Кесте - Қаржы-шаруашылық қызметтің нәтижесі

Қорытынды есептің аталмыш нысандары субъектінің қаржылық 
жағдайын қарастыруда туындайтын барлық сұрақтарға жауап бере алмайды. 
Мысалы, субъектінің дивиденд төлеуге жататын ақша қаражаттары бар ма? Ол 
өзінің кредиторлық борыштарын жаба ала ма? т.б.
Осы сұрақтардың барлығына жауап беретін қаржылық қорытынды есептің 
жаңа нысаны - Ақша қаражаттарының қозғалысы жөніндегі қорытынды есеп.
Ақша қаражаттарының қозғалысы жөніндегі қорытынды есептің негізгі 
мақсаты: 
1.
Есеп беру мерзімі ішінде заңды тұлғаларға ақша қаражаттарының келіп 
түсуі және шығуы жөнінде ақпараттарды беру; 
2.
Есеп беру мерзімінде заңды тұлғалардың операциялық, инвестициялық 
және қаржылық қызметі жөніндегі ақпараттарды беру. 
Операциялық қызмет дегеніміз – заңды тұлғаның табыс табу бойынша 
негізгі қызметі сонымен бірге қаржылық және инвестициялық қызметіне 
жатпайтын басқадай қызметі.
Шаруашылық жүргізуші субъектілер операциялық қызметтен болған ақша 
қаражаттарының қозғалысын тікелей немесе жанама әдістерді пайдалана 
отырып ашып көрсетеді: 
1. Тікелей әдіс – бұл ақшаның келіп түсуі мен төленуінің негізгі түрлері 
ашып көрсетілетін әдіс. Бұл әдіс ақшамен жүргізілетін әрбір операцияны 
зерттеуге және ол операцияның субъект қызметінің қай түріне жататынын 
анықтауға негізделген. 
Тікелей әдісті қаржы-шаруашылық қызметтің нәтижесі жөніндегі 
қорытынды есептің әрбір бабына түзету (корректировка) жасау деп түсіну 
керек. Мұндай жағдайда түзетуді өнімді сатып-өткізуден түскен ақша түсімінен 
бастау керек. Одан тауарды сатып алу бойынша төленген барлық ақшаның 
сомасын, ағымдағы шығындар бойынша жұмсалған ақшаны, несие үшін 
проценттер сомасын, бюджетке төленген төлемдерді алып тастау керек. 
Жиынтығында операциялық қызметтен алынған ақша қаражаттары жағдайының 
сомасын шығарады.
Тікелей әдісті қолданған кезде операциялық қызметтің нәтижесінде пайда 
болатын ақша қаражаттарының қозғалысын бейнелейтін операцияларға 
төмендегі операциялар жатады: 
а) тауарларды сатып-өткізуден және қызмет көрсетуден алынған ақша 
қаражаттары; 
ә) жөнелтілетін тауарлы-материалдық босалқылар, көрсетілетін қызмет 
үшін алынған аванстардың сомасы; 
б) проценттер, дивидендтер, басқадай әр түрлі сипаттағы табыстардың 
келіп түсуі. 
Ақша қаражаттарының шығуы: 
а) келіп түскен тауарлар және көрсетілген қызмет үшін 
жабдықтаушыларға және мердігерлерге ақша төлеу; 
345 

ә) келіп түсетін тауарлы-материалдық құндылықтар, көрсетілетін 
қызметтер, атқарылатын жұмыстар үшін аванс төлеу; 
б) еңбек ақы төлеу және басқадай төлемдер; 
в) бюджетпен, әлеуметтік сақтандыру және қамсыздандыру 
органдарымен, бюджеттен тыс қорлармен есеп айырысу; 
г) проценттерді төлеу; 
д) басқадай төлемдер.
Төменде бухгалтерлік есептің 4 «Ақша қаражаттарының қозғалысы 
жөніндегі қорытынды есепң деп аталатын ұлттық стандартының (БЕС 4), 
қаржылық қорытынды есепті құру бойынша әдістемелік ұсыныстардың 
негізінде құрылған субъектінің Ақша қаражаттарының қозғалысы жөніндегі 
қорытынды есебі келтірілді (кесте 11.3)

жүктеу/скачать 2,61 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: