Ең алғашқы қытай тілі сөздіктерінің тізімі:
Ши Чжоу нянь – иероглифтерді жаттауға арналған иероглифтер тізімі. (б. з. д. 9-8 ғғ.)
Эрья – ең алғашқы жүйелендірілген сөздік. Ондағы сөздер мағыналық топтар бойынша орналасқан, олар мыналар: аспан, жер, таулар, өзендер, ағаштар, балықтар, құстар және т.б. Б. з. д. 3 ғасырда пайда болған.
Ян Сюннің "Фан янь " диалектілер сөздігі – Хань империясының әр жерлерінде қолданылған сөздерге түсініктемелер берілген.
Сюй Шэннің "Шо вэнь цзе цзы" (Шо вэнь деп те аталады) сөздігі – иероглифтердің толық жинағы берілген алғашқы толық сөздік. Ондағы иероглифтер семантикалық кілттерге бөлініп қарастырылған. Б. з. д. 2 ғасырда пайда болды.
Лю Сидің "Шо мин" атты этимологиялық сөздігі. 200 жылдары пайда болған.
Чжан Идің "Гуан я" атты иероглифтер сөздігі - "Эр я" сөздігінің толықтырылған түрі десек те болады. 230 жылдары пайда болған.
Қытай тіл білімінде негізгі фонетикалық единица ол – буын. Ондағы буын 2 бөлікке – бастапқы және соңғы болып бөлінеді. Оларды инициаль және финаль деп те атауға болады. Буынның бастапқы бөлігі дауыссыз дыбыстан тұрса, соңғы бөлікте дауысты және жартылай дауысты дыбыстар орналасады. Мысалы, суань [suan] деген сөздің [s] дыбысы – инициаль болса, уань [uan] – финаль болып табылады. Финаль – дыбыс тонымен байланысты.
Достарыңызбен бөлісу: |
