Бала өміріндегі қимыл-қозғалыс ойындарының рөлі

Дене шынықтыру пәнінің белгілі теоретиктері П.Ф.Лесгафт және В.В.Гориневскийдің дәлелдеуі бойынша жас бүлдіршіндердің тезірек бұғанасының бекіп, ағзасының қалыпты дамуына және оның тез жинақталып, қимыл іс-әрекетті шапшаң орындауда қозғалмалы ойындардың алатын орны ерекше. Сонымен қатар қозғалмалы ойындар баланың көңілді, өмірге шаттық қуанышпен қарауын және ақыл-ойының дамуына әсер ететін дұрыс фактордың бірі ретінде қарастырылады.

Қимылдық ойынның нәтижесінде бала белгілі сигналға үйреніп, ойын ережесіне бағынады. Бұл оның жан-жағындағы оқиғаға мән беріп қарауына, төзімді болуына, тәртіпті сақтауына немесе оның басындағы мидың тежелу функциясының дамуына өз септігін тигізеді.

Балалардың қимыл дағдысын қалыптастыру барысында күрделі қозғалысты меңгеру және осы қозғалысқа қатысты әртүрлі қызметпен белсенді жұмыс жасауы артады. Баланың дағдысы 7 жасқа дейін қалыптасып, әрі қарай шыңдалуының негізіг фундаменті қызметін атқарып, өмірде күрделі қимыл іс-әрекетін қиналмай жасап, үлкен спортта да табысқа жетуінің алғышарты қалыптасады. Ойын барысында балалар әртүрлі қимыл жасайды: тұрады, еңкейеді, қашады, қолмен ұстайды.

Қозғалыс қимыл ойындары топтық сипатта болады. Сондықтан олар қимыл-қозғалыс пен іс-әрекеттің үйлесімді болуын белгілі ережелердің орындалуын талап етеді. Ойында баланың ширығып, толғануы оның күшін жұмылдырып, қимылдарды орындауда жақсы нәтижелерге жетуіне көмектеседі.

Қимыл-қозғалыс ойындары өзінің мазмұны мен формасы жағынан эстетикалық әрекет болып табылады. Қимыл-қозғалыс ойындарының сан қырлы тәрбиелік маңызы, олардың мектеп жасына дейінгі балалар үшін ыңғайлылығы, ойындардың қуанышты, балаларды өзіне тартатын әрекет салыасын туғызады. Қимыл-қозғалыс балалардың игеріп үлгерген қимыл дағдыларын жетілдіру және дене қабілетін қалыптастыру ретінде қызмет етеді.

1. 
   Ойын - психологиялық феномен ретінде
   

1. Ойын психологиялық феномен ретінде

2. Адамзат тарихында ойынның пайда болуы.

2. 
   Ойынның психологиялық негіздері
   

1. Ойын әрекетіне жалпы психологиялық сипаттама.

2. Ойында баланың жеке тұлғасының қалыптасуы.

3. 
   Ойынның педагогикалық мәні
   

1. Ойынның педагогикалық мәні

2. К.Д.Ушинскийдің халықтық ойын - құдіретті тәрбие құралы туралы пікірі.

4. 
   Мектеп жасына дейінгі балалардың драмалау ойыны
   

1. 
   Драмалау ойынының психологиялық, педагогикалық негіздері.
   
2. 
   Әртүрлі топтарда ұйымдастыру әдістемесі және шарттары.
   

2. Шығармашылық және ережелі ойындар

2. Қимылдық ойындар.

2. Ойындағы рольдер.

1. 
   Режиссерлік ойынның шығармашылық сипаты
   
2. 
   Ойынды ұйымдастыру әдістемесі және оған педагогикалық басшылық
   

2. Ф.Фребельдің жүйесіндегі құрылыс ойыны.

2. Педагогикалық жүйедегі дидактикалық ойындар.

2. Қимыл-қозғалыс ойындарының теориялық негіздері.

2. Біліммен жемісті шұғылдану қолайлы жағдайларды (уақыт, орын, тиісті әдебиеттер мен құралдардың болуы т.б.) керек етеді, ең дұрысы кітапханаларда, оқу залдарында біліммен шұғылдануға дағдылану.

3. Өздігінен білім алатын адам нені оқитынын анық біліп, ол жұмысты белгілі жоспармен, жүйемен жасауы керек.

4.Алғашқы кезде оқытушылардан, тәжірибелі адамдардан, кітапханалардан ақыл-кеңес алудың пайдасы зор.

5. Өздігінен білім алу жұмысын асықпай, көп үзіліс жасамай жүргізген жөн.

6. Оқыған материалды мұқият ұғатындай етіп ұғып, түсінбеген жерлерді қалдырмай, қайталап оқып, оның негізгі жақтарын жазып алу қажет.

7. Анықтама әдебиеттерді, энциклопедияларды, түрлі сөздіктерді қоса пайдаланып отыру керек.


Студенттердің өздік жұмыстарын ұйымдастыруға қойылатын талаптар.

• 
  Жұмыстың көлемін шамадан тыс асырмай, оның сапасын арттыруға көңіл аудару;
  
• 
  Студенттердің өздік жұмысын оқу жұмысының басқа түрлерімен дұрыс ұштастыра білу;
  
• 
  Студенттердің дербестігін арттырып, өзіндік білім алу қабілетін жүйелі түрде дамыту;
  
• 
  Өзіндік жұмыстың мазмұнына күнделікті өмірден алынған материалдарды, хабарларды енгізу;
  
• 
  Студенттерді табиғат пен қоғам дамуының жалпы заңдылықтарын, сонымен қатар нақты фактілер мен құбылыстарды өздігінен талдап түсінуге үйрету;
  
• 
  Студенттердің алған білімдерін іс жүзінде қолдана білуге дағдыландыру;
  
• 
  Студенттерді оқу жұмысына шығармашылық тұрғыдан қарауға, әр уақытта дербес және белсенді әрекет жасауға баулу;
  
• 
  Студенттердің өздігінен дербес жұмыс істеу, еңбек ету дағдыларын қалыптастыру.
  

1. 
   Ойынның өзіндік ерекшелігі.
   
2. 
   Баланы ойын үстінде тәрбиелеу және дамыту
   
3. 
   Қазақтың ұлттық ойындары туралы деректерді алғаш жинаған Италия саяхатшысы П.Карпини, итальяндық Марко Поланың, австриялық С.Герберштейнің, итальяндық И.И Новокамскийдің, орыс саяхатшысы П.И Рычковтың, орыс ғалымы П:С Паластың жазбалары жөнінде.
   
4. 
   Сюжеттік – рольдік ойын туралы педагогикалық зерттеулер.
   
5. 
   Қимыл – қозғалыс ойындарының теориялық негіздері.
   
6. 
   Дидактикалық ойынның маңызы
   
7. 
   Мектепке дейінгі балалардың ойындағы танымдық белсенділігі
   
8. 
   К.Д Ушинскийдің халықтық ойын туралы пікірі.
   
9. 
   Ойын технологиялары.
   

1. 
   Мектеп жасына дейінгі баланың негізгі іс - әрекеті не?
   

3. Сюжеттік – рольдік ойынның негізгі құрылымдық компоненті не болып табылады?

4.Рольдік ойынның алғы шарттарын ата.

5. Мектеп жасына дейінгі кезеңде бала қиялын дамытып, оның ойлау, ерік т.б. қасиеттерін дамытушы бастапқы іс-әрекет түрі не?

6. Заттың атын өзгерту, өз іс-әрекетін үлкендердің іс-әрекетімен теңестіру, өзін басқа біреудің есіміммен атау, іс-әркетін соған ұқсату қандай ойынға жатады?

7. Үстел үсті ойыны дегеніміз не?

8.Саусақ ойынына анықтама беру.

9. Сөздік ойын дегеніміз не?

10. Өмірінің алғашқы 7 жыл ішінде бала жүйелі түрде іс - әрекеттің қандай түрлерін игереді?

11. Мектепке дейінгі баланың қиялы, іс-әрекетің қай түріне жиналады анықтама беру.

12. Шығармашылық ойынға мысал келтіру.

13. Ойын ұйымдастырудың уақыты жас ерекшелігіне сай.

14. Балаларды ойынға ұйымдастырудың әдістері қандай?

15. Ойын әрекеті ненің дамуына әсер етеді? Мысал келтір.

16. «Біз дидактикалық ойынды тек қана жекелей білім мен іскерлікті меңгеру формасы ретінде емес, баланың жалпы дамуына және оның қабілетінің қалыптасуына әсер етуіне қол жеткізуі керек», деп дидактикалық ойынның маңызын кім бағалаған?

17. «Ойын арқылы балаларды болашақ өмірге бейімдеу керек» деп түсіндірген ғалымдарды ата?

18. Ойната отырып оқытуды ұсынған кім?

19. Баланың өмірге қадам басқандағы алғашқы қимыл - әрекеті не? Мысал келтіру.

20. Қай ойшыл – ғалым «Ойын ойнап- ән салмай, өсер бала болмай ма?» деген.

21. Ойын кезінде баланың психологиялық ерекшелігі қандай жағдайда болады?

22. «Мектепке – ойынға асыққандай бар, ол сондай ғанибет» деген кім?

23. XVIII ғ қай ғалымдар ойын арқылы балаларды болашақ өмірге бейімдеу керек деп түсіндірген?

24. Қазақстандық қай ғалым – педагог ойынды баланың тілін дамыту үшін пайдалану керек деген?

25. «Қуырмаш» ойыны қай ойын түріне жатады?

26. Рольдік ойынның алғы шарттарын ата?

27. Ойын іс - әрекетіқандай танымдық процестердің дамуына әсер етеді?

28. «Қуырмаш» ойыны нені қимылдата ойнатылады?

29. Кімнің сөзі: «Мектепке – ойынға шыққандай бар, ол сондай ғанибет».

30. Мектепке дейінгі баланың қимылы, іс-әрекеттің қай түріне жатады? Мысал келтіру.

31. Өз іс-әрекетін үлкендердің іс-әректімен теңестіру, өзін басқа біреудің есімімен атау қай ойын аталады?

32. Халық жасаған мұраларының бірі:

33. Ойын балаларды қандай ең қажет қасиеттерге тәрбиелейді?

34.Мектеп жасына дейінгі баланың негізгі іс - әрекеті не?

35.Ұрпақтан ұрпаққа жалғасып келе жатқан шығармашылық ойынды ата?

36. Сюжеттік – рольдік ойынның негізгі құрылымдық компоненті не болып табылады?

37. Үстел үсті ойыны дегеніміз не?

38.Саусақ ойынына анықтама беру.

39. Сөздік ойын дегеніміз не?

40. Ойын дегеніміз не?

41. Ойынның педагогикада, оқыту процесінде алатын орны қай заманынан белгілі болған ата?

42. Ойын балаларды қандай ең қажет қасиеттерге тәрбиелейді?

43. Спорттық ойындарды ата?

44. Ойын еңбектің баласы деген кім?

45. 1 жастағы балалардың ойыны қандай сипатта болады?

А)Оқу

С)Ойын

Е)Ұйқы
2.Балалардың шығармашылық қабілеттерін дамытатын ойын:

А)Қимыл-қозғалыс ойындар

Б)Дидактикалық ойындар

С)Драмалық-театрландырылған ойындар

Д)Сөздік ойындар

Е)Еркін ойындар
3. Ойын барысында бала ненің есебінен дамиды?

А) Ойын мазмұнының әртүрлі бағыттылығынан

Б) Ойынға қызығушылықтан

С) Балалармен ойнау

Д) Қимыл-қозғалыс болмағандықтан

Е) Ойын барысында бала дамымайды

А)1

С)3

Е)5
5.Қозғалмалы ойындар қандайт тәрбие түрлерімен бірізділікте жүргізіледі?

А)Ақыл-ой тәрбиесі

Б)Адамгершілік тәрбиесі

С)Эстетикалық тәрбие

Д)Дене тәрбиесі

Е)Құқықтық тәрбие
6. «Бала өмірінде ойынның маңызы зор, ересек адам үшін еңбектің, жұмыстың, қызметтің қандай маңызы болса, нақ сондай маңызы бар. Бала ойында қандай болса, өскен соң жұмыста да көп жағынан сондай болады» деген пікірді кім айтқан?

А) А.С.Макаренко

Б) А.С.Сухомлинский

С) Н.М. Аксарина

Д) Л.С.Выготский

Е) К.Чуковский

А) Қарым-қатынас жасау

Б) Сөйлеу

С) Зейін қою

Д) Тұрақтылық

Е) Белсенділік

А) Белсенділік таныту

Б) Танысу

С) Қорытынды жасау

Д) Келісу

Е) Ойнау
9. Белгілі мақсатқа негізделген, арнайы жоспары бар, баланың оқу әрекетін жетілдіруге арналған ойын түрі:

А) Сөздік ойындар

Б) Қимыл-қозғалыс ойындар

С) Еркін ойындар

Д) Дидактикалық ойындар

Е) Драмалық ойындар

10. Ойынның элементарлық функциялары ненің негізінде жасалады?

А) Заттық әрекет

Б) Қозғалыс әрекет

С) Қарым-қатынас

Д)Образдық әрекет

Е) Бағдарлама негізінде

А) Макаренко

Б) Сухомлинский

С) Ушинский

Д)Фребель

Е) Шаталов

А) Боллер

В) Фребель

С) Гросс

Е) Коменский

А) дамытушылық, қозғалмалы

В) танымдық, дидактикалық

С) танымдық, тәрбиелік

Д) тәрбиелік, адамгершілік

Е) дамытушылық, білімділік

А) логикалық

В) қозғалмалы

С) сюжетті-рөлдік

Д) дидактикалық

Е) драмалық

А) логикалық

В) дидактикалық

С) қимыл-қозғалыс

Д) сюжетті-рөлдік

Е) драмалық

А) 7
В) 6

С) 5

Д) 4

А) психологиялық

В) техникалық

С) грамматикалық

Д) дидактикалық

Е) драмалық

А) логикалық

В) далада ойналатын

С) ойын-жазбалар, суретті жұмбақтар, сөзжұмбақ, аннаграмалар, суретпен бейнелеулер.

Д) техникалық құралдар көмегімен ойналатындар

Е) еңбек ойындары

А) дидактикалық

В) логикалық

С) тәрбиелік

Д) техникалық

Е) ұлттық

А) сөздік

В) грамматикалық

С) логикалық