтап, аналитикалық жағынан ойлай біледі. Қандай жағдай болмасын фактілерге сүйенеді. Ол салқынқанды, үнемшіл, тұрақты шешім қабылдайтын жан. Оған тән қасиеттері . ұқыптылық, тазалық, нақтылық. Кәсіби білімі жоғары, еңбекқор және әлсіз саясткер. Достары таныстары аз. Үшбұрыш . сіз жетекші болуға бейімсіз. Билікке ұмтылушылық және атаққұмарлық қасиетіңіз жоқ емес. Әрбір іс әрекетіңізді жеңіске ғана бағытталуы тиіс деп ойлайсыз. Мәселенің түпкі себебін анықтауды әдетке айналдырған адамсыз. Сіз өзіңізге сенімді , шешім қабылдай білетін, қызба, мықты, тәуекелші, жұмысқа қабілеттілігіңіз жоғары жансыз. Бірақ шыдамсыздықтың арқасында, өз ісіңізге кедергі келтіріп жатасыз. Дегенмен де кремет саясаткер, өте алғыр адамсыз. Араласатын адамдарыңыз көп болғанымен ,достарыңызөте аз. Тіктөртбұрыш. Құбылмалылық, тиянақсыздық, белгісздік, тынымсыздық осы сияқты жағдайлар мұны таңдаған адамның бойында өтіп жатқан өзгерістер. Бұл белгіні көбінесе адам қатты жүдеп шаршағанда басына қайғы түскенде немесе т.б. жағдайларда таңдауы мүмкін. Өйткені дәл осындай кезде адам сенбейді , өзін өзі төмен бағалайды, өзіне сенбейді, өзгелерге сенгіш болады. Олардың көңіл күйі тез әрі бірден өзгереді. Бірақ ешқшанда ұрыс- керіске жеткізбейді. Мұндай адамдар ұмытшақ, затын жоғалтқыш, суықтағыш болады.Барлығын тізбектей келе бұл адамдарға көмектесетін батылдығы менбілімқұмарлық қасиеттерін атап өтпесе болмас. Дөңгелек. Сіздердің қарым- қатынас деген қажеттілігіңіз жоғары. Өзгелерге қамқорлық жасауға , жомарттық көрсетуге, жанашырлық танытуға даярсыз. Байсалдылықпен ойға берілгіштік сізге тән қасиет, бірақ өзіңізді өзіңізкінәлауға дайын тұртындығыңыз бар екен. Интуициясы жақсы дамыған, сөзшең, айтқанына көндіргіш, сендіргіш екенсіз. Өткенді аңсайтын, ойлайтын кездеріңіз бар екен, қоғамдық жұмысқа бейімсіз. Күн тәртібіңізкеремет жасалынған. Достарыңыз көп. Сынық. Айналасына өзгеріс ендірмесе тынышталмайтын адам. Білімге әуестігі жоғары, шығармашылықпен жұмыс атқаруға бейім. Интуициясы жақсы дамыған. Өз идеясын іске асыруға ұмтылысы зор, жаңалыққа деген көзқарасы ерекше жан. Албырт, бірбеткей, мінезі де көңіл күйі де құбылмалы, алғыр, топта беделі үнемі жоғары болатын адам. Жалғыз жұмыс атқаруды жақсы көреді, Қағазбен жұмыс істеуге құлқы жоқ. Қаржы жағынан салдыр- салақ. Баќылау с±раќтары: 1. Жеке тұлғалық қасиеттерді диагностикалау жолдары. Жеке тұлғалық қасиеттерді коррекциялау негіздері. 10. ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ САБАҚТАРЫНЫҢ ЖОСПАРЫ
11 . СӨЖ - жоспары.
12. ПАЙДАЛАНАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР МЕН WEB САЙТТАР ТІЗІМІ Негізгі: 1. Психологические тесты для деловых людей. Под. ред. Литвинцивой. М.,2000. Психологические тесты. В 2-х томах. М.,2000. Психодиагностические методы. Под. ред. А.А.Карелиной. М.,20000. Психологическая диагностика. Под. ред. Г.М.Гуревича. М.,1981. Практическая психология в тестах. Составители С.Римскмй, Р.Римская. М.,1996. Рогов Е.И. Настольная книга практического психолога в образовании. М.,1996. Столяренко Л.Д. Основы психологии. М.,1997. Тесты, тесты, тесты. Под. ред. М.Мацковского. М.,1990. Шеврандин Н.И. Социальная психология в образовании. М.,1995. Қосымша: Абрамова Г.С. Практическая психология. М.,2001. Абрамова Г.С. Психологическое консультирование. М.,2001. Алдамуратов Жантану негіздері. А.,2001. Андреева Г.М. Социальная психология. М.,1980. Батаршев А.В. Тестирование основной инструментарий практическогог психолога. Ростов-на-Дону., 2000. Бадмаев Б.Ц. Методика проеподавания психологии. М.,2003. Бектенгалиева С.Х., Ядгарова Н.Қ. Балабақшада психологиялық қызмет жұмысын ұй ымдастыру. А.,2003. Битянова М. Практическая психология. М.,1996. Выготский Л.С. К вопросу о динамике детского характера. М.,1983. Валиева М. Білім беру технологиялары. А., 2002. Дубровина И. В. Положение о школьной психологической службе. М.,1989. 13 . ҚОРЫТЫНДЫ БАҚЫЛАУ СҰРАҚТАРЫ жүктеу/скачать 3,02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
