Пәні: Әдебиеттік оқу
|
4- сынып.
|
Хитрук Елена
|
Тақырыбы
|
Жолбарыспен айқас («Қамбар батыр» жырынан үзінді)
|
Мақсаты
|
Батырлар жырының сюжет желісі арқылы елін қорғауға, Отанын сүюге тәрбиелей отырып, батырлар жырының негізгі түйінді идеясын ұғындыру. Мәнерлеп оқу техникасын жетілдіру. Сыни ойлауын қалыптастыру.
|
Оқыту нәтижесі
|
1. Тақырыпқа қатысты болжам жасай алады
2. Бірлесіп жұмыс істеу дағдылары қалыптасады.
3. Сыни ойлай отырып, шығармашылық қабілетін дамытады.
|
Түйінді идеясы
|
Батыр майданда шынығады, болат қайнауда шынығады. Халық мақалы
|
Әдіс-тәсілдер
|
Ротация, қар кесегі, түртіп алу, бес жолды өлең,бес саусақ, детальдарын қосу әдіс тәсілдері, «Мен саған ... тілеймін», жұбыңды тап тренингі
|
|
Уақыт
|
Сабақтың мазмұны
|
|
2 минут
5 мин
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
Табыс критерийлерімен таныстыру
«Мен сізді ... таныстырғым келеді» тренингі
«Жұбыңды тап» тренингі арқылы топқа бөлінеді және сұрақтар мен жауабын тауып оқиды.
|
Оқушылар бір бірінің жақсы жақтарын айта отырып таныстырады.. Жағымды ынтымақтастық ахуал қалыптасады.
Оқушылар фигуралар таңдайды. Фигурадағы сурет бойынша жұптарын тауып, топтасады және сұрақтар мен олардың жауабын оқиды.
|
Үш шапалақ
|
фигуралар
|
|
3 минут
6 минут
8 минут
3 минут
|
«Қамбар батыр» жырының сюжет желісіне негізделіп түсірілген мультфильмнен үзінді көрсету.
«Қар кесегі» әдісі арқылы жыр мазмұнын түсініп оқиды.
Топтық жұмыс:
І топ: «Детальдарын қосу» Қамбар батыр тәуекелге бел байлап ақырған шерінің қасына барды.
ІІ топ: Қамбар батырдың тұлпарын толықтыру тесті арқылы сипаттайды.
ІІІ топ: Берілген батырлық, ерлік туралы мақалдардың жалғасын табады.
Жырдан өздеріне түсініксіз сөздерді теріп жазып түсіндіреді.
Сөздік жұмысы:
Мазар-зират, мола.
Пешене-бақ, маңдай, тағдыр
Шері-жолбарыс
Даусы жерді көшірді-даусы айналаны жаңғыртты
Әсірелеу-бір нәрсені немесе оқиғаны күшейтіп, үлкейтіп айту дегенді дегенді білдіреді.
|
Оқушылар мультфильм арқылы жаңа сабақтың тақырыбын анықтайды.
Жыр үзіндісін өз бетінше түсініп оқиды.
Жұптасып, содан кейін топтасып түсіндіреді, негізгі идеясын табады.
І топ:Берілген сөйлемді кеңейту қажет. Сөйлем барынша дұрыс және нақты болу керек.
ІІ топ:Мойны алтын ...
... екі құлағы
Төрт аяғы ...
... – тұяғы
Сұлулығы ...
ІІІ топ:Ерлік білекте емес, неде?
Ерді не өлтіреді?
Батырға не дарымайды?
Қандай батыр алдырмас?
Ер несімен жақсы?
Әр топ жауаптарын оқиды.
Оқушылар жаңа сөздермен танысады.
|
Бас бармақ арқылы бағалау
|
АКТ
Оқулық
Плакат
маркерлер
|
|
3 мин
|
«Батырдың жол таңдауы» тренингі
|
Оқушыларға ертегіден үзінді оқылады. Содан кейін оларға: «Егер сіз батырдың орнында болсаңыз, қай жолды таңдар едіңіз?» деген сұрақ қойылады. Таңдаған жауаптары бойынша оқушыларға кімнің қандай екендігі туралы мәлімет оқылып беріледі.
|
|
|
|
2 минут
|
Батыр сөзіне «Бес жолды өлең» құрайды.
1. Зат есім
2. Екі сын есім
3. Үш етістік
4. Бір сөйлем
5. Батыр сөзіне синоним
|
1. Батыр
2. Ержүрек, батыл
3. Қорғайды, күзетеді, шабуылдайды
4. Батыр елі үшін туады
5. Батыр – қаһарман
|
Өзін өзі бағалау
(смайлик арқылы)
|
парақша
|
|
3 минут
|
«Бес саусақ» тәсілі
|
Оқушылар өздерінің сабақтан алған әсерлерін қолының суретіне жазады
|
|
|
|
7 минут
|
«Ротация» әдісі арқылы бүгінгі сабақты бекіту
І топ:Батыр болу үшін бойларыңда қандай қасиеттер болу керек?
ІІ топ:Бейбіт өмірде ерлік жасауға бола ма?
ІІІ топ:Батыр майданда шынығады, болат қайнауда шынығады деген мақалдың мәнін түсіндір.
|
Әр топ өздеріне берілген сұрақтарға түсті маркерлермен жауап жазады да плакатты келесі топқа береді. Әр топ жауап жазып болғаннан кейін, тақта алдына шығып, әр топ өз жауабын оқиды.
|
Шаршылар арқылы бағалау
|
плакат
Үш түсті маркер
|
|
2 минут
|
Үй тапсырмасы: «Жолбарыспен айқас» жыр үзіндісін түсініп оқу.
|
«Қамбар батыр» жыры туралы қосымша мәлімет жинақтау
|
|
|
Бағалау
(Бағалау парағы)
|
Бағалау парағы
Топ жұмысын бағалау парағы
критерийлер
Топ мүшелері
|
Ұтым
ды ой пікір
лер ұсыну
|
Жолдаста
рын топ жұмысына жұмылдыру
|
Өзіндік жеке ой пікірінің болуы
|
Сұрақ қою
|
Сұрақтарға жауап беру
|
Белсенді түрде тыңдау
|
Жалпы ұпай
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Топ бойынша
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Топ басшылары бағалайды. Баға қою себебін түсіндіреді.
|
Топ жұмысын бағалау
|
Формативті бағалау
|
Пәні: Әдебиеттік оқу
|
4- сынып.
|
Хитрук Елена
|
Тақырыбы
|
Тайбурылдың шабысы («Қобыланды батыр» жырынан үзінді)
|
Мақсаты
|
Жырдың мазмұнын меңгерте отырып, батырлар бейнесін сомдап көрсетуде ат бейнесінің де алатын орны зор екендігін ұғындыру, сын тұрғысынан ойлауын, бірлесіп жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыру.
|
Оқыту нәтижесі
|
1. Тақырыпқа қатысты сұрақ қойып үйренеді.
2. Мәтінмен өз бетінше жұмыс жасап үйренеді.
3. Өзінің білім деңгейін анықтап, бағалай алады.
|
Түйінді идеясы
|
Ат ер қанаты. Халық мақалы
|
Әдіс-тәсілдер
|
Бес сұрақ, ыстық орындық, қарама қарсы саптар әдістері, рефлексивті нысана, «Сап түзеу» топқа бөлу тәсілі, «Жануардың көңіл күйі» сергіту сәті.
|
|
Уақыт
|
Сабақтың мазмұны
|
|
1 минут
2 минут
1 минут
5 минут
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
Табыс критерийлерімен таныстыру
«Сіз білесіз бе, менің ... жақсы қасиетім бар» тренингі
Заттар арқылы топқа бөлу
«Ақиқат па, әлде жалған ба?» әдісі арқылы «Тайбурылдың шабысы» тақырыбын тексеру.
1. Қамбардың атының құлағы қоғадай.
2. Жолбарысты көрген Қамбар қуана сөйледі.
3. Қамбар жолбарысты құйрығынан көтеріп, басынан асырып лақтырып жіберді.
4.Жолбарыс аузын қалақтай ашып, өгіздей бақырды.
5. Жолбарыстың ырылдауға әлі жоқ, құлаған жардай дүрс етеді.
6. Сол уақытта жолбарыс түгінің бәрін тікірейтіп, тұлпарға ұмтылады.
|
1. Өзінің білім алуына жауапкершілікпен қарай алады.
2.Мәтінмен өз бетінше жұмыс жасап үйренеді.
3.Жас ерекшелігіне сәйкес өзін өзі бағалай алады.
Оқушылар өздерінің қаламын немесе т.с.с. заттарын мұғалімге береді. Заттарды араластырып, партаның үстіне қояды. Оқушылар өз заттары тұрған топқа барып отырады.
Оқушыларға жасыл және қызыл түсті карточалар таратылады. Тақтадан мәтінге байланысты тұжырымдар көрсетіледі. Егер тұжырым ақиқат болса, оқушылар жасыл карточканы көрсетеді ал жалған болса – қызыл карточканы көрсетеді.
|
|
Түрлі заттар
Жасыл, қызыл карточка
лар
|
|
4 минут
2 минут
5 минут
8 минут
4 минут
|
«Тайбурыл» сөзжұмбағы
Т
Р
А
Л
А
Н
Қ
Қ
О
Р
А
М
С
А
Й
Н
Ы
О
М
Б
Ы
Н
А
О
Р
Й
У
Е
Е
Р
І
С
Ә
Л
И
Л
А
Ғ
С
А
П
А
Р
Ы
У
Л
А
Д
М
Б
О
Л
Қ
А
М
А
Интерактивті тақтадан «Тайбурылдың шабысы» үзінді тыңдау.
«Тайбурылдың шабысы» тақырыбын «Бес сұрақ» әдісі арқылы меңгереді.
Топтық жұмыс
І топ: Көлді, тауды сипаттаған көркем сөздерді тауып, кестені толтыру.
Қазды (қандай?)
|
Көл
|
Барлы
(қандай?)
|
Тау
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ІІ топ: «Қамбар батыр» жыры мен «Қобыланды батыр» жырының ұқсастықтарын жазу.
«Қамбар батыр» жыры
|
«Қобыланды батыр» жыры
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ІІІ топ: «Батырлардың өмірінде жылқы малының алатын орны» постер қорғау
«Алтын қақпа» ойыны арқылы сөздікпен жұмыс болады.
Қосын-әскер Қият ру-аты
Бесін-түстен кейінгі уақыт Қулы көл-аққуы көп көл
|
Оқушылар сөзжұмбақты шешу арқылы сабақтың тақырыбын анықтайды.
1.Ер Тарғынның тұлпарының аты.
2.Батырдың бес қаруының бірі садақ оғының қабын қалай атайды?
3. Жырда алтын табақтай деп аттың қай дене мүшесі суреттеледі?
4.Шөжемен айтысқан ақын
5.Бір нәрсені немесе оқиғаны күшейтіп, үлкейтіп айту қалай аталады?.
6.Нұржанмен айтысқан ақынның атын ата
7.Ер Тарғынмен жекпе жекке шыққан қалмақ батыры
8. Нұржан ақынның жұмбағының шешуі: Жансыз құс бір аяқты.
Оқушылар жыр үзіндісін өз бетімен оқиды.
Оқушыларға «Не істеді?» деген сұрау есімдігі қолданылатын сұрақтар қойылады.
Табаны жерге тимеді.
1.Қобыланды көп . Көк тасты саз балшықтай иледі.
қиятқа қарамай Тайбурылға Кездескен өзен көл, тау
не істеді? Мініп жөнелді тастың бәрінен асып өтті.
Ешқайсысы еруге жарамады
Бәрі артында қалды.
Артынан ешкім ермеді.
Оқушылар кесте толтырады, жырлардың ұқсастықтарын ажыратады және батырдың өмірінде жылқының алатын орны туралы постер қорғайды.
|
Үш шапалақ
Шаршылар арқылы бағалау
|
АКТ
сөзжұмбақ
АКТ
плакат
маркерлер
сурет
АКТ
|
|
3 минут
|
Сергіту сәті «Қара жорға» биі
|
Оқушылар көрініске ілесе отырып би қимылдарын жасайды.
|
|
АКТ
|
|
5 минут
|
«Ыстық орындық» әдісі арқылы қорытындылау
|
Ортаға орындық қойылып, бір оқушы отырады. Қалған оқушылар бүгінгі тақырып бойынша сұрақ қояды.
|
От шашу
|
|
|
3 минут
|
«Рефлексивті нысана» тәсілі
|
Оқушылар сабақ бойынша белсенді қатыстым, қызықты болды, түсінікті болды және жаңа нәрселер білдім деген нысана бөліктеріне бүгінгі сабақта жаңадан не білді, қай тапсырманы орындауға белсене қатысты, қай тапсырманы орындаған қызықты бол туралы стикерлерге жазып жапсырады.
|
|
Плакат, стикерлер
|
|
1 минут
|
Үй тапсырмасы: Жыр үзіндісін түсініп оқу
|
Жылқы туралы мақал мәтелдер жинақтау
|
|
|
Бағалау
|
Көңіл күй смайликтері арқылы бағалайды.
 өте жақсы  жақсы
 орташа
|
Оқушылар бір бірін смайликтер арқылы өзара бағалайды.
|
Өзара бағалайды.
.
|
Формативті бағалау
|
Пәні: Әдебиеттік оқу
|
4- сынып.
|
Хитрук Елена
|
Тақырыбы
|
Тортайдың мұңы («Алпамыс батыр» жырынан үзінді)
|
Мақсаты
|
Жыр үзіндісімен таныстыра отырып, жырдың мазмұнын ашуға, түйінді идеясын таба білуге үйрету. Жас ерекшеліктеріне сай жырды көркемдік тұрғыдан талдауға үйрету.
|
Оқыту нәтижесі
|
1. Тақырыпқа қатысты сұрақ қойып үйренеді.
2. Мәтінмен өз бетінше жұмыс жасап үйренеді.
3. Өзінің білім деңгейін анықтап, бағалай алады.
|
Түйінді идеясы
|
«Аяз әліңді біл, құмырсқа жолыңды біл» халық мақалы
|
Әдіс-тәсілдер
|
Шындық детекторы, кубизм әдісі,болжау тәсілі, «Адасқан әріптер», «Өрмекші» ойындары, интервью парағы
|
|
Уақыт
|
Сабақтың мазмұны
|
|
2 минут
3 минут
1 минуут
6 минут
|
Мұғалімнің іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
Бағалау
|
Ресурстар
|
Табыс критерийлерімен таныстыру
«Мен саған ... сыйлаймын»
«Өз қалауы» бойынша топқа бөлу.
«Шындық детекторы» әдісі бойынша «Тайбурылдың шабысы» тақырыбын тексеру.
|
Оқушылар бір біріне жақсы тілектер тілей отырып, сыныпта ынтымақтастық ахуал қалыптасады.
Оқушылар өз қалаулары бойынша топқа бөлініп отырады.
Оқушылар үш сұрақ жауабымен дайындайды. Оқушыларға оқыған кезде бір сұрақтың жауабын қате оқиды. Қалған топтар қай сұрақтың жауабы қате екенін тауып, дұрыс жауабын айтады.
|
Үш шапалақ
|
стикерлер
|
|
1 минут
2 минут
15 минут
|
«Адасқан әріптер» ойыны АПСМЛЫА
«Болжау» тәсілі
Тақырып атауы келтірілгеннен кейін оқушыларға қойылатын сұрақтар:
Бүгінгі сабақта әңгіме кім туралы болады?
Қандай тақырып маңайында өрбиді?
Қандай мәселелер көтеріледі?
Деңгейлік тапсырмалар орындату
«Өрмекші» ойыны 
№1 №2
№4 №3
№1
1. «Алпамыс батыр» жырына кешенді үлгімен сатылай талдау жаса.
2. Жырдың мазмұнын ашатын мақал мәтелдер тауып жаз.
3. Жыр бойынша сұрақтар дайында.
№2
1. Жырдан келтірілген үзіндіні өз ойыңмен аяқтап жазып көр.
2. Жырдың мазмұнын ашатын мақал мәтелдер тауып жаз.
3. Жырда кездесетін мына сөздердің мағынасын жазыңыз:
Кеуіл диуана Бек
Мосы
№3
1. Суретті кластер. Берілген суреттерді орналастыру арқылы оқиға желісін әңгімелеу.
2. Жырда Ұлтан құлға қандай мінездеме берілген?
3. Нәтижеңіз қандай? Алпамыс сөзінен барынша көп қысқа сөздерді құрастыру қажет.
№4
1.Шығармашылық тапсырма: Берілген өлең жолдары арқылы жыр желісі бойынша өлең шығару.
Алмаққа кегін елінің,
_________________ ______________ жөнелді.
_____________ _____________ келген соң,
_____________ _____________ кенелді.
2. «Әдеби пирамида» Төмендегі мәтін бойынша пирамида құрастыру.
«Алпамыс батыр» жыры қазақ халқының батырлар жырының ішіндегі ең көнесі. «Алпамыс батыр» жыры алғаш рет 1899 жылы Қазанда басылып шыққан. Жырдың нұсқаларын іздеп тауып, хатқа түсірген атақты фольклоршы Ә.Диваев болды. «Алпамыс батыр» жырының қазақ тілінде 10-11 нұсқасы бар. Тарихи деректерге үңілсек, Алпамыс батыр өмірде болған адам екендігін байқауға болады. Алпамыс батыр шүршіттермен соғыста ерекше ерлік көрсеткен қолбасшы. Туған жер мен өскен елді қорғау нағыз батырға тән қасиет.
3. Мәнерлеп оқу да үлкен өнер.
Үзіндіні нақышына келтіріп, мәнерлеп оқу.
|
Оқушылар адасқан әріптерді орнына қойып, Алпамыс деген сөз шығару арқылы сабақ тақырыбын анықтайды.
Оқушылар қойылған сұрақтар төңірегінде ойланып, өз ойларын ортаға салады.
Ойын шарты бойынша оқушылар номерленеді. Әр оқушы номеріне қарай тапсырма алады. Тапсырмаларды орындап болғаннан кейін бірдей номердегілер топтасады, сұрақтар бойынша талдау жүргізеді және өздерін бағалайды.
Оқушылар жырға көркемдік тұрғыдан талдау жасайды. Мақал мәтелдер тауып жазады. Сұрақтар дайындайды.
Сыни тұрғыдан жырды өз ойынан аяқтап жазады
Жаңа сөздердің мағынасын жазады.
Берілген суреттерді жырдың мазмұнына сай орналастырып әңгімелейді.
Жырдан ұлтанға берілген мінездемені тауып жазады. Алпамыс сөзінен барынша көп қысқа сөздер жазады.
Берліген жолдарды пайдаланып отырып, өлең шығарады.
Берілген мәтінді ең маңызды деп есептегеніне орай пирамидаға орналастырады.
Үзіндіні мәнерлеп оқып береді.
|
Бас бармақ арқылы бірін бірі бағалайды
От шашу арқылы бағалайды
|
Плакат
Маркерлер
Тақырыпқа қатысты суреттер
|
|
4 минут
|
Сергіту сәті «Қызыл өрік» әніне билеу
|
|
|
Интерактивті тақта
|
|
7 минут
|
«Кубизм» әдісі арқылы қорытындылау
|
І қыры: Алпамыс шатырға кіргенде қандай көрініске тап болды?
ІІ қыры: Тортайға қандай мінездеме берер едің?
ІІІ қыры: Тортай Алпамыстың сұрағына не деп жауап берді?
ІҮ қыры: Алпамыс болмаған жеті жыл ішінде елде қандай өзгеріс болды?
Ү қыры: Сенің ойыңша Ұлтан қандай адам?
ҮІ қыры: Ұлтан елге қандай қорлық көрсетті?
|
Бас бармақ арқылы бағалау
|
кубик
|
|
3 минут
|
Рефлексия парағы
|
.............. білгенім маңызды болды.
................. тапсырманы орындауда қиындықтар кездесті.
Ең тиімді болғаны............
Оқушылар көп нүктенің орнына бүгінгі сабақ туралы өз ойларын жазады.
|
|
Парақша
|
|
1 минут
|
Үй тапсырмасы:Жырдың үзіндісін түсініп оқу
|
Қосымша жырдың толық нұсқасын тауып оқу
|
|
|
Бағалау
|
Критерий бойынша өзара бағалау.
|
Аты жөні
|
Шындық детекторы
|
Адасқан әріптер
|
«Өрмекші» ойыны
|
«Кубизм»
|
Оқушылар бір бірін критерий арқылы бағалайды
|
Критерий бойынша бағалайды
|
Формативті бағалау
|
Ойыл ауданы, Амангелді орта мектебінің бастауыш сынып мұғалімі Хитрук Елена Курмангалиевна
