Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар

1. 
   Үш император одағы?
   
2. 
   қандай келісімдерді білесің(аталған кезеңдегі)?
   

История дипломатии М., 1963 г. т-2.

История международных отнашений. І-Ү т. Москва. 1981г.

А.С. Протопопов, В.М.Козьменко, Н.С.Елманова. «История международных отношений и внешней политики России». М., 2003г.

М.М. Лебедева «Мировая политика». Аспект пресс. М., 2004.

В.И.Попов «Современная дипломатия». Международное отношение. М., 2004.

Питер Кальвокоресси «Мировая политика» 1945-2000. І-ІІ ч. Международное отношение. М., 2003.
№13 дәріс

Тақырып: ХХ ғ. басындағы халықаралық қатынастар.

1. 
   Әлемді территориялық бөлудің аяқталуы. Оны қайта бөлу жолындағы күрес.
   
2. 
   Әскери-саяси блоктың құрылуы.
   

Ресейдің француз позициясын толық жақтауы нәтижесінде бейбітшілікпен аяқталған 1887 ж. франко-германдық соғыс дабылынан кейін франция үкіметі Петербургте Ресеймен әскери одақ құрудың мүмкінділігін іздестіре бастады. 1891 ж. шілдеде Кронштадқа достық ниетпен ресми түрде келген француз әскерін корабльдің эскадрасы «Марсельеза» әнімен қарсылап алды. Француз эскадрасы келмей тұрып мұнда одақ құру мәселесі қозғалған болатын. 1891 ж. тамызда Ресей француз үкіметімен ірі саяси шартқа қол қояды. Онда Үштік Одақтың ашық қайта жаңартылуы көрсетілді.

Ұзақ келіссөзден кейін 1912 ж. 13 наурызда осы елдер арасындағы достық туралы болгар-сербтік келісімдерге қол қойылды. 1912 ж. 12 маусымда Болгария мен Сербия арасында 2 елдің генералдық штабтарының келісімін толықтыратын конвенцияға қол қойылды. Осы келісімдермен бірге 1911 ж. күзінен Болгария мен Греция арасында келіссөз жүрді. Ол 1912 ж. 29 маусымдағы болгаро-гректік қорғаныс одағын құрумен аяқталды.

Болгария мен Черногория арасында 1912 ж. қыркүйекте Түркияға қарсы біріккен қозғалыс жөнінде тек ауызша келісім болды. Сондықтан Балқандағы демократиялық кластың әлсіздігі Балқан халқының экономикалық және саяси қабілетті одағының орнауына әкелді.

1. 
   Халықаралық қатынастар дегеніміз не?
   
2. 
   Қарама-қайшылықтар неден туындайды?
   

История дипломатии. М., 1959 г. т-1, М., 1963 г. т-2.

История международных отнашений. І-Ү т. Москва. 1981г.

А.С. Протопопов, В.М.Козьменко, Н.С.Елманова. «История международных отношений и внешней политики России». М., 2003г.

М.М. Лебедева «Мировая политика». Аспект пресс. М., 2004.

В.И.Попов «Современная дипломатия». Международное отношение. М., 2004.

Питер Кальвокоресси «Мировая политика» 1945-2000. І-ІІ ч. Международное отношение. М., 2003.
№14 дәріс

Тақырып: Бірінші дүние жүзілік соғыс жылдарындағы дипломатия.

1. 
   Соғыстың себептері және қатысушы мемлекеттердің мақсаты.
   
2. 
   Соғыстың негізгі қорытындылары мен маңызы.
   

XX ғ. басындағы халықаралық жағдайдың шиеленісуі, Антанта мен Үштік Одақтың құрылуы дүниежүзілік соғыстың жақындап қалғанын көрсетті. Соғыстың басталуына сылтау да табылды. 1914 ж. 15 (28) маусымда Сараево қаласында Австро-Венгрия тағының мұрагері Франц-Фердинандты серб ұлтшылдары өлтіріп кетті. Австро-Венгрия 10 (23) шілдеде Сербияға он талаптан тұратын ультиматум тапсырды. Оның ішінде Сербиядағы ұлтшылдық ұйымдарды тарату, Австрия тергеушілерінің Сербия енгізу сияқты талаптар Сербияның мемлекеттік егемендігіне нұқсан келтіретін еді. Сербия ультиматумның басвқа талаптарын орындауға дайын екендігін білдірді. Алайда Австро-Венгрия бұл жауапқа қанағаттанбады да, 1914 ж. 15 (28) шілдеде Сербияға соғыс жариялады. Ресей келесі күні қарулы күштерін әскери даярлыққа келтірді.

1. 
   Соғыстың себептері неден туындады?
   
2. 
   Соғыстың басты қорытындысы?
   

История дипломатии. М., 1959 г. т-1, М., 1963 г. т-2.

История международных отнашений. І-Ү т. Москва. 1981г.

А.С. Протопопов, В.М.Козьменко, Н.С.Елманова. «История международных отношений и внешней политики России». М., 2003г.

М.М. Лебедева «Мировая политика». Аспект пресс. М., 2004.

В.И.Попов «Современная дипломатия». Международное отношение. М., 2004.

Питер Кальвокоресси «Мировая политика» 1945-2000. І-ІІ ч. Международное отношение. М., 2003.
№15 дәріс

Тақырып: Версаль-Вашингтон жүйесінің құрылуы.

1. 
   І д.ж. соғыстың аяқталуы. Антанта. Д.ж.с. кейінгі қайта құру жоспары. В.Вильсонның «14 пункті».
   
2. 
   1919 ж. Париж бітім конференциясы және оның маңызы.
   
3. 
   Версаль-Вашингтон жүйесі.
   

1918 ж. қаңтарда АҚШ президенті В.Вильсон өзінің «14 пунктінде» әлемді соғыстан кейінгі қайта құрудың негізгі принциптерін қабылдады, олардың ішіндегі бастылары:

• 
  Барлық келісім-шарттарды жою;
  
• 
  «ашық есік» және «тең мүмкіндіктер» американ доктриналарына сәйкес сауда және теңізде жүзу бостандықтарын қамтамасыз ету;
  
• 
  Отар елдердің тәуелсіздік алу құқығын мойындау;
  
• 
  Қарулануды шектеу;
  
• 
  әлемді қорғау үшін жаңа принциптер негізгі халықаралық ұйым – Ұлттар Лигасының құрылуы;
  

27 елдің өкілдері қатысқан Париж бейбіт конференциясы өз жұмысын 1919 ж. 18 қаңтарда бастады. Шын мәнінде басты мәселелер Англия, Франция, АҚШ және Италия делегаттарының басшыларынан тұратын «төрттік кеңесте» шешілді. Бірақ түпкілікті шешім қабылдаудың жасырын құқығына АҚШ президенті В.Вильсон (1913-1921 ж.ж. демократтар партиясының жетекшісі, өзінің либералды көзқарасымен танымал), Англия премьер-министрі Д.Ллойдж-Джордж (1916-1922 ж.ж. либералдар партиясының жетекшісі, өзінің әлеуметтік реформизм саясаты негізін салушылардың бірі) және Франция премьер-министрі Ж.Клемансо (1917-1920 ж.ж. радикалдар жетекшісі, керемет шешен, өзінің ұлттық –патриоттық көзқарасымен танымал, 1870-1871 ж.ж. Франко-прустік соғыста Франция жеңілгендегі «реванш» идеясын ұстанушы) ие болды. Италья премьері В.Ормандоның мұндай келісімге келісуіне тура келді.

1. 
   Жүйенің құрылу мақсаты?
   
2. 
   Конференцияның маңызы?
   

История дипломатии. М., 1963 г. т-2.

История международных отнашений. І-Ү т. Москва. 1981г.

М.М. Лебедева «Мировая политика». Аспект пресс. М., 2004.

В.И.Попов «Современная дипломатия». Международное отношение. М., 2004.

Питер Кальвокоресси «Мировая политика» 1945-2000. І-ІІ ч. Международное отношение. М., 2003.

Тақырып: Халықаралық қатынастардағы Герман мәселесі және ІІ д.ж.с. аралығындағы Германия дипломатиясы.

1. 
   Герман революциясының маңызы.
   
2. 
   1920ж. Спа және 1921/22 жж. Лондон конференциялары.
   
3. 
   1923 ж. Париж конференциясы.
   
