Практикалық жұмыс №12. Арнаулы зертханалық есептер шығару Эксперименттік есептер, олардың түрлері

7. Мырыш кендерінің ішіндегі ең маңыздысы - мырыш алдамышы ( ZnS ). Осы кенді анализ жасап тексергенде, оның 100 грамында 32,5 г мырыш бар екені анықталды. Кендегі мырыш сульфидінің ( ZnS ) проценттік мӛлшері қандай?

Шешуі. Берілгені: m(кен)=100 г; m( ZnS ) =32,5 г; ZnS  -?.

а) мырыш сульфидінің молекулалық массасын табамыз: М( ZnS )  65+ 32  97.

ә) Мырыш сульфидінің молекулалық массасы -97 г.

б) 97 г мырыш сульфидінде 65 г мырыш бар. Бұған қарағанда мырыштың 1 грамы мырыш сульфидінің берілгендегісінен гӛрі 65 есе аз мӛлшерінде, ал 1 грамымен салыстырғанда 32,5 г мырыш мырыш сульфидінен 32,5 есе кӛп мӛлшерде болады. в) Мырыш сульфидінің массасын табамыз: m( ZnS )  97 32,5/65  48,5 г. Жауабы: кенде 48,5  мырыш сульфиді бар.

Алгебралық тәсіл. Бұл тәсіл химия есептерін шешуде арифметикалық тәсілдер тиімсіз болған жағдайларда қолданылады. Ерітінділердің концентрациясы, заттардың қоспалары қатысатын реакциялар және изотоптармен байланысты есептерді алгебралық тәсілмен шығарған жөн.

Орташа атомдық массасы 10,82 болатын бор элементіндегі В 10 және В 11 изотоптарының проценттік қатынасы қандай? Шешуі. Бұл есептің мәні - әрбір 100 атомның қаншасы В 10 , қаншасы В 11 болып келетінін табу. а) Атомдық массасы 10-ға тең бор атомдарының санын х-пен белгілесек, онда В 11 саны 100 – х болады. Қоспадағы В 10 атомдарының массасы – 10 ∙ х, В11 атомдарының массасы – 11(100 - х) – ке тең. ә) Осы табылғандарға сүйеніп алгебралық теңдеу құрамыз: 10 ∙х + 11(100-х) = 100∙ 10,82; 10∙х + 1100 - 11∙х = 1082; -х = -18 (-); х = 18. Жауабы: В10 изотопының мӛлшері 18 %, В11 изотопы 100- 18 = 82%. Сондықтан орташа атомдық масса ауыр изотоптың атомдық массасына жуық болады.

Шешуі:

----= γ ------= 3 ------=3⁵ =243 есе

υT₁ 10 10

9. Егер А затының бастапқы концентрациясы 0,22 моль/л, ал 10 секундтан кейін 0,215 моль/л болса, А+В=2С реакциясының орташа жылдамдығы қандай екенін есептеңіздер. Осы уақытта В затының концентрациясы қалай өзгерді?

(0,22-0,215) 0,005

Шешуі: υ(А) = ------ = ------ = 0,0005моль/л*с.

Тапсырма

Мырыш, магний, темір, мыс металдарын сынауықтарға салып, әр сынауыққа 2мл тұз қышқылының ерітіндісін құямыз. Сынауықтарды спирт шамының жалынында қыздырамыз. Сынауықтарда газ бөлінгені байқалады. Металдардың қышқылдарға қатысты белсенділігі әр түрлі. Ең шабытты әрекеттесетін магний, содан соң мырыш, баяуырақ темір, мүлде реакцияға түспейтіні мыс. Орыс ғалымы Н.Н.Бекетов жасаған кернеу қатары туралы айтылады. Реакция теңдеулерін жол күнделіктеріңе орындаңдар.

Көрнекілік тәжірибе.

1. H, H2, H3,S,Cl,NO3,SO4,PO4 мына карточкаларды пайдаланып, қышқылдардың формулаларын құрып, аттарын атаңдар.

2. Реакция теңдеулерін құрыңдар.
Zn + H2SO4 =
Fe + H2SO4 =
Na + HCl =

SO3 + H2O =