Құзыреттілікке жеткізетін сабақтың мақсат-міндеттері:
А) ақпараттық
|
Термоядролық реакциялар, плазма, термоядролық реактор ,радиаизотоптар, изотоптардың активтілігі, таңбалы атомдар туралы түсінік беру.
|
І. Ұйымдастыру бөлімі
|
- Амандасады, түгендейді.
- Сынып ішінің сабаққа дайындығын тексереді.
- Қажетті көрнекіліктер мен құралдарды дайындайды.
- Оқушылардың назарын сабаққа аударады.
- Сабақтың мақсатын хабарлайды
|
- Оқытушымен амандасады.
- Сабақтағы жұмыстарға дайындалады, оқулықтар мен жұмыс дәптерлерін және қажетті құрал-жабдықтарды дайындайды.
- Оқушылар назарларын сабаққа
аударады
-Сабақтың мақсатымен танысады.
|
Сабаққа зейінін аударады, сабаққа қызығушылығын арттырады.
Сыныптың тазалығы, сабаққа дайындығы тексеріледі
Сабақтың тақырыбымен, мақсатымен
таныстырылды.
|
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:
|
Әрекетті жоспарлап мақсат қояды.
Мұғалім үй тапсырмасын ауызша бірнеше сұрақтар қою арқылы тексереді. Сұрақтар барысы төмендегідей:
|
Оқушылар үйге қайталап келіп, берілген сұрақтарға жауап береді.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
|
Қойылған сұрақтарға, жауап беру арқылы шешім қабылдайды.
Ойын нақты түсіндіреді, өз пікірін айтады, дәлелдейді.
Оқушылар өз ойларын ұсына отырып түсіндіреді немесе топтың өзге де мүшелерінің идеяларын өз қарым-қатынастарын дәйектейді.
Топтық жұмыс тапсырмаларына сәйкес жауап береді.
Ақпараттың қайсысын меңгергенін, не меңгермегенін көрсетеді
Жаңа проблемаларды шешеді.
Білімді жаңа жағдайларда қолданады.
көпшілік алдындағы жауап берудің нормасы мен шегін сақтайды;
|
І І І. Жаңа материалды түсіндіру
|
Жеңіл элементтерді жүздеген миллион градусқа дейін қыздырғанда, олардың бейтарап атомдары тұтастығын жойып, ядролар мен электрондарға ыдырайды. Нәтижесінде оң зарядты ядролардан, теріс зарядты элетктрондардан тұратын ерекше орта – жоғары температуралық плазма пайда болады. Мұндай плазмада ядролар кулондық тебіліс бөгетін жеңе алатын кинетикалық энергияға ие болады:
Миллиондаған градус температурада жүзеге асатын ядролық бірігу реакциясы термоядролық реакция немесе термоядролық синтез деп аталады
Термоядролық реакцияны іске асыру үшін үш мәселе шешу керек:
Біріншіден, сутегі газын қыздыру арқылы ыстық рлазманың температурасын ондаған миллион градусқа көтеру қажет.
Екіншіден, термоядролық реакцияны тұтандару үшін ыстық плазманы суытпай белгілі бір көлемде кем дегенде 10-1 -10-2 с ұстап тұру қажет.
Үшіншіден, термоядролық реакция қарқынды жүріп, энергия шығымы қажетінше мол болуы үшін ыстық плазмдағы дейтерий ядроларының тығыздығы белгілі бір шамадан кем болмауы тиіс, яғни 1 м3 көлемде 1022 бөлшек болуы керек.
Токамак – болашақ термоядролық реактор негізі.
“Токамак” қондырғысы
1950 ж. Ресей физиктері А.Д. Сахаров,
И.Е. Тамм
1-трансформатор
2-айнымалы магнит өрісі тудыратын орама
3-плазма
4-тороидальды вакуумдік камера
5-қума магнит өрісін тудыратын орама
Күн мен жұлдыздардағы энергияның негізгі көзі сутегі ядроларына айналдыратын термоядролық реакциялар болып табылады. Жұлдыздарда термоядролық реакциялар үшін қажетті жағдайлардың бәрі бар. Ғаламдағы заттардың 99%-ін сутегі құрайды. Сондықтан жұлдыздар қойнауындағы мол сутегі ядролары жоғары қысым мен температураның салдарынан бір-бірімен бірігіп, геkий ядросына айналады.
Сутегі изотоптарын гелийге айналдыратын термоядролық реакциялар мына ретпен орындалады:
Жасанды жолмен алынатын радиактивті изотоптарды радиоизотоптар деп атайды.
Алынған изотоптар:
Изотоптардың атомдары шығаратын радиациялық сәулелері олардың қозғалатын ортасының жай-күйі туралы үнемі хабар беріп тұрады. Сондықтан радиактивті изотоптардың атомдарын таңбалы атомдар деп атайды.
|
Берілген жаңа материалды қабылдайды, есте сақтайды, танып біледі.
Оқушылар ассоцацияны толтырады.
Мұқият тыңдайды. Ұғынады. Нақтылап түсініп алады. Ақпарат жинайды.білімін толықтырады.
Жаңа сабақты меңгеруге тырысады
|
Білімді жаңа жағдайда қолданады.
Практикада білімін сынап көреді.
Алынған ақпаратты талдайды, қорытындылайды.
Түсініктердің белгілерін, нысанды бөліп алады және олардың бастысын және жанамасын бөледі.
Берілген негізге сүйеніп жіктейді
Оқушылар өз ойларын ұсына отырып түсіндіреді немесе топтың өзге де мүшелерінің идеяларын өз қарым-қатынастарын дәйектейді.
Қойылған міндеттерді шешу үшін берілген материалдан ақпараттың белгілі, белгісізін сараптайды
Өз белсенділіктерін оятуға жағдай жасайды;
Түсіндіру, бақылау, түзету міндеттерін дұрыс орындауға көңіл бөледі;
Өз бетінше мақсат қояды, оны негіздейді, осы мақсаттарға жету үшін танымдық қызметтерді жүзеге асырады.
|
