ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
«АЛМАТЫ ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ БАЙЛАНЫС УНИВЕРСИТЕТІ
Коммерциялық емес акционерлік қоғамы
Электр станциялары, тораптары және жүйелері кафедрасы
Есептеу сызба жұмысы №2
Нұсқа 9
Пәннің атауы: Энергетикалық қоңдырғылардың қауіпсіздік техникасы
Тақырыбы: Электр желілерінің қауіптілігін талдау
Мамандығы: Электроэнергетикалық жүйелер
Орындаған: Жалынбек Қауласын
Тобы: ЭЭСк-20-3
Қабылдаған: Бекмуратова Н.
Алматы 2022
Есептік-сызбалық жұмыс №2. Электр желілерінің қауіптілігін талдау
Есептік-сызбалық жұмыстарды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар
1. 1 Жалпы мәліметтер.
Электр желілеріндегі қауіптілікті талдау адамның денесі арқылы өтетін ток күшін анықтау. Оның мәні келесілеліге тәуелді:.
– адамның ток тізбегіне жанасу сұлбасы;
–желінің кернеуі;
желінің өзінің сұлбалары және оның нейтралісінің жұмыс тәртібі;
жерге қатысты ток өткізгіш бөліктердің R оқшаулау кедергісінің шамасы;
жерге қатысты ток өткізгіш бөліктерінің сыйымдылық шамасы. Электр тогымен зақымдану қауіптілігін талдау Ih жұмысшының денесінен өтетін максималды ықтимал Ih токты немесе Uж жанасу кернеуін есептеу және осы шамаларды, токтың немесе жанасу кернеуіне әсер ету ұзақтығына байланысты, шекті рұқсат етілген мәндермен салыстыру болып
табылады.
Талдау электрқондырғы жұмысының қалыпты режимінде де, апаттық жағдайда да жүргізілуі тиіс. Авариялық режим деп қондырғымен өзара іс- қимыл жасайтын адамдарды электр жарақатына алып келетін қауіпті жағдайлар туындауы мүмкін ақаулы қондырғының жұмыс режимі түсініледі.
Электр зақымдану қаупін бағалау қорғану тәсілдері мен құралдарын қолдану қажеттілігін анықтауға мүмкіндік береді, ал нақты және шекті рұқсат етілген Ih және Unp мәндері оларды жобалау және есептеу үшін бастапқы
деректер болып табылады.
2.1.2 Теориядан мәліметтер. Нейтралі оқшауланған электр желісі.
Нейтралі оқшауланған желінің жұмысының қалыпты режимінде фазалық сымға жанасқан адамнан өтетін ток (2.1 сурет):
мұнда Z - жерге қатысты өткізгіштің (фазаның) толық кедергісі.
сурет - Адамның фазалық сымға жанасуы
Қысқа желілер үшін, мысалы, С=0, адам арқылы жұретін ток фазалық өткізгіштердің оқшаулама R кедергісімен анықталады:
Жерге қатысты өткізгіштердің үлкен сыйымдылығымен сипатталатын кабель желілері үшін, R→ ∞, адам арқылы жұретін ток тең:
мұнда хс = 1/ωC — сыйымдылық кедергісі, Ом.
Апаттық режим жұмысындағы желінің (2.2 сурет) фазалық сымдардың біреуі, мысалы, сым L2, жерге тұйықталса, ақаусыз сымға жанасқан адамға токпен зақымдану қауіпсіздігі едәуір артады.
сурет - Апаттық жұмыс режимінде IT типті нейтралі оқшауланған желідегі ақаусыз сымға бір фазалық жанасу
Бұл жағдайда адамның денесі арқылы өтетін ток тең болады:
мұнда Rжт - фазалық сымның жерге тұйықталу орнында токтың ағуына кедергі.
Апаттық жұмыс режимінде TN-C типті желіде, адам жерге тұйықталған сымға жанасқан кезінде (2.3 сурет) адам денесі арқылы өтетін ток, IT типті желісінде сияқты, жерге тұйықталу орнында токтың ағуына кедергісінде кернеудің азаюынан анықталатын болады:
мұнда IЗМ - жерге тұйықталу тогы;
α1, α2 - жанасу кернеуінің коэффициенттері. α1=α2=1 кезінде:
сурет - Апаттық жұмыс режимі кезінде ІТ типті нейтралі оқшауланған желідегі ақаулы сымға бір фазалы жанасу
IT желісінде жерге тұйықталу тогы жерге қатысты фазалық сымдардың оқшаулау кедергісіне және сыйымдылығына, токтың ағуына кедергісіне Rжт, Rh тәуелді. Егер әдетте Rжт < < Rh екенін ескерсе, онда:
Нейтралі жерге тұйықталған электр желісі.
Қалыпты жұмыс режимінде нейтралі жерге тұйықталған желідегі фазалы сымға жанасқан адамның денесінен өтетін ток:
мұнда R0 - нейтралдың жұмыс жерлендіру кедергісі. Бұл жағдайда жанасу кернеуі теңдеуден анықталады:
сурет - Қалыпты жұмыс режимі кезінде TN-C типті нейтралі жерлендірген желіде бір фазалы тікелей жанасу
Апаттық режимде желінің фазалық сымдардың біреуі, мысалы, сым L (2.5 сурет ), жерге салыстырмалы түрде шағын активті кедергісі Rзм арқылы тұйықталса, ал адам ақаусыз сымға жанасқан кезінде, токтың мәні:
сурет - Апаттық жұмыс режимінде TN типті нейтралі жерлендірген желідегі ақаусыз сымға бір фазалық жанасу
Rжт және R0 кедергілері әрдайым нөлден көп болғандықтан, жанасу
кернеуі U√3 › Uh › U. Rжт > R0 болатыны ескерілсе, Uh жанасу кернеуі көп жағдайда фазалық кернеудің мәнінен шамалы асып түседі.
Апаттық жұмыс режимінде TN-C типті желіде, адам жерге тұйықталған сымға жанасқан кезінде (2.6 сурет) адам денесі арқылы өтетін ток, IT типті
Сурет 2.6 - Апаттық жұмыс режимі кезінде TN типті нейтралі жерлендірген желідегі ақаулы сымға жанасу
желісінде сияқты, жерге тұйықталу орнында токтың ағуына кедергісінде кернеудің азаюынан анықталатын болады:
мұнда Iзм - жерге тұйықталу тогы;
α1, α2 - жанасу кернеуінің коэффициенттері.
α1= α2=1 кезінде:
Достарыңызбен бөлісу: |