Практикум Астана 2017 Қазақстан республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі
жүктеу/скачать 3,86 Mb.
|
genetika prnov. kaz (1)
| Тапсырмалар
1. Келесі мәліметтер бойынша он қойдың тірідей салмақтары мен қырқылған жүн мөлшері арасындағы корреляцияны есептеу:
2. Төмендегі көрсеткіштер арқылы қойлардың қанындағы эритроциттер саны (х) мен гемоглобин мөлшері (у) арасындағы корреляцияны есептеу:
3. Келесі жинақтың мәліметтері бойынша күміс-қара түлкілердің төлдегіштігі (х) мен олардың ұрпақпарының төлдегіштігі (у) арасындағы корреляцияны анықтау.
Жалпы жинақтар үшін фенотиптік корреляцияны есептеу. Жалпы жинақтар үшін фенотиптік корреляцияны есептегенде мына формуланы жиі қолданады: мұнда ах – бірінші белгі бойынша кластардың шартты орташа кластан ауытқуы; ау – екінші белгі бойынша сол көрсеткіш; f – корреляциялық тордағы жиіліктер; n – жануарлардың саны; β және S мына формулалар арқылы бірінші және екінші белгілердің қатарлары үшін есептеледі: Жалпы жинақтарда сиырлардың тәуліктік сүт мөлшері мен тірідей салмақтары арасындағы байланысты есептеу әдісі төменде көрсетілген. Шаруашылықта 100 сиыр зерттелді (n=100). Тәуліктік сүт мөлшері мен тірідей салмақтың мәліметтері 6 кестеде көрсетілген. 6-кесте. Сиырлардың тәуліктік сүттілігі (х) мен тірідей cалмақтары (у), кг
Х и σ есептегендегі әдіс арқылы материалды өңдеу әр белгінің кластар санын және олардың шекарасын анықтаудан басталады. Бірінші белгінің клаcс аралық көрсеткіші: Екінші белгінің клас аралық көрсеткіші: 7 -кесте. Корреляциялық торда екі белгі бойынша жануарлардың бөлінуі
Корреляциялық тор құрылады (7 кесте). Тордың жоғары жолына бір белгінің (сүт мөлшері) кластарын, сол жаққа екінші белгінің (тірідей салмақ) кластарын жазады. Оларды өсуі бойынша төменнен жоғарғы жаққа орналастырған дұрыс. Содан кейін, екі белгіні есепке ала отырып жануарларды корреляциялық торға бөледі. Мысалы, бірінші сиырдың сүт өнімділігі 28,8 кг және салмағы 512 кг (6 кесте). Сүт өнімділігі бойынша ол 28-29 класқа, тірідей салмағы бойынша 510-529 класқа орналасуы керек. Осындай көрсеткіштері бар жануарларды сүт өнімділігі мен тірідей салмақтың аталған кластарының қиылысқан торларына орналастырады. 100 сиырды бөлу нәтижесі 7 кестеде көрсетілген. Жиіліктердің корреляциялық торда орналасуы тәуліктік сүт пен тірідей салмақ арасында оң байланыс бар екендігін көрсетеді. Бөлуді аяқтағаннан кейін корреляциялық тордағы жиіліктерді санайды. Содан кейін, бірінші және екінші белгі бойынша шартты орташа класты таңдайды. Шартты орташа класc ретінде варианттарының саны көп класты алады. Берілген мысалда сүт өнімділігінің 20-21,9 класы, тірідей салмақтың 450-469 класы алынды. Осы кластарды белгілеп, корреляциялық торды 8 кестеде көрсетілгендей рим цифрларымен (I, II, III, IV) төрт квадрантқа бөледі. 8-кесте. Сиырлардың тәуліктік сүттілігі мен тірідей салмақтары арасындағы корреляция коэффициентін есептеу
Содан кейін, сигманы есептеген тәрізді әр вариациялық қатар бойынша есептеулер жүргізіледі. fх – сүт өнімділігі бойынша вариациялық қатардың жиіліктері; fу – тірідей салмақ бойынша вариациялық қатардың жиіліктері; ах және ау – шартты орташа кластан ауытқулар. Сүт өнімділігінің fхах және тірідей салмақтың fуау мөлшерлерінің белгісін ескере отырып қосындыны табады. ∑fxax = +74 - 48 = +26, ∑fуaу = +92 - 49 = +43 Әрбір қатардың ∑fa2 қосындысын табады ∑fxax = 316, ∑fуaу2 = 395. Осы мәліметтер көрсеткіштері арқылы келесі формулаларды пайдаланып әрбір қатардың β және S есептейді. Корреляция коэффициентін есептеу үшін β және S қатар ∑fxaу білу қажет. Мұнда f – тордың бір жасушасындағы жануарлардың саны; ах – сүттілігі бойынша шартты орташа топтан ауытқу; ау – тірідей салмағы бойынша шартты орташа топтан ауытқу. Әрбір төрт квадрантта жеке есептеу жүргізеді, ау ауытқуын корреляциялық тордың f жиілігіне және ах ауытқуына көбейтеді. Егер торларда жиіліктер болмаса, есептеулер жүргізбейді. Содан кейін, әрбір квадрантта алынған нәтижелерді қосып ∑fxaу алады.
IV квадрат (-4) 1 (+2) = -8 (-2) 1 (+2) = -4 ∑faxaу = 177+ 86 – 34 -12 = +263 – 46 = + 217 ∑faxaу = - 12 ∑faxaу, βх, βу, Sx, Sу мәндерін формулаға қояды. r = 0,5 және одан артық байланыс жоғары, r = 0,3 - 0,49 - орташа, r < 0,3 – төмен деп аталады. Корреляция коэффициенті сиырлардың тәуліктік сүт мөлшері мен тірідей салмақтары арасында байланыс оң бағытта және жоғары дәрежелі екендігін көрсетті. Салмағы ірі сиырларды таңдап алғанда табынның сүттілігі де арта түседі. жүктеу/скачать 3,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||