Психология
жүктеу/скачать 10,53 Mb. Pdf көрінісі
|
| Гештальтпсихология
(нем. гештальт — бейне, кұрылым, бір тұтас форма) XX ғ. бас кезінде Германияда пайда болтан идеа- листік психологияның бір багыты. Басты өкілдері: М. Вер тхаймер, В. Кеплер, К. Кофман, К. Левин. Гешталътпсихо- логия механикалық жаратылыстану гылымыньвд жалпы даг- дарысқа ұшырауына байланысты ассоциативті психологияга карсылык білдіру рухында гуды. Гештальтшылар «элементтер психологиясына» қарсы әр-бір психологиялық үдерістің бір- тұтастығы мен өзіндік сапасын жақтады. Олар тұтастықты (гештальт) элементтерден тіпті өзгеше жаңа, өзінің ішкі заң- дылығынан туып, өзгеріп отыратын, түсіндіріп болмайтын, тек баяндауға ғана келетін құбылыс деп пайымдайды. Гештальт- психологияның тұтастық идеясы динамикалық жағдай мен оның формальды кұрылымның бір бүтіндігі негізінде іс жүзіне асырылды. «Гештальт» үғымын алғашқы ендірген Эренфельд. Оның айтуынша, бұл ұғым мынадай мазмұнды қамтиды: айта- лық, бірнеше дыбыс тітіркендіргіштері іркес-тіркес берілді дейік. Сонда бұл дыбыстар бір-бірімен байланыссыз әсерлер ретінде қабылданбай, белгілі қүрылымы бар, сол дыбыстардыц «гештальты» болып табылган «әуен» ретінде қабылданады. Гештальтпсихология бағытының осал жағы — психологиялық құбылыс — бейне мен оны туьщдататын нақты әрекет арасын- дағы байланысын жоққа шығарғандығы. Гештальтшылар түжырымы бойынша бейне (кейіп) тек ез зандылықтарына бағынатын ерекше мэнді құбылыс саналды, оның нақты заттық дүниемен байланысы сыр күйінде қала берді. Осы екі маңыз- ды категориялардың (бейне мен нақты дүние) басын қосып, психологиялық болмысты талдаудың ортақ жүйесін бере алма- ғандықтан, гештальтпсихология ғылыми мектебі соғыс алды жылдарында тарады. жүктеу/скачать 10,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|