4. 
   Пуанкаре саясаты.
   
5. 
   Дауэс жоспары.
   
6. 
   Танжер шиеленісі.
   

Орталық Еуропа елдеріндегі революциялар өте күрделі мәселелерді шешуге тиісті болды. Германия экономикасы жоғары дәрежеде дамыған индустриялды ел болды. Алайда мұнда буржуазиялық-демократиялық қайта құрулар аяқталмағандықтан, саяси жағынан артта қалушылық бар еді. Германияның саяси жағынан артта қалуы помещиктік (юнкерлік) жер иелігі мен монархияның сақталуынан көрінді.

Қараша революциясының басты қорытындысы және маңызы мрнархияның жойылуы, саяси және әлеуметтік салада демократиялық өзгерістердің іске асырылуы, республиканың құрылуы, Германияның соғыстан шығуы болды. Германиядағы революцияның ерекшелігі мемлекеттік құрылыстағы түбірлі өзгеріс бейбіт сипатта іске асуы еді. Бұл өзгерістерді іске асыруға социал-демократия жетекшілік жасады. Парламенттік күрес тәжірибесін едәуір меңгерген бұл партия демократиялық республика құру міндетін конституциялық-құқықтық қайта құрулар жолымен іске асыра алды. әрине, 1919 жылдың қаңтарынан мамырына дейінгі аралықта коммунистер радикалды әрекет жасауға ұмтылып, кеңестік үкімет құру әрекетін жасап, бірқатар қантөгіс қақтығыстар болды. Алайда Германиядағы 1918-1919 ж.ж. революция демократиялық республика құрумен аяқталды.

Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:

1. 
   Герман революциясының маңызы?
   
2. 
   Дауэс жоспары?
   
3. 
   Танжер шиеленісі?
   
4. 
   Пуанкаре саясаты?
   

История дипломатии. , М., 1963 г. т-2.

История международных отнашений. І-Ү т. Москва. 1981г.

А.С. Протопопов, В.М.Козьменко, Н.С.Елманова. «История международных отношений и внешней политики России». М., 2003г.

М.М. Лебедева «Мировая политика». Аспект пресс. М., 2004.

Питер Кальвокоресси «Мировая политика» 1945-2000. І-ІІ ч. Международное отношение. М., 2003.

№17 дәріс

Тақырып: Австро-Венгрияның ыдырауымен орталық және Оңтүстік-Шығыс Европа мемлекеттерінің пайда болуының халықаралық қатынастарға тигізген әсері.

1. 
   Австро-Венгрия империясының күйреуі.
   
2. 
   Европа мен дүниежүзінің саяси картасында тәуелсіз жаңа мемлекеттердің пайда болуы. Ұлттық мемлекеттердің құрылуының тарихи маңызы.
   

Әртүрлі тілде сөйлейтін, діні, тегі, салты және әдет-ғұрпы бөлек халықтарды топтастырған Австрия-Венгрия монархиясы 19-ғ. соңында ұлт-азаттық қозғалысының өрістеуіне қарамастан, ұзақ уақыт сақталып келді. Габсбургтер әулеті билеген дуалистік монархияда Австрия мен Венгрияның саяси-құқықтық жағдайы бірдей болды, ал Чехия, Словакия тағы басқа бөліктері жартылай отар сипатында өмір сүрді.

1. 
   Австрия империясына сипаттама?
   
2. 
   Венгрия империясыеа сипаттама?
   

История дипломатии. М., 1959 г. т-1, М., 1963 г. т-2.

История международных отнашений. І-Ү т. Москва. 1981г.

А.С. Протопопов, В.М.Козьменко, Н.С.Елманова. «История международных отношений и внешней политики России». М., 2003г.

М.М. Лебедева «Мировая политика». Аспект пресс. М., 2004.

В.И.Попов «Современная дипломатия». Международное отношение. М., 2004.

Питер Кальвокоресси «Мировая политика» 1945-2000. І-ІІ ч. Международное отношение. М., 2003.

№18 дәріс

Тақырып: Батыс Европа елдері мен АҚШ-ғы таптық қайшылықтардың шиеленісуі.

Дәріс мазмұны:

1. 
   Жеңімпаз державалардың соғыс аяқталғаннан кейінгі ішкі жағдайы.
   
2. 
   Жұмысшы қозғалыстарының өрлеуі.
   
3. 
   Италияның революциялық жандануы.
   

1-д.ж. соғыс қорытындылары АҚШ экономикасының дамуы үшін қолайлы болды. Еуропа елдерімен салыстырғанда АҚШ-та соғыс кезінде қирап-бүліну болған жоқ. Алайда адам шығыны болды: шамамен 50 мың адам қаза тапты, 230 мыңға жуық адам жараланды.

Соғыстан кейінгі жылдары АҚШ экономикасының дамуындағы елеулі сапалық өзгеріс - өндіріс пен капиталдың шоғырлануының күшеюі болды. Елдің өнеркәсібінің 2/3 –сі ірі монополиялық одақтарға бірікті.

Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:

1. 
   Батыс Европа елдері?
   
2. 
   АҚШ-тың сыртқы саясаты?
   

История дипломатии. М., 1959 г. т-1, М., 1963 г. т-2.

История международных отнашений. І-Ү т. Москва. 1981г.

А.С. Протопопов, В.М.Козьменко, Н.С.Елманова. «История международных отношений и внешней политики России». М., 2003г.

М.М. Лебедева «Мировая политика». Аспект пресс. М., 2004.

В.И.Попов «Современная дипломатия». Международное отношение. М., 2004.

Питер Кальвокоресси «Мировая политика» 1945-2000. І-ІІ ч. Международное отношение. М., 2003.
№19 дәріс

Тақырып: ХХғ. 20-жылдарының І-жартысындағы Халықаралық жағдай және Кеңес мемлекетінің сыртқы саясаты.

1925 ж. Локарно және өзге де конференциялар.

1922-29 ж.ж. АҚШ экономикасының «гүлдену» жылдары деп атайды. Гүлденудің басты көрініс – машина жасау өнеркәсібі. Осы саланың 1919 ж. өнімі 1-д.ж. соғысқа дейінгі дәрежеден 11 есе жоғары болды. 1929-33 ж.ж. экономикалық дағдарыс әлем тарихындығы ең бір күшті, терең дағдарыс болды. Бұл дағдарыстың зардаптары 1-д.ж. соғыстың шығынынан да асып түсті. Д.ж. экономикалық даму 20-ғ. басындағы дәрежесіне түсіп қалды.

1. 
   Лрокарно конференциясы қашан болды?
   
2. 
   Қабылданған негізгі шешімдер?
   
3. 
   ХХғ.20-ж Іж. Халықаралық жағдай?
   

История дипломатии. М., 1959 г. т-1, М., 1963 г. т-2.

История международных отнашений. І-Ү т. Москва. 1981г.

А.С. Протопопов, В.М.Козьменко, Н.С.Елманова. «История международных отношений и внешней политики России». М., 2003г.

М.М. Лебедева «Мировая политика». Аспект пресс. М., 2004.

В.И.Попов «Современная дипломатия». Международное отношение. М., 2004.

Питер Кальвокоресси «Мировая политика» 1945-2000. І-ІІ ч. Международное отношение. М., 2003.

№20 дәріс

Тақырып: 1924 – 1939 жылдардағы капиталистік елдердің экономикалық және саяси дамуы.

Дәріс мазмұны:

1. 
   Капитализмнің тұрақтану жылдары ( 1924 – 1929 ж.ж.).
   
2. 
   1929 – 1933 жылдардағы әлемдік экономикалық дағдарыс.
   
3. 
   ІІ дүниежүзілік соғыс қарсаңындағы капитализм қайшылықтарының шиеленісуі.
   

Дағдарыс дәстүрлі капитализм кезеңімен шетелдет монополияның ағартушылық ісімен пайда болды. 1-д.ж. соғыс кезеңінде және экономикалық процесс түзу кезеңінде реттеуші сияқты белсенді роль атқарды. Қоғамда еркін бәсекелестік тұжырымдама іске аспады. Соғыстан кейін мемлекеттік басқару реті төмендеді, монополия практикалық жағынан бақылаусыз экономикалық сферада үстемдік орнатты. Нақты монополия үстемдік еткен экономикада функционалдық «ереже» қабылданбаған еді. Трагизмге қарамастан, 1929-1933 ж.ж. тарихта өтпелі кезең – Батыс қоғамында дағдарыс болды. 1970 ж. дейін эмпирикалық әдіс нәтижесінде әрбір елдерде әртүрлі форма мен әдістер пайда болып, реттеу экономикалық және әлеуметтік өмір туралы тұжырымдар мен институттар ұзақ өмір сүрді.

Экономиканың куйреуіне мыналар себеп болды: өндірісте конвейрдің пайда болуы, тұрғын халықтың төмен бағамен азық-түлікті алуы. Дүниежүзілік қаржы жүйесі долларға тәуелді болды. Сол кезде ақшаны алмастыру институттары нашар дамыған еді. Европада Германия ірі репарациялық ақы төлеу жүйесінде болды. Осының бәрі 1929-1933 ж.ж. дүниежүзілік дағдарысты туғызды.

Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:

1.Капитализм дегеніміз не?

История дипломатии. М., 1959 г. т-1, М., 1963 г. т-2.

История международных отнашений. І-Ү т. Москва. 1981г.

А.С. Протопопов, В.М.Козьменко, Н.С.Елманова. «История международных отношений и внешней политики России». М., 2003г.

М.М. Лебедева «Мировая политика». Аспект пресс. М., 2004.

В.И.Попов «Современная дипломатия». Международное отношение. М., 2004.

Питер Кальвокоресси «Мировая политика» 1945-2000. І-ІІ ч. Международное отношение. М., 2003.
№21 дәріс

Тақырып: ХХ ғасырдың 30 – жылдарындағы халықаралық қатынастар.

XX ғ. Батыс елдерінде екі негізгі тенденция: мемлекет пен қоғамның дамуы негізінде тоталитаризм және демократиялық ағымдар пайда болды. Кейіннен өзара шиеленіске түсті. Тоталитаризмді анықтауды мына 3 компонентті көрсетеді (К.Д.Брахер, ГФР):

1. 
   Унитарлық идеология
   
2. 
   Жаппай халықтық көтеріліс
   
3. 
   Қатал диктаторлық репрессиялық режим, қоғамды және жеке тұлғаны тотальды түрде бақылау
   

• 
  халықты билеу
  
• 
  адамның негізгі билігінің кепілі
  
• 
  еркін сайлау құқығы
  
• 
  заң алдында барлық адамның теңдігі
  
• 
  сот жүйесінің тәуелсіздігі
  
• 
  социалистік, экономикалық және саяси плюрализм
  
• 
  көппартилылық
  

1. 
   Президенттік демократия (АҚШ, Франция, Филиппин).
   
2. 
   Парламенттік демократия (Австралия, Канада, Үндістан, Жаңа Зеландия, ГФР, Италия).
   

1. ХХ ғасырға сипаттама?

История дипломатии. М., 1963 г. т-2.

История международных отнашений. І-Ү т. Москва. 1981г.

А.С. Протопопов, В.М.Козьменко, Н.С.Елманова. «История международных отношений и внешней политики России». М., 2003г.

М.М. Лебедева «Мировая политика». Аспект пресс. М., 2004.

В.И.Попов «Современная дипломатия». Международное отношение. М., 2004.

Питер Кальвокоресси «Мировая политика» 1945-2000. І-ІІ ч. Международное отношение. М., 2003.
№22 дәріс

Тақырып: І дүниежүзілік соғыстан кейінгі Оңтүстік Америка елдері.

Латын Америкаксы елдерінің басым бөлігі отарлар мен тәуелді елдер болды. Бұл елдер, негізінен, дамыған елдер экономикасы үшін шикізат көздері мен тауар өткізу нарықтары болды.

1-дүниежүзілік соғыстан кейін шаруашылықтың дамуындағы тұрақсыздық сипат күшейе түсті: экономикалық дағдарыстар, тоқырау, тұрақтану және өрлеу кезеңдері жиі-жиі алмасып отырды.

Соғыстан зардап шеккен экономиканы қалпына келтіріп болған соң 20-жылдарда дүниежүзілік шаруашылықтың тұрақты даму кезеңі басталды.

1. 
   Латын Америкасы елдерін ата?
   
2. 
   Оңтүстік Америка елдерін ата?
   

История дипломатии. М., 1959 г. т-1, М., 1963 г. т-2.

История международных отнашений. І-Ү т. Москва. 1981г.

А.С. Протопопов, В.М.Козьменко, Н.С.Елманова. «История международных отношений и внешней политики России». М., 2003г.

М.М. Лебедева «Мировая политика». Аспект пресс. М., 2004.

В.И.Попов «Современная дипломатия». Международное отношение. М., 2004.

Питер Кальвокоресси «Мировая политика» 1945-2000. І-ІІ ч. Международное отношение. М., 2003.

№23 дәріс

Тақырып: ХХ ғасырдың 30-жылдарындағы бейбітшілік пен қауіпсіздік үшін күрес.

Дәріс мазмұны:

1. 
   Бриан-Келлог пактісі.
   
2. 
   1930 ж. Лондон конференциясы. 1932-1934 жж. Женевадағы қарусыздандыру конференциясы.
   
3. 
   Кеңес-француз келісімдері.
   
4. 
   Ағылшын-Кеңес келіссөздері.
   
5. 
   Лозанн, Монтре, Нион конференциялары.
   

20-ғасырдың 1-жартысындағы экономиканың дамуына тән сипат - әртүрлі аудандардың даму дәрежесінің әркелкілігі, өндіріс пен капиталдың шоғырлануының күшеюі және тұрақсыздық.

Жеке елдердің дамуындағы әркелкілік 19-ғасырдың соңғы ширегінде –ақ байқалған болатын. Нарықтық экономиканың даму дәрежесіне орй дүние жүзі елдерін үш топқа бөлеміз:

1. 
   АҚШ, Ұлыбритания, Германия, Фпанция, Скандинавия елдері.
   
2. 
   Орталық, Шығыс және Оңтүстік Еуропа елдері.
   
3. 
   Латын Америкасы елдері.
   

1. 
   Бриан-Келлог пакті неге қабылданды?
   
2. 
   Лондон конференциясының маңызы?
   

История дипломатии. М., 1963 г. т-2.

История международных отнашений. І-Ү т. Москва. 1981г.

А.С. Протопопов, В.М.Козьменко, Н.С.Елманова. «История международных отношений и внешней политики России». М., 2003г.

М.М. Лебедева «Мировая политика». Аспект пресс. М., 2004.

В.И.Попов «Современная дипломатия». Международное отношение. М., 2004.

Питер Кальвокоресси «Мировая политика» 1945-2000. І-ІІ ч. Международное отношение. М., 2003.
№24 дәріс

Тақырып: 1920 – 1939 жылдардағы Ұлыбритания.

1. 
   І дүниежүзілік соғыстан кейінгі елдің экономикалық жағдайы.
   
2. 
   Бірінші және екінші лейбористік үкімет және олардың жікке бөлінуі.
   
3. 
   Консерваторлар үкімет басында.
   

Соғыста Үштік Одақтың талқандалуы нәтижесінде Африка мен Таяу Шығыстағы герман және түрік отарларын Ұлыбритания иемденіп алды. Ұлыбританияның халықаралық беделі де күшейе түсті. Алайда соғыстан Англия елеулі шығындармен шықты. Ұлттық байлығының 1/3 –нен айырылды. Сауда флотының 40 пайызы суға батып кетті. Англияның шетелдерге қарызы өсті, осы қарыздардың көбін АҚШ-тан алды. Сөйтіп, Англия дүниежүзілік финанстық орталық болудан қалды.

Дағдарыстың алғашқы белгілері Англияда 1930 ж. басында пайда болды, ал ең тереңдеген кезі 1932 жыл болды. Осы жылдарда өнеркәсіп өнімі 23 % -ға қысқарды. Соның ішінде, металлургия, көмір өндіру, кеме жасау салалары, ауыл шаруашылығы және сыртқы сауда ерекше күйзеліске ұшырады. Өндірістің қысқаруы салдарынан жұмыссыздық күрт өсті. 1932 ж. әрбір төртінші жұмысшы жұмыссыз қалды.

Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар:

1. 
   Ұлыбритания елінің сыртқы саясаты қандай жағдайда дамыды?
   
2. 
   Елдің ішкі жағдайы қандай болды?