Психология
жүктеу/скачать 10,53 Mb. Pdf көрінісі
|
| АЛҒЫ СӨЗ
Бүкіл психология ғылымы үшінмтұлға маңыздылығын қысқа да нұсқа ашып берген эйгілі психолог-ғылым С. А. Рубинштейн. Оның түжырымынша: «Кез-келген психологиялық қүбылыстар- ды түсіндіруде тұлға ажырамас байланысқан ішкі шарттар бірі- гімі ретінде көрініп, соның негізінде барша сыртқы ықпалдар өз өрнегін табады». Түлға — қоғамдық-әлеуметтіқ психологияның өзекті ұғым- дарының бірі. Бұл коғам өміріндегі эрқандай оқиғаның жанама немесе тұлғалардың не сол тұлғалардан қүралған әлеуметтердің тікелей іс-эрекеті жэне әрекеттестігімен анықталуынан. Кез- келген элеуметтік үдеріс: мектептегі емтихандардан халық- аралық келіссөздерге, бүқаралық шерулерге жэне т.б дейінгі — түлғаның (тұлғалардың) іс-әрекетінен бастау алады. Қандай да түрдегі болмасын нақты элеуметтік үдеріс тұлға (тұлғалар) іс- әрекетінде іске асып, көрініс табады. Тұлғаны камтыған не түлғаға қозғау салған сол үдеріс белгілі қоғамдық өзгерістерге себепші болады. Бұған мысал, еліміздің бүгінгі өмірінде жүріп жатқан элеуметтік калыптасу мен даму жетістіктері — бэрі де түлға тұлғалардың) жасампаз еңбегінің, шығармашыл табысы- ның нәтижесі. Осы түрғыдан түлғаны тану жэне оның пси- хологиялық жан дүниесіне тереңдей көз жіберіп, қоғамның эрбір мүшесінің санасына қозғау салу — жанарған заман жантану ғылымының жаңалықты саласы — «Түлғалық психологияның» міндеті. Бүгінгі таңда түлғалық психологияны үйреніп, оның заңдарын, заңдылықтары мен принциптерін тэлім, тэрбие меке- мелерінің оқу-үйретім/үйренім жоспарына қосу жэне бағдар- ламалауына еңгізу көкейтесті мәселелердің бірі. Бүл проблема- ның шешімі, өз кезегінде, тұлға психологиясына арланған сүбелі оқу-үйренім оқулықтары мен құралдарын қажет етеді. Осы тұрғыдан ұсынылып отырған «Жалпы жэне тұлғалық психо логия» қай саладағы болмасын болашақ маманның ЖОО ка- бырғасында түлғалық қалыптасуына жәрдемі тиер еңбек бола- ры сөзсіз. Оқүлыққа ежелден сақталып келе жатқан дәстүрлі психо- логиялық оқу құралдарының жалпы мазмұны мен құрылымын негізге алып жэне Мемлекеттік стандарт талаптарына сәйкес міндеттерді атқару қажеттігін ескерумен бірге тұлға, тұлғаның психологиялык проблемасы бойынша соңғы бес-он жылдықта аса кең дамыған колданбалы психология жэне өзін-өзі тану психологиясына көбірек мэн берілген. Осыдан, біздің шэкірт- терімізге ғалым, ғылыми мектеп өкілдері ретінде рейтаныс болған Фрейд, Юнг, Гримм, Адлер, Фромм, Торандайк жэне т.б. идеяларын жеткізуге тырыстық. Ол идеялардың бүгінгі біздің қоғамымыз үшін тиімді тараптары кеңінен ашылып карастырыл- са, кемшілікті деп есептелген қарларына баға сындарлы берілді. Оқулықта ұстаныған негізгі мақсат — кітап мазмұнымен таныскан шәкірттердің шынайы психологиялык теориялык жэне практикалык білімдерді «тұспалды» акпараттардан айыра игеріп, кейін оларды алда кездесетін жеке өзінің тұлғалық, қызметтік жэне кэсіби, өмірлік міндеттерін табысты атқаруда тиімді пайдалана білу дағдыларының қалыптасуына комект^сү. Оқулық эр тақырып бойынша студенттердің өзіндік жұ- мыстарын ұйымдастыруға орай келтірілген сұрактар мен тап- сырмаларды, тест үлгілерін, семинар жоспарлары мен СӨЖ тақырыптарын камтыған, студенттер үшін өз бетінше дайын- далуына, емтихан жэне сынак алды кайталау, еске түсіру, иге- рілген жаңғыртуға арналған әдістемелік тэсілдерг^ жол аштық. |