Психология

Адамдардың бір-біріне деген өшпенділігі болған жерде 
дау-
дамайлы 
жанжалды қатынастар өрбиді.
Адамдар арасьшдағы, тіпті кейде бір тұлғаның да бойынан 
көрінетін адамдық қатынастар түрі міне осындай. Бұл қаты- 
настардың бэрі өмірде адамдардың бір-біріне беретін бағалары 
мен мінездемелерінде, эр адамның басқаға бағытталған іс- 
эрекет, қылығында, өзара байланысқан ойы мен сезімінде кө- 
рініс береді.
Тұрақты да келелі қатынастар жүйесі қалыптаспаған ортада 
адамның өрелі өмір сүруі өте қиын, себебі эрбір тұлғаның да, 
топ пен ұжымның да қоғамдағы болмысын осы қатынастар 
айқындайды. Балалық шақта орныққан адам аралық қатынас- 
тарға орай адам азаматтық қасиеттерін тіктейді. Ересектердің 
төңірегіндегілермен қатынасынан сол ортаның көңіл-күйі 
айқындалып, алға қойылған мұрат-мақсаттардың сэтті орын- 
далуы не кедергіге ұшырауы мүмкін.
Адам аралық қатынастардан туындайтын ең қиын да қолай- 
сыз қүбылыс — бүл 
остранизм, 
қоғамнан аласталу, яғни кейбір 
адамдардың көпшілік арасында сиымсыздығынан ұжымдық 
қатынастан шеткерілеп қалуы. Мұндай адамдар көпшіліктің 
жек көрушілігіне тап болып, назардан тыс қалады, еленбейді. 
Осыдан өзі қатарлардан оң қатынас таба алмай, акырында 
адамгершілік қасиеттерінен айырылып, қауымдық өмір тір- 
шілігінен айрылғандар да кездеседі.
Адам аралық қатынастардың ерекшелігі — олардың эмо- 
ционалды болуында. Адам өзі тектеспен араласа отырып, бір- 
біріне болтан айрықша сезімдер мен ықыластарға кезігеді. Жеке 
аралық қатынастар, әдетте, субъектив сипатта болып, эр адамның 
шын мәніндегі тұлғалық оң не теріс қасиеттеріне сай келе 
бермейді. Олар эрқашан адамның көңіл-күйіне байланысты, бір 
адамның екіншісіне деген сезім толғанысының ауысуымен өзге- 
ріске келіп түрады. Көңіл-күйдің бір сәттік болуынан, жеке қа- 
тынастар күбылмалы келеді: бүгінгі тэп-тэуір сыйлы қатынас 
күн өтпей-ақ кері сипатқа енуі баршаға аян құбылыс.
Қызметтік қатынастар жеке қатынастарға қарағанда бір- 
шама түрақты, олар, әдетте, көңіл-күйге байланысты өзгере 
бермейді. Мұндай қатынастардың эрбір тұлғаның көңіл-күйіне

бағына бермейтіндігінен, оларды 
ресми 
қатынастар деп те 
атайды, яғни мұндай өзара байланыстар қатынасқа түскен адам- 
дардың әрқайсысының жеке ерекшеліктері мен психологиялық 
кейпіне тэуелді болмауы қажет.
Бірақ өмірде жеке жэне қызметтік қатынастар өзара кіріге 
байланысқан, сондықтан оларды нақты айырып, таза күйінде 
қарастыру мүмкін емес. Біріншіден, эр адам өзінің даралығы- 
мен қызметтік қатынастарға әрқашан ерекше мэн мен сән 
беріп отырады; екіншіден, эрқандай түлға нақты қатынастарға 
өзінің жеке ниет, ой, толғаныс және сезімдерімен кіріседі, ал 
бұлардың бэрі адамның басқалармен болған қызметтік қаты- 
насына әсерін тигізбей қоймайды.
Адамдар арасындағы үйлесімді катынастар өмірде сирек 
кездеседі, соңдьщтан мүндай қатынастарды адамдардың мэңгі 
арман еткен мүраты ретінде қарастырған жөн. Бұл қатынастар 
типіне тұрмыста кезігетін 

жүктеу/скачать 10,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: