КОЛЛАБОРТИВТІ БІЛІМ БЕРУ ОРТАСЫНДАҒЫ ЦИФРЛЫ ПЕДАГОГ:
ӘЛЕМДІК ТӘЖІРИБЕ, ИННОВАЦИЯЛЫҚ ӘДІСТЕМЕ
ЦИФРОВОЙ ПЕДАГОГ В КОЛЛАБОРАТИВНОЙ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ СРЕДЕ:
МИРОВОЙ ОПЫТ, ИННОВАЦИОННЫЙ МЕТОД
296
2. Ішімдік
пен есірткіні пайдаланушы жасөспірімдер;
Бұл топқа суицид жасардың алдында ішімдік және есірткіні пайдаланғандар кіреді, сонымен қоса
бұл топқа ата
-
аналары да ішімдік пен есірткіні пайлаланатындарды да жатқызуға болады. Барлық
өзіне
-
өзі қол салғандардың 7
6 %-
ы осы топтағылар.
3. Суицидке барғандар немесе отбасының бір мүшесінің суицид жасағанын көргендер;
Әдетте жасөспірімдер өздеріне бір
-
ақ рет қол жұмсайды, бірақ қайталанатын жағдайлар да
тіркелген. Бұл әдетте алдынғы әрекеттен үш айдан кейін қайталануы мүмкін.
4. Талапты жасөспірімдер;
Осындай ақылды, талапты бала өмірден өтіп кетуі мүмкін еместей көрінеді. Ол бала
дарынды болған соң оған көп нәрсе жүктеледі. Олар өздерін көбіне
алған наградалары мен
сыйлықтары, жүлделері үшін ғана қажет болып көрінеді.
5. Мектептегі үлгерімі нашар оқушылар;
Оқу қиынға соғатын және нашар үлгерімдегі жасөспірімдер өзінің төмен бағалануынан жапа
шегеді және депрессияға ұшырайды. Екеуіде суицидке әкелуі мүмкін.
6. Жүкті қыздар;
Көптеген жасөспірім қыз балалар өздерінің жүктілігін шешілмейтін проблема деп
қабылдайды.
7. Зорлық құрбандары;
Жасөспірімдер басқа адамдардан алған денелік, тәндік , эмоцианалдық жарақат алған
жасөспірімдер де суицидттік мінез
-
құлық кездеседі.
Суицидке ұмтылудың үш белгісін атап көрсетуге болады:
1.
Сөздік. Өмірмен қоштасу сөздерін «Келесі дүйсенбіде
мен тірі адам қатарында
болмаймын», «Осы партада соңғы отыруым» т.б айтуы мүмкін.
2. Эмоцияналық. Өзін
-
өзі өлтіруші идеясын ұстаушы жасөспірімдер әдетте көңілсіз, көп
ойланғыш немесе тіпті ашуланғыш болып
келеді.
3. Мінез
-
құлықтық. Суицид алдында ата
-
ана мына параметрлерге назар аударған жөн.
Тамақтану. Жақсы тәбеті бар жасөспірімдер әрдайым тамақ талғайды. Ал әрдайым тәбеті
жоқ балалар жанталасып тамақ ішеді.
Ұйқы. Жасөспірімдер күні бойы ұйықтаумен болады. Түнде «жапалаққа» айналады.
Мектеп. Бұрын жақсы, үздік оқыған балалардың сабақтары кенеттен түсіп кетуі мүмкін.
Сырт келбеті. Олар шаштарын тарамайды, ұқыпсыз киінеді, сырт
-
келбетіне қарауды мүлде
қояды.
Белсенділік. Олар бар белсенділіктерін жоғалтады.
Ғалымдардың зерттеуі бойынша өз
-
өзіне қол жұмсайтындардың 70
-80%-
ы айналадағыларға
өздерінің ойларын айтқанын, ал 10
-15%-
ы ғана кейінірек өздерін өлімге қиған.
Балаларыңыздың көңілсіз жағдайын көрсеңіз.
1. Балаңызбен әңгімелесіңіз. Оның көңіл
-
күйін көтеріңіз, оған уақыт бөліңіз.
2. Балаңыздың күнделікті өміріне өзгеріс енгізіңіз. Оған жаңа істермен айналысуға
мүмкіндік беріңіз. Мыс: тренажерға жазылу, балаңызбен жаяу жүру.
3. Балаңыздың күн тәртібін сақтауын қадағалаңыз. Ұйқысы қанды ма, ол тамақтанды ма,
оның денсаулығына аса мән беріңіз.
4. Қамқорлық көрсетіңіз, қолдау жасаңыз.
5. Оған сеніңіз, ешкіммен салыстырмаңыз, себебі әр бала өзіндік түлға.
Ұмытпаңыздар, өмірдегі ең маңызды нәрсе өмірдің өзі!
Ата
-
аналар мен балалар арасындағы қарым
-
қатынас және ол қарым
-
қатынастардың әлсіздігі,
отбасындағы лайықсыз қарым
-
қатынас дағдылары, сонымен
қатар тәртіпті қоса алғанда, ата
-
аналар тарапынан бақылау шаралары мен асыра немесе керісінше төмен бағалауы балалар
арасындағы суицид қаупінің өсуімен байланысты екенін көрсету үшін зерттеушілік жолмен
жинақталған көптеген дәлел бар. Суицидтің алдын алу мақсатында жүргізілетін негізгі
жұмыстарда ескеретін ұстанымдар:
психолог, әлеуметтік педагог және оқушы арасында өзара
сенімнің болуы. Оқушы отбасымен тығыз байланыста болуына шарт түзетін әр түрлі іс
-
шаралар
мен жеке әңгімелесу; • баланың балалық шағын қорғау; • суицид белгілері байқалған оқушымен
жұмыста құпиялықты сақтау. Суицид мәселесінің маңыздылығын ескере келе, өз тұсымыздан