Тақырыбы: жекелеп оқыту технологиясы

1. Оқыту формалары мен даму тарихы

2. Сабақ – оқытудың негізгі формасы  

3. Сабақтарды жіктеу

Форма деген ұғым латын тілінен аударғанда "forma" сыртқы көрініс дегенді білдіреді, сыртқы сызық - белгілі орныққан тәртіп. Философия пәніңде «форма» ішкі мазмұнды ұйымдастыру деген ұғыммен анықталады. Демек, оқыту формасы – оқу материалын меңгерудегі оқушылардың өзара әрекеті. Оқыту формасы: әдіспен, амалдарға, құралдарға, оқушылардың іс-әрекетіне тәуелді болады.

Оқыту формасы мұғалімнің белгілі бір оқу материалын игеру барысындағы оқушының оқу іс-әрекетін басқару және оқу тәсілдерін меңгерумен сабақтас. Сабақтың сыртқы көрінісі оқу материалының ішкі бөліктерінің басын біріктіріп және дидактикалық категория ретінде оқу үрдісін ұйымдастырудың сыртқы пішінің белгілейді, мұның өзі оқушылардың білім сапасының көрсеткіші мен өтетін уақыты және орны, оның жүзеге асырылу тәртібі секілді жағдайлармен байланысты.

- жеке (бір ғана оқушымен жұмыс істейді);

- жеке-жұптық (оқушы-оқушы, мұғалімнің оқушымен қарым-қатынасы, қазіргі жағдайда оқушымен қарым-қатынасы жеке оқушының әзірлік үрдісіндегі қызметі мен айқындалады);

- жеке-топтық: топ мектепте жұмыс істейді, бірақ бір мектепте оқытылатын оқушылардың жасы әр шаманы құрайтын топ болады (оқытудың бұл түрлі орта ғасыр мектептерінде қолданылған);

- өзара бірлесіп оқыту (аталған оқыту жүйесі Англияда пайда болған, атауы-Бел-Ланкастер жүйесі);

- саралап оқыту, оқушылардың қабілетіне қарай оқыту (мангейм жүйесі);

- бригадалық оқыту, тапсырманы бригада алады: бір сыпыпта 5–6 оқушы ұйымдасады, есеп беруші - бригадир (оқытудың бұл түрі XX ғасырдың 20-жылдарына тән);

- Американдық «Винетка – жоспар», «Трамп – жоспар», т.б.

- Оқытудың микротоптық жүйесі (фронтальді, ұжымдық жұмыс, т.б.).

Педагогика тарихында алуан түрлі оқыту нысандары пайда болды, нәтижесінде педагогика ғылыми тәжірибеден көптеген деректер жинады.

Жекелеп оқытудың жақсы жақтары:

• 
  Мұғалім оқушының нені білетінін, нені білмейтінін анықтайды.
  
• 
  Оқушының қатесін уақытында түзетеді.
  
• 
  Оқушы өзіне ыңғайлы уақытта жұмыс істейді.
  

• 
  Мұғалім оқушыға білім беріп, оны оқушы қалай түсінгенін тексерумен шектеледі.
  
• 
  Оқушы басқа оқушылармен қарым-қатынаста болмайды.
  
• 
  Бала ұжымда, әлеумет арасында жұмыс істеуге үйренбейді.  
  

Балаларды жекелеп-топтап оқыту түрі қалыптасты. Мұғалім тек бір оқушыға емес, түрлі жастағы балаларға тапсырма берді. Олардың дайындық деңгейлері де түрліше еді. Сондықтан мұғалім әр оқушымен жеке жұмыс жүргізді. Мұғалім әрбір оқушыдан өткен материалдарды сұрап, әрқайсысына жаңа тақырыпты түсіндіріп, жеке тапсырмалар берді. Оқушылар оқуға жылдың кез келген уақытында келді. Жеке, жеке-топтық оқыту түрлері XI ғасырдың аяғы, XII ғасырдың басында қоғам сұранысын қанағаттандырмады.

Сынып-сабақ ұғымының пайда болғанына 350 жылдай уақыт болды. XIII- ХІХ ғасырларда ағылшын діни қызметкері А.Белл және мұғалім Джон Ланкастер өзара оқыту жүйесін қолданды. Алдымен жоғары сынып оқушылары мұғалімнің басшылығымен тақырыпты өздері оқып, одан нұсқаулар алып, бастауыш сынып оқушыларын оқытты. Бірақ, өмір бала оқыту үшін арнайы дайындық керек екенін көрсетті.

Бригадаларға біріктіріп оқыту. Тапсырма бір топ оқушыларға беріледі. Олар өз беттерімен зертханаларда жұмыс істеп, мұғалімдер оларға кеңес береді. Есепті бригадир береді. Кемшілігі: оқушылардың білім деңгейінің, жауапкершілігінің төмендеуі, оқытудың нәтижесінің жоқтығы, мұғалімнің түсіндіруінсіз тапсырманы орындай алмау.