Р. А. Қаратабанов, Бекдаирова В. Ж

137 
тығыздығы 
Бала 
туылуы 
 
 
 
 
Адам өлімі 
 
 
 
 
Табиғи өсім 
 
 
 
 
Жыныстық 
құрамы 
 
 
 
 
Жас 
ерекшелігі 
бойынша 
құрамы 
 
 
 
 
Ішкі көші-
қон 
айырмасы 
 
 
 
 
Сыртқы 
көші-қон 
айырмасы 
 
 
 
 
Жас 
ерекшелігі 
құрылымы 
мен жас 
ерекшелігі 
пирамидас
ының типі
 
 
 
 
Демографи
ялық 
қартаю 
кезеңі 
 
 
 
 
Демографи
ялық 
жүктеме 
 
 
 
 
 
Сабақ соңы 
- 
Сенің демографиялық мәселелерді шешу үшін ұсынған 
іс-шараларыңның нәтижесінде 2030 жылға қарай адам 
санының қаншалықты өзгеретініне болжам жасаңдар. 
- Оқушылардың болжамы мен Денсаулық сақтау және 
әлеуметтік даму экс-министрінің болжамын 
салыстырыңдар 
https://www.youtube.com/watch?v=pKq9DWscopI
  
Рефлексия 
Сөйлемді берілген үлгіде Instagram әлеуметтік 
желісінде пост жазуға қолданыңдар
- Бүгінгі сабақта мен… 
 
 
44-сабақ 
Мектеп:
