ПОӘК 042-14-5-05. 01. 20. 10/01-2011 №1 басылым орнына

Семейдің Шәкәрім атындағы мемлекеттік қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі кафедрасының доценті,п.ғ.к. Мұқанова Қаршыға Қайроллақызы

2.1 Қазақ филологиясы кафедрасының отырысында қаралып, талқыланды.

Хаттама №___ «___» ___________200_жыл.
Кафедра меңгерушісі: _______________ Жұмағұлова Ә.М.

2.2 Филолгия факультетінің оқу- әдістемелік бюросында талқыланып, бекітілді.

Хаттама №___ «___» ___________200_жыл.
ОӘБ төрайымы_________________ Мұқанова Қ.Қ.
2.3 Филология факультетінің Ғылыми Кеңесінде бекітілді.

Хаттама №___ «___» ___________200_жыл.

3 БЕКІТІЛДІ

Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде бекітілді.

Хаттама №___ «___» ___________200_жыл.

Оқу жұмысы жөніндегі проректор_________________Искакова Г.К.

4  200_ж. «____» __________ шыққан ПОӘК-нің
№ 2 БАСЫЛЫМЫ

Мазмұны

2 Нормативтік сілтемелер

3 Жалпы ережелер

4 Оқытушыға арналған пәннің оқу жұмыс жоспарының мазмұны

5 СӨЖ және ОСӨЖ-ның тақырыптары

6 Пәннің оқу-әдістемелік картасы

7 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы

8 Әдебиеттер

- 050205 «Филология: қазақ филологиясы» мамандығының оқу-әдістемелік бөлім Кеңесінде, элективті пәндердің каталогінде бекітілді. №3 хаттама «21» «01» 2010 ж.

3.08.275-2006 бекітілген ҚР МЖМБС мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты;

- СТУ 042-РГКП-СГУ-8-2007 Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерін әзірлеуге және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар университет стандарты;

- ДП 042-08.10.12-2007 «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің мазмұны мен құрылымы» құжаттық іс-жосығы.
3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны

Жазу – адамзаттың ұлы мәдени құндылықтарының қатарына жататын, өркениет дамуының құрамдас бөлігі. Жалпы жазу даму тарихы. Жазу мен ойлау. Жазудың өзіндік деңгейлері. Жазудың негізгі категориялары. Қазақ графикасы мен орфографиясының негіздері. Көне түркі жазуының графикалық ерекшелігі. Орыс графикасына негізделген қазіргі қазақ әліппиінің әріп, фонема, дыбыс қоры. Қазақ тіл емле ережелерінің негізгі ұстанымдары. Латын графикасына негізделген қазақ әліппиінің жобасы. Жазу теориясы деген ұғымның мәнісі не? Қарапайым мысалдан бастайық. Айталық, студент өнер, кәсіпорын, қыркүйек деген сөздердің айтылуына қарай өнөр, кәсіборұн, қыргүйөк болып жазылмайтын себебін, қазақ орфографиясы морфологиялық принципке негізделген, сондықтан сөздің жеке тұрғандағы түбір тұлғасын сақтап жазамыз деп түсіндіреді. Дұрыс-ақ, яғни соңғы мысалдардағы сөздер түбір тұлғасында кәсіп, орын, қыр, күйек деп жазылады және дыбысталады. Дыбысталады деп айтуға күмілжіп отырғанымыз, жоғарыдағы сөздердің жеке тұрғандағы тұлғасы өнөр, кәсіб, орұн, күйөк емес, өнер, кәсіп, орын, күйек екенін қайдан білеміз? Сол сияқты өгүз емес, өгіз, жапрақ емес, жапырақ, топрақ емес, топырақ екенін және солай жазылатынын жеке тұрғандағы дыбысталуына қарап та анықтау мүмкін емес қой? Сондай-ақ қазақ жазуының негізгі принципі түбір сақтап жазу деп, кітап – кітабы, күрек – күрегі, теп – тебеді, қақ – қағады деп жазатынымыз тағы бар. Болашақ тіл мамандарын қазақ жазуының осы сияқты тұстарына ойландыру керек екендігі өте қажет. Олар жазуды көзшалымға жатталған орфограммаларды норма деп танитын қатардағы оқырманмен бірдей, «бұрыннан осылай жазылып келеді ғой» деп қана отырмауы керек. Әр сөздің жазылу тұрпатының уәжін танып, аңғарып, байқап отыруға міндетті. Сонда ғана қазіргі уақыттардағы орфоэпиялық нормаларды орфографиялық нормаға айналдырайық деген ұсыныс тастаушыларға қарсы, негізді уәжді кез келген тіл маманы айта алатын еді.

Пәннің негізгі мақсаты қазақ мәдени өмірінде қолданылған фонемографиялық жазу типі түрлерінің онтогенездік дамуын, осыған орай қазіргі қазақ графикасы мен орфографиясының теориялық негіздерін, емле ережелерінің уәжін көрсіту, сөйтіп, студенттерге қазіргі қазақ жазуының мәртебесі мен орнын таныту болады. Осы мақсатқа жету барысында мынадай міндеттерді орындау қажеттілігі бар:

- жалпы жазудың даму тарихын көрсете отырып, жазудың маңызы мен бүгінгі таңдағы қызметін парықтау;

• 
  жазу мен ойлау, жазу мен АТ арақатынасын көрсету;
  
• 
  жазу өзіндік деңгейлері бар, дербес құрылымдық жүйе екенін және ЖТ мен АТ-ның өзара кодталу мүмкіндіктерін көрсете келе, екі жүйенің дербестігін дәлелдеу арқылы студенттердің зердесіне құю;
  
• 
  жазудың негізгі категориялары мен бірліктерін, жазудың анықтамасын, жазу саласына қатысты теориялық ұғымдарды меңгерту;
  
• 
  қазақ графикасы мен орфографиясының негіздерін фонологияға, сингармонизм заңына, әліпби теориясына табан тірей отырып, анықтауды үйрету;
  

• 
  көне түркі жазуының графикалық ерекшелігін, латын графикасына негізделген қазақ жазуының жүйесін, графема-фонема қатынасын көрсету, студенттердің өздеріне жасатып үйрету;
  
• 
  орыс графикасына негізделген қазіргі қазақ әліпбиінің әріп-фонема-дыбыс қорын түгендей отырып, қазақ жазуының фонологиялық негіздерін түсіндіру;
  
• 
  қазақ тіл емле ережелерінің негізгі ұстанымдарын, емле ережелерінің фоно-морфологиялық сипатын айқындау қазіргі қазақ графикасы мен орфографиясындағы қиындықтардың себебін, орфограммалау тәсілдерін көрсету;
  

- Қазақ жазуының теориясы мен тарихы саласының өзекті мәелелерін білуі керек;

- Алған білімдерін практикада қолдана білу;

- Тілді талдаудың негізгі әдістерін меңгеру керек;

- Теориялық талдау жасай алу;

- Сөз таптарын және олардың морфологиялық құрылымын меңгеру, түсіну;

- Өзіндік пікір айта алу;

- Негізделген және қалыптасқан теориялық білімдерін жинақтай білу.

Бұл пән бойынша алынған білім мемлекеттік тілді терең игеруде, педагогика, психология, мәдениеттану, тарих, этнография пәндері тұғырнама ретінде қолданылады.

1. Жазу мен ойлаудың арақатынасы.

2. Қазіргі қазақ әліпбиінің құрамы. Әріп аттары. Әріп реті. Қазақ тіліне тән дыбыстарды таңбалайтын әріптердің тұрпаты мен орналасу реті. Бір фонемаға бір әріп сәйкесетін таңбалар, екі дыбыс тіркесін беретін әріптер, үш дыбыс тіркесін беретін әріптер, кірме сөздерді таңбалау үшін алынған әріптер, дәстүрлі жазу үшін алынған әріптер.

3. Қазіргі қазақ жазуындағы үндесімнің буын шегінде таңбалану уәждері. Қазақ ауызша тілінің негізгі дыбыстық заңы. Тіл үндестігі. Ерін үндестігі. Тіл үндестігінің дауысты дыбыс әрпі арқылы берілуі. Тіл үндестігінің дауыссыз дыбыс әрпі арқылы берілуі. Тіл үндестігінің дәйекше арқылы берілуі. Артықшылықтары мен олқылықтары.

4. Қазақ тіл біліміндегі жазба тіл, тіл формасы, жазба дәстүр ұғымдарының сипаты

5. Қазақ графикасын ауыстыру мәселесі: ұсыныстар, жоба

6. Жаңа қазақ әліпбиінің жобалары.

7. Латын графикасына негізделген жаңа әліпбидің негізгі жобасының тілдік және тілдік емес негіздері

8. Латын графикасына көшудің алғышарттары мен себептері

9. Кірме сөздерді таңбалаудың орфографиялық ережелері: өткеніміз, бүгін және болашақ

10. Халықаралық терминдерді таңбалау: тарих және бүгін.

11. Бірге не бөлек жазылуы қиындық тудыратын тұрақты тіркестердің орографиясы

12. Ауызша ғылыми сөз бен жазбаша ғылыми сөздің құрылымдық ерекшеліктері

13. Ауызша шаршысөз бен жазбаша шаршысөздің құрылымдық ерекшеліктері

14. Ауызша іскери сөз бен жазбаша іскерисөздің құрылымдық ерекшеліктері

15. Ауызша монологтік сөз бен жазбаша монологтік сөздің құрылымдық ерекшеліктері

3-Кесте Пәннің оқу-әдістемелік картасы

1. Уәлиев Н. Қазақ графикасы мен орфографиясының фонологиялық негiздерi: фил. ғыл. канд. ... дисс. Алматы, 1993.–162 б.

2. Уәлиев Н., Алдашева А. Қазақ орфографиясындағы қиындықтар. Алматы: Ғылым, 1988. – 113 б.

3. Қ.Күдеринова. Қазақ жазуының теориялық негіздері. Алматы, 2006.

4. Күдеринова Қ. Бiрге және бөлек жазылатын сөздердiң орфографиясы: Алматы, 2005.–146 б.;

5. Истрин В.А. Развитие письма. М.: АН СССР, 1961. -394 с.

6. Щерба Л.В. Избранные работы по русскому языку. М., 1957.- 189 с.

7. Селезнева Л.Б. Современное русское письмо. Томск, 1981.- 211 с.

8. Зиндер Л.Р., Маслов Ю.С. Л.В.Щерба – лингвист, теоретик и педагог. Л.: Наука, 1982. – 103 с.

9. Гельб И.Е. Опыт изучения письма. М., 1982.- 185 с.

10. Истрин В.А. Возникновение и развитие письма М.:Наука, 1965.-596 c.

11. Фридрих И. История письма. М.: Наука, 1979. - 463 с.

12. Лоукотка Ч. Развитие письма. М, 1950.–319 c.

13. Зиндер Л.В. Очерк общей теории письма. Л.: Наука, 1987. –111 с.

14. Истрин В.А. Некоторые основные вопросы теории письма // Вопросы языкознания. 1953. №4.

15. Ермеков Ә. Семантика слитных слов в казахской лексике: автореф. ... канд. фил. наук:. Алматы, 1950.–9 б.;

16. Жәркешова Г. Қазіргі қазақ әдеби тіліндегі біріккен сөздер: фил. ғыл. канд. ... автореф. Алматы, 1949.– 6б.

17. Дирингер Д. Алфавит. М.: Изд. инс. лит., 1963. -655 с.

18. Мамырбекова Г. XVIII-XIX ғғ. араб жазулы қазақ жазбаларының графикалық-орфографиялық ерекшеліктері: фил. ғыл. канд. ... автореф. Алматы, 2006.–130 б.

19. Уәлиұлы Н. А.Байтұрсынұлы және қазақ жазуының онтогенездік дамуы // Ұлттық рухтың ұлы тіні. Алматы: Ғылым, 1999.-566 б.

20. Лурия А.Р. Письмо и речь. Нейролингвистическая исследования. М., 2002. – 342 с.

21 Амирова Т.А. Общелингвистические основания графемики: автореф. ... докт.фил.наук., 1981.-47 c.

22 Бодуэн де Куртенэ И.А. Введение в языковедение. М., 2004. – 320 с.

23. Жак Деррида. О грамматологии. М., 2000-511с.

24. Амирова Т.А. Функциональная взаимосвязь письменного и звукового языка. М, 1985.–283 с.

25. Солнцев В.М. Язык и письмо // Амирова Т.А. Функциональная взаимосвязь письменного и звукового языка. М, 1985.–283 с.

26. Вахек Й. К проблеме письменного языка // Пражский лингвистический кружок. М.:Прогресс, 1967. –557 c.

27. Вахек Й. Письменный язык и печатный язык // Пражский лингвистический кружок М.:Прогресс, 1967. –557 c.

28. Амирова Т.А. К истории и теории графемики. М.:Наука, 1977.–190 с.

29. Соколов Н.Н. Письмо: вчера, сегодня, завтра. М.Просвещение, 1987- 144 с.

30. Сүлейменов О. Язык письма. Алматы-Рим, 1998,– 497 с.

31. Амиров Р. Особенности синтаксиса казахской разговорной речи. Алма-Ата, 1972. –180 с.

32. Русская разговорная речь. Фонетика. Морфология. Лексика. Жест. М.: Наука, 1983, -236 с.

33. Бубнова Г.И., Гарбовский Н.К. Письменная и устная коммуникация. Синтаксис и просодия. М.: МГУ, 1991.– 272 с.

34. Земская Е.А., Китайгородская М.В., Ширяев Е.Н. Русская разговорная речь. Общие вопросы. Словообразование, синтаксис. М.:Наука, 1981. –276 с.

35. Мучник Б.С. Человек и текст. М., 1985.–252с.

36. Досмұхамедұлы Х. Қазақ қырғыз тілініндегі сингармонизм заңы. Таңдамалы. Алматы:Ана тілі, 1998.-384 б.

37. Сыздықова Р. Орфоэпиялық нормалар жайлы // Өрелі өнер. Алматы:Ғылым, 1976.– 144 б.

38. Мучник Б.С. Письменная передача мысли. Алматы: Мектеп, 1973. –187 б.

39. Исаева Ж. Ауызша әдеби тілдегі стиль, норма мәселелері // Көркем әдебиет тілінің өзекті мәселелері. Алматы, 2003. –283 б.

40. Әміров Р. Ауызекі сөйлеу тілінің синтаксистік ерекшелігі. Алматы: Мектеп, 1977.– 91 б.

41. Аврамова А.Г. Электронный дискурс в зеркале оппозиции устный письменный // Вестник МГУ. Сер. Лингистика и культура коммуникации. 2004, №3.

42. Дедова О.В. Русский художественной текст в пространстве интернета // Вестник Московского университета. Сер.филол.2004. №2.

43. Щерба Л.В. Теория русского письма. Л.: Наука, 1983. –134 с.

44. Кузьмина С.М. Теория русской орфографии. М.: Наука, 1981. – 264 с.

45. Яковлев Н.Ф. Математическая формула построения алфавита // Реформатский А.А. Из истории отечественной фонологии, М.:Наука, 1970. – 575 с.

46. Бальдауф И. Некоторые проблемы передачи языка в письменной форме // Ұлттық рухтың ұлы тіні. Алматы:Ғылым, 1999. –587 б.

47. Уәли Н., Жүнісбек Ә. Әліпби атауларының жүйесі жайлы // Мемлекеттік тіл: терминология, ісқағаздар мен бұқаралық ақпарат құралдарының тілі. Астана, 1999. – 464 б.

48. Айдаров Ғ. Көне түркі жазба ескерткіштерінің тілі. Алматы, Мектеп,1986.-180 б.

49. Айдаров Г. Язык памятника Кюль-тегину. Алматы: Ғылым, 1993.- 280 с.

50. Аманжолов А. Графика таласских, енисейских и орхонских надписей // Қазақ тілі мен әдебиеті. 1973, 3-шығуы.

51. Сыздыкова Р. Язык Жами ат-тауарих Жалаири. Алматы, 1989.-248 с.

52. Әбілқасымов Б. Алғашқы қазақ газеттерінің тілі. Алматы: Ғылым, 1971. –272 б.

53. Әліппе айтысы. Қарағанды, 1990. –106 б.

1. Григорьев А.А. О передаче звуков киргизского языка буквами русской азбуки // Қазақ тілі туралы революциядан бұрынғы зерттеулер. Алматы, 1993, 232 б.

2. Ильминский Н.И.Материалы к изучению киргизских наречий. Казань, 1861. –199 с.

3. Әбілқасымов Б. Қазақ жазбасында орыс графикасының қолданылу тарихынан // Известия АН Каз ССР. Сер. фил. 1977. №4.

4. Алтынсарин И. Киргизская хрестоматия. Изд. 2. Оренбург, 1906-160 с.

5. Байтұрсынұлы А. Тіл тағылымы. Алматы: Ана тілі, 1992. –414 б.

6. Джусупов М. Фонемография А.Байтурсынова и фонология сингорманизма, Ташкент, 1995.–176 с.

7. Байтұрсынұлы А. Жазу мәселесі // Қазақ тілі туралы революциядан бұрынғы зерттеулер. Алматы: Ғылым, 1993. –232 б.

8. Байтұрсынұлы А. Қазақша сөз жазушылар диққатына сөз жазушыға // Қазақ тілі туралы революциядан бұрынғы зерттеулер. Алматы: Ғылым, 1993. –232 б.

9. Мусин Ғ. Жазу мәселесі // Қазақ тілі туралы революциядан бұрынғы зерттеулер. Алматы: Ғылым, 1993 –232 б.

10. Сералин М. Емле мәселесі // Қазақ тілі туралы революциядан бұрынғы зерттеулер. Алматы: Ғылым, 1993. –232 б.

11. Жияшев Ш. Бірге қозғалайық мәселесі // Қазақ тілі туралы революциядан бұрынғы зерттеулер. Алматы: Ғылым, 1993. –232 б.

12. Сұлтанғазин Д. Қазақ сөзін қалайша жазу турасы // Қазақ тілі туралы революциядан бұрынғы зерттеулер. Алматы: Ғылым, 1993. –232 б.

13. Қазақ білімпаздарының тұңғыш сійезі. Алматы. 2005.–144 б.

14. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер. Алматы: Ғылым, 1999. – 581 б.

15. Новая казак-киргизская (Байтурсыновская) орфография. Спорные вопросы Киргизской графики и орфографии. Проф. Е.Д.Поливанов. Санкт-Петербург, 1924.- 8 с.

16. Резолюция І тюркологического съезда о новом латинированном алфавите // Культурное строительство в Казахстане (1918-1933), Алматы, 1965.- 564 с.

17. І Всесоюзный тюркологический съезд 26/ІІ-5/ІІІ-1926. Баку, 1926. –426 с.

18. Из резолюции общего собрания студентов-казахстанцев г. Москвы по докладу о латинизации казахского алфавита // Культурное строительство в Казахстане. Алма-Ата, 1965-564 с.

19. Поливанов Е.Д. Проекты латинизации турецких письменностей СССР. К тюркологическому съезду ІІ-1926, Ташкент, 1926-16 с.

20. Стенографический отчет третьего пленума всесоюзного центрального комитета нового тюркского алфавита заседавшего в Казани, от 18-23/ХІІ-1928. Казань, 1928.–227 с.

21. Стенографический отчет научно-орфографической комиссии созванной 2-4.06. 1929 г. научно-методическим советом НКП и ЦКИКА. Кзылорда, 1930.–482с.

22. Стенографический отчет ІV пленума ВЦКН алфавита пр. в Алматы, ВЦКНА, 1931.– 261 с.

23. Аманжолұлы С. Жаңа әліппенің кейбір дыбыстарын өзгерту, емле мен терминді дұрыстау туралы // Социалистік Қазақстан. 23.08. 1933.

24. Жиенбайұлы С. Әліппе мен емленің кейбір мәселелері туралы// Социалистік Қазақстан. 6.04. 1935.

25. Әліппе мен емледегі жаңалықтар жобасы// Социалистік Қазақстан. 14.06.1934.

26. Академик Н.Сауранбаевтың еңбектері. І том. Алматы, 2000.-400 б.

27. Қазақ тілі әліппесінің жаңа емлесінің ережелері // Лениншіл жас 10. 07. 1939.

28. Аманжолов С. Орыс графикасына негізделген қазақтың жаңа алфавиті мен орфографиясы. Алматы, 1940.–30 б.

29. Балақаев М. Жаңа әліппе мен емле проектісі туралы // Социалистік Қазақстан. 24. 08. 1939.

30. Ысқақов А. Жаңа әліппе проект жайындағы кейбір пікірлер жөнінде // Социалистік Қазақстан 3. 08. 1940.

31. Балақаев М. Орфографияға енетін өзгерістер // Социалистік Қазақстан 5. 10. 1940.

32. Балақаев М. Біріккен сөздердің емлесі туралы // Социалистік Қазақстан 5. 01. 1940.

33. Кеңесбаев С. Қазақ тілінің орыс графикасына негізделген жаңа алфавиті мен орфографиясы туралы // Лениншіл жас 31.12. 1940.

34. Балақаев М. й, й, я, ю әріптерінің қолданылуы // Социалистік Қазағыстан. 16. 01. 1941.

35.Балақаев М. Емледегі кейбір кемшіліктер туралы // Социалистік Қазақстан. 8. 08. 1945.

36. Балакаев М. Вопросы казахской графики и орфографии // Вестник АН КазССР. №12. 1951.

37. Баскаков Н. А. Дискуссия в Казахстане о литературном языке, графике и орфографии // Вопросы языкознания. М., 1952. №4.

38. Аманжолов С. Қазақ алфавиті мен орфографиясының кейбір мәселелері жөнінде // / Социалистік Қазақстан 30. 03. 1957.

39. Барманқұлов К. ы, і емлесі жайында // Қазақстан мұғалімі. 9. 05. 1953.

40. Орфография ережелері туралы // Қазақстан мұғалімі. 4. 04. 1953.

41. Аманжолов С. Қазақ тілінің кейбір мәселелері // Социалистік Қазақстан. 13.12.1949.; Жолаев Н. Қазақ тілінің емлесін жақсарту жөнінде кейбір пікірлер // Социалистік Қазақстан. 10. 01. 1950.

42. Қазақ алфавиті ý әрпінің таңбасын өзгерту туралы // Социалистік Қазақстан. 24. 07. 1951.

43. Хасанова С. Қазақ жазба әдеби тіл үлгілері. Алматы, 1998.- 78 б.

44. Хасанова С. Көне түркі және араб-латын жазбалары. Алматы, Респ.басп., 1994– 288 б.

45. Аванесов Р.И. Сидоров В.Н. Реформа орфографии в связи с проблемой письменного языка// Из историй отечественной фонологии. М.:Наука, 1970-575 с.

46. Байтұрсынұлы А. Емле туралы // ҚР БжҒМ ҒА Хабарлары. 2000, №3.

47. Балақаев М. Орфографияға енетін өзгерістер // Соц.Қаз. 05.10.1940.

48. Балақаев М. Вопросы казахской графики и орфографии // Вестник АН КазССР. №2. 1951.

49. Джунисбеков А. Сингармонизм в казахском языке. Алматы: Наука, 1980-78 с.

50. Маслов Ю.С. Введение в языкознание, М.,1987.- 272 с.

51. Реформатский А.А. Из истории отечественной фонологии. М.: Наука, 1970. – 575 с.

52. Омаров Е. Қазақша жазу жайы// Тілтаным. 2002. №3. 103-111 бб.

53. Мырзабеков С. Қазақ тіліндегі ұяң дауыссыздар тіркесімі// Сөзтаным. 2003. №3.

