Пікір жазғандар: педагогика ғылымдарының кандидаты, доцент В. А. Жақсыбаева
жүктеу/скачать 2,91 Mb. Pdf көрінісі
|
Педагогика Молдасан Қ. (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Шыңына жеткен күйзелістер
| Қабылдаудың жаңашылдығы.
Өзін-өзі кемелдендіретін адамдар басынан кешірген өмір қуаныштарын қайта қуана қабылдай алу қабілетімен ерекшеленеді. К. Уилсон мұны «жаңа- шылдықтың қуанышы» (C. Wilson, 1969) деп атады. Өзін-өзі кемелдендіретін адам күнделікті күннің шығуы мен батуына қуанышпен қарайды, бір осының өзі ол үшін өте әдемі. Өзін-өзі кемелдендіретін адам 30 жылдан кейін де отбасына риза және тіпті әйелі 60 жастан асса да, ол оның кереметтігінен жалық- пайды. Бұл адамдар үшін күнделікті жұмыстың өзі де қызық. Тамсанудың объектісін таңдауда ерекшеліктер байқалады. Кейбір біздің қарамағымыздағы адамдар табиғатты қалайды. Біреулері үшін баламен қарым-қатынас бірінші орында. Бос уа- қытын классикалық музыка тыңдауға арнайтын адамдар да бар. Менің бір нәрсеге көзім жетті, өзінде бар затқа үйренушілік – адамның бойында ашу-ызалық, адамзаттық қайғы-қасірет пен уайымның бастауы. Өкінішке орай, біздің жақын адамдарымыз – әйелдеріміз, күйеулеріміз, балаларымыз, достарымыз қасымызда болғанда бағалай алмаймыз, тек жоғалтқанда ғана түсіне бастай- мыз. Осындайда денсаулық, саяси еркіндік, материалды жетістік- тер туралы да айтуға болады, бұлардың нағыз құндылығы жоғалтқаннан кейін ғана түсінікті болады. Шыңына жеткен күйзелістер . Бұл қасиеттерді Уильям Джеймс жақсы сипаттаған. Біздің қарамағымыздағы адамдардың 52 әңгімелері осы тақырыпқа зейін аудартты, олар өздерінің жы- ныстық өмірлеріндегі күйзелістерді белгісіз терминдермен сипаттады, ол терминді жазушылар өз шығармаларына қолда- натынын мен кейін білдім. Осындай күйзелістерден кейін адамдар өзгереді, мықты болады, ол күнделікті өмірде де бай- қалады. Бұларды теологиялық және тым тылсым күйзелістерден бөліп қарау аса маңызды, дегенмен олар бір-бірімен мыңдаған жылдар бойы байланысты болып келді. Бұл күйзелістер табиғи жолмен пайда болады, яғни ғылыммен байланысты болғандық- тан, мен оларды шыңына жеткен күйзелістер деп атадым. Теологиялық әдебиетте мистикалық күйзелістер басқалар- дан сапалы түрде ерекшеленеді деген пікір бар. Көп индивид- терде әлсіз мистикалық күйзелістер болады, бірақ тек таңдаулы- лары ғана оларды үнемі, тіпті күнде сезеді... 1935 жылы жүргізілген зерттеулерден кейін, мен шыңына жеткен күйзелістерді сезінген және сезінбеген адамдардың ара- сындағы ерекшеліктеріне көп назар аудара бастадым. Сөз олардың сандық ерекшеліктері туралы болмақ, дегенмен олар да маңызды. Бұл тақырып менің бір жұмысымда толық қарасты- рылады (Maslow, 1969). Өзін-өзі кемелдендіруші шыңына жеткен күйзелістерді сезінбейтін адамдар өмірді сол қалпында қабылдайды. Ал қайғының ең ауырын өз басынан кешірген адам- дар поэзияға, эстетикаға, символдарға, т.б. әуес болады. Менің ойымша, бұл әлеуметтік өмірге әсер ететін маңызды мінез- құлықтық ерекшелік. «Сау» өзін-өзі кемелдендіретін күйзеліссіз адамдар әлеуметтік әлемді жақсартуға тырысады: бұл саясаткер- лер, реформаторлар, қоғам қайраткерлері. Ал күйзелістерді сезінетіндер поэзия, музыка, дін және философияға жақын тұ- рады. жүктеу/скачать 2,91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|