332 Өкпенің тіршілік сыйымдылығы туралы ақпарат беріңіз, мысал келтіріңіз.
Өкпенің жеделдетілген өмірлік сыйымдылығы — максимальдық
жылдам дем алу кезінде анықталатын өкпенің өмірлік сыйымдылығының қалыпты жағдайда 90—92% құрайды. Өкпенің тиісті өмірлік сыйымдылығы — арнайы формулалар көмегімен зерттелетін адамның жасы мен бойы туралы мәліметтер бойынша анықтайтын өкпенің іс жүзіндеғі
өмірлік сыйымдылығын бағалауға арналған есептік көрсеткіш. Өкпенің тіршілік сыйымдылығы деп адам терең тыныс алып, терең тыныс шығарғандағы ауаның ең көп мөлшерін айтады. Әйелдер өкпесінің тіршілік
сыйымдылығын орташа есеппен алғанда 3000-3500 мл, ер адамдарда 3500-
4800 мл болады. Дене еңбегімен шыныққан адамдарда өкпенің тіршілік
сыйымдылығы 6000—7500 мл-ге дейін жетеді. Өкпенің тіршілік
сыйымдылығы (ӨТС) 3 құрамды бөліктен тұрады. Адам тыныштық қалыпта
әрбір тыныс алғанда жөне әрбір тыныс шығарғанда шамамен 500 мл ауаны
жұтады, әрі шығарады. Бұл ауа мөлшері тыныстық сыйымдылық деп
аталады.Адам қалыпты тыныс алып, артынша терең тыныс алғанда тағы да
қосымша 1500 мл ауаны жұтады. Бұл жұтылған ауа мөлшерін тыныс алудың
қосымша сыйымдылығы дейді.Адам қалыпты тыныс шығарып, артынша
терең тыныс шығарғанда тағы да қосымша 1500 мл ауаны шығарады. Бұл ауа
мөлшері тынысшығарудың қосымша сыйымдылығы деп аталады.Қаншама
терең тыныс шығарғанмен де өкпеде 1200 мл ауа қалып қояды. Оны қалдық
ауа сыйымдылыгы деп атайды. Сондықтан да өкпе еш уақытта қабысып
қалмайды.Өкпенің тіршілік сыйымдылығын өлшейтін (анықтайтын) арнайы
құралды спирометр дейді. Неғұрлым өкпенің тіршілік сыйымдылығының
көлемі көбірек болса, соғұрлым адамның денсаулығы күшті болады.
333 Балаларда алғышқы тыныс алу механизмінің ерекшелігін сипаттап жазыңыз.
Жаңа туған нәрестелердің тыныс алу тыныс алу жолдарының анатомиялық ерекшеліктеріне байланысты өз ерекшеліктеріне ие екендігін еске түсіру қажет. Өмірдің алғашқы апталарында баланың тыныс алу жылдамдығы тездетіледі, содан кейін баяулады, бірнеше беті үзілген ауызды терең тыныспен ауыстырады. Жаңа туылғаннан кейін тыныс алу әдетте, біртұтас болады.
Сондай-ақ, өмірдің алғашқы айларында балалардың тыныс алуына баланың енсіз, толық емес қалыптасқан мұрын кесектері шаңмен, тіндік линт бөлшектерімен бітеліп қалғандығымен қиындауы мүмкін. Бұл қиындықты болдырмау және алдын-алу үшін мұрынды күн сайын тазалап , шырышты қабат физиологиялық тұзды ерітіндімен ылғалдандырады.
Достарыңызбен бөлісу: |
