Психология
Ж огары дең гей дегі т ұлгалы ң сезімдер
жүктеу/скачать 10,53 Mb. Pdf көрінісі
|
| 3.6. Ж огары дең гей дегі т ұлгалы ң сезімдер
Адам жан дүниесінің сыры қоршаған ортаға эсерленіп қана қоймай, оның құпияларын танып білуге ұмтылуында. Мұндай әрекет адам сезімінің жоғары деңгейдегі саналы эрекетін, эстетикалық талғамы мен адамгершілік-моральдық қасиеттерін сезіне білетін көңіл-күйіне байланысты. Жоғары деңгейдегі сезімдердің ақыл-ой (интеллектік), эстетикалық жэне мораль- дык-адамгершілік түрлері бар. А қ ы л-ой (интеллект) сезімі адамның таным эрекетімен бай ланысты. Сезімнің бұл түрі — балалардың оқып-үйреніп білім алуға, ересектердің өз қызметіне, шығармашылық пен өнерге деген көңіл-күй қатынасы. Адамның шындықты тануға деген ақыл-ой сезімі ең алдымен таңданудан басталады. Тандану кісіні эрбір нәрсенің, құбылыстың, оқиғаның мэн-жайын жан-жақты танып, оларды тереңірек түсінуге жетелейді, оның ізденімпаздық эрекетін тудырады. Іздену барысында адам түрлі жорамалдардан бастап, теориялық түжырымдар жасайды. Күмәнді жайттарды тәжірибе жетістіктерімен салыстыра отырып, тексереді. Ақи- қаттығы айқындалған ойды қорытып, теориялық пайымдаулар туғызады. Болжамдарды анықтау барысында адамда ақиқатқа қалайда қол жеткізетініне деген сенім сезімі пайда болады. Се- нім оған күш-қуат беріп, көңілін көтереді. Ақыл-ой сезімі — адамның кез-келген іс-әрекетіндегі рухтандырушьшық маңызы зор көңіл-күй. |