Принциптері
жүктеу/скачать 2,61 Mb. Pdf көрінісі
|
Байболтаева-Н.Ә.-Бухгалтерлік-есеп-принциптері
| КТ айналым =
∑ Кт айналым, яғни синтетикалық шот бойынша есепті кезең ішіндегі кредиттік айналым сомасы сол шотқа ашылған барлық аналитикалық шоттар бойынша кредиттік айналымдардың жиынтық сомасына тең болады. Синтетикалық және аналитикалық шоттардың арасындағы өзара байланысты шикізаттар мен материалдар қозғалысының есебі бойынша нақты мысалмен қарастырайық. Шикізаттар мен материалдардың қозғалысы бойынша шаруашылық операциялары: 1. № 1 қоймаға 125000 теңгеге сатылып алынған 100 центнер бидай тұқымы кіріске алынды; 2. № 2 қоймадан өндіріске 25000 теңгеге 50 центнер арпа тұқымы босатылды; 3. № 2 қоймадан 300000 теңгеге 600 центнер арпа тұқымы сатып-өткізілді. Дебет «Шикізаттар мен материалдарң шоты Кредит Сальдо 1.05. 400000 2) 25000 77 1 ) 125000 теңге 3) 300000 Айналым – 125000 теңге Айналым –325000 теңге Сальдо 1.06. 200000 «Шикізаттар мен материалдарң синтетикалык шотына №1 қоймадағы бар «Бидай тұқымың, № 2 қоймадағы «Арпа тұқымың аналитикалық шоттары ашылады. «Бидай тұқымың аналитикалық шоты (№1 қойма) Дебет Кредит Операция- лардың мазмұны Саны (салма- ғы), центне р Бағасы, теңге Сомасы (құны), теңге Операциялар- дың мазмұны Саны (салма- ғы), центнер Бағасы, теңге Сомасы (құны), теңге Сальдо 1.05 60 1250 75000 1) сатылып алынды 100 1250 125000 Айналым: 100 1250 125000 Сальдо 1.06 160 1250 200000 «Арпа тұқымың аналитикалық шоты (№2 қойма) Дебет Кредит Операция- лардың мазмұны Саны (салма- ғы), цент- нер Бағасы, теңге Сомасы (құны), теңге Операция- лардың мазмұны Саны (салма- ғы), цент- нер Бағасы, теңге Сомасы (құны), теңге Сальдо 1.05 650 500 325000 2) Өндіріске босатылды 3) сатып- өткізілді 50 600 500 500 25000 300000 Айналым: - - - Айналым 650 500 325000 Сальдо 1.06 - - - Сонымен, жоғарыдағы екі аналитикалық шоттардың бастапқы дебеттік сальдоларының жиынтық сомасы «Шикізаттар мен материалдарң синтетикалық шотының бастапқы дебеттік сальдо сомасына (75000+325000=400000) тең, 78 аналитикалық шоттардың дебеттік айналымдарының жиынтық сомасы синтетикалық шоттың дебеттік айналымының сомасына тең, ал аналитикалық шоттардың кредиттік айналымдарының жиынтық сомасы синтетикалық шоттың кредиттік айналымының сомасына тең және, ең соңында, аналитикалық шоттардың ақырғы дебеттік сальдоларының жиынтық сомасы синтетикалық шоттың ақырғы дебеттік сальдо сомасына тең болады. Аралық шоттар Кәсіпорынның қорытынды есебін құру және оның шаруашылық қызметіне талдау жасау үшін қажетті синтетикалық шоттар бойынша қосымша мәліметтер алу мақсатында аралық шоттар пайдаланылады. Аралық шоттар дегеніміз – синтетикалық (жинақтаушы) шот шегінде ашылып, біртекті аналитикалық (талдамалық) шоттардың мәліметтерін топтастырушы шоттар. Аралық шоттар көбінесе аналитикалық шоттары көп синтетикалық шоттар бойынша ашылады. Мысалы, «Шикізаттар мен материалдарң деп аталатын синтетикалық шотта ауылшаруашылығының өндіріс процессіне пайдалану мақсаты жағынан әртүрлі шикізаттар мен материалдардың бірнеше тобы көрсетіледі. Сол шикізаттар мен материалдардың тобы бойынша мәліметтер алу үшін «Шикізаттар мен материалдарң шотына бірнеше аралық шоттар (Тұқым және көшеттік материалдар, Тыңайтқыштар, Мал азығы (жем-шөп), Басқа да шикізаттар мен материалдар) ашылды. Сондай-ақ, «Дайын өнімң шотында ауылшаруашылық субъектілерінде өсімдік және мал шаруашылығының, сонымен бірге өнеркәсіптік өндірістің (ауылшаруашылық өнімдерін өңдеуші өндіріс) дайын өнімдері есепке алынады. Олай болса «Дайын өнімң шотына жоғарыда аталған өндіріс салалары бойынша тиісті аралық шоттар ашуға болады (Өсімдік шаруашылығының дайын өнімдері, Мал шаруашылығының дайын өнімдері,өнеркәсіптік өндірістің дайын өнімдері, көрсетілген қызметтер, атқарылған жұмыстар). жүктеу/скачать 2,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|