54. Баданбекқызы З. Қазақ тіліндегі фонемалардың дыбыс қорлары: фил. ғыл. канд. ... автореф. Алматы, 2001.–103 б.

55. Бодуэн де Куртенэ И.А. Избранные труды по общему языкознанию. I, II М., 1963.-388 c.

56. Уәли Н. Біріккен сөз туралы // ҚР ҒА-ның хабарлары 2005. №5-6.

57. Н.Уәлиұлы. Бұқаралық коммуникация және сөз мәдениеті // Қазақ тілі орфоэпиялық анықтағышы. Алматы: Арыс, 2004. –200 б.

58. Сүлейменова Б. Жоба туралы пікірлер // Қазақстан мұғалімі. 9.05.1953; Сұлтанғалиев Ғ. Екіұшті ереже туралы // Қазақстан мұғалімі. 19.04.1953.

59. Жанұзақов Т. Кейбір ережелер жөнінде // Қазақстан мұғалімі. 9.05.1953.; Мұсабекова Ф. Көңіл бөлетін мәселелер // Қазақстан мұғалімі. 21.03.1953.; Нұрғазина Б. Нұржекеев Б. Тіл заңдылығын сақтайық // Қазақ әдебиеті. 8.04.1983.; Қыдырбаев М. Тағы да орфография туралы // Қазақстан мұғалімі. 3.03.1955.

60. Сарыбаев Ш. Қазақ алфавиті мен орфографиясы жөнінде // Қазақстан мұғалімі. 21.03.1953.; Ермеков Ә. Екі мәселе // Қазақстан мұғалімі. 28.03.1953.; Қазыбаев С., Жолаев Н. Қазақ тілі емлесін жақсарту жөнінде кейбір пікірлер // Социалистік Қазақстан. 40.10.1950.; Дүйсенбаев Қ., Жанпеисов Е. Орфографияның кейбір мәселелері // Қазақстан мұғалімі. 25.04.1953.

61. Шаукенов Қ. Морфологиялық принцип толық сақталсын // Қазақстан мұғалімі. 28.03.1953.

62. Баймурзин Т. Термин сөздер туралы // Қазақстан мұғалімі. 25.04.1953.

63. Кеңесбаев І. ¤ңделген қазақ жазуы // Социалистік Қазақстан. 9.06.1957.

64. Нұрғазина Б. Дауыстылар мен дауыссыздардың қолданысы туралы // Қазақстан мұғалімі. 25.04.1953.

65. Даржанов Ш., Абуов А., Таңатаров Қ., Жұмақанов ¤. Ый туралы // Қазақстан мұғалімі. 25.04.1953.; Еркебаев Б. Коллектив ұсынысы // Қазақстан мұғалімі. 9.05.1953.

66. Аманжолов Қ. Әңгіме әліппе туралы. Таңд. Алматы, 1955.– 316 б.

67. Мшанов М. Қазақ тілі орфографиясының кейбір мәселелері // Социалистік Қазақстан. 21.03.1952.

68. Абуқанов Ғ. Орфографияның кейбір мәселелері // Советтік Қазақстан. 9.01.1949., З.Мусаев, М.Төлегенов, Б.Бисенов. Біздің пікіріміз // Қазақстан мұғалімі. 25.04.1953.

69. Абдрахманов С. Мұғалімдер жобаны талқылады // Қазақстан мұғалімі. 19.04.1953.; Қазыбаев С. Қазақ алфавиті мен орфографиясы ережелері жөнінде // Соцалистік құрылыс. 20.04.1952.

70. Есенов Қ. Біріккен сөздер // Социалистік Қазақстан. 11.02.1977.

71. Мшанов. Бірге жазылатын сөздердің емлесі // Социалистік Қазақстан. 22.12.1957.

72. Жаркешова Г. Біріккен сөздер туралы // Қазақстан мұғалімі. 21.03.1953.

73. Балақаев М. Жазу мәдениетіндегі олқылықтар туралы // Социалистік Қазақстан. 20.01.1977.