Пәннің ОҚУ-Әдістемелік кешені «Жаратылыстану»
жүктеу/скачать 0,99 Mb.
|
ed04d2c0-d947-11e4-b960-f6d299da70eeУММ жаратылыстану
| Шаян тәрізділер класы
Шаян тәрізділер класына дафния мен циклоп жатады. Оларды аз ғана үлкейтетін микроскоппен-ақ анықтап қарауға болады. Дафния денесінде мұртшалар (антенналар) бар. Бұлар сезу және қозғалу органдары болып табылады. Кішкене шаян соларды сермеу арқылы секіріп қозғалады. Табиғаттағы дафнияның балық шабақтарына ең жақсы қорек ретіндегі маңызы зор. Тұщы сулардағы шаян тәрізділердің кәдімгі өкілдерінің бірі болатын кішкене шаян — циклоп болып табылады. Өзен шаяны негізінде Азов, Каспий, Балтық және Қара теңіздерге құятын өзендерде кездеседі. Шаян денесінен бес жұп аяқтарымен бірге (мұрттарының екі жұбы — антенналар, үш жұбы — жақтары) бас бөлігін, ірі-ірі бес жұп «жүретін» аяқтарын (олардың бірінші жұбында мықты да, үлкен қысқыштары болады, ал үш жұбы — жақ аяқтар) орналасқан көкірек бөлігін және жеті бунақтан тұратын құрсақ бөлігін ажыратуға болады. Бас пен көкірегі жалпы сауытқа -- баскөкірекке тұтасып кеткен, демек, онда он үш жұп аяқтары бар, олардың ішінде бес жүп аяқтары ғана жақсы көрініп турады. Крабтардың бізге бес жұп аяқтары бар баскөкірегі көрінеді. Крабты шалқасынан аударғанда баскөкірегінің астыңғы жағымен түйіскен қысқа ғана жайпақ құрсағы көрінеді. Тақуа шаянның етті құрсағы жұқа ғана ұлпа қабықпен қапталған. Мөлшері қолайлы моллюска бақалшағының үстінен түсіп, кейде бақалшақ иесін жеп алып, шаян өз құрсағын соған жасырады. жүктеу/скачать 0,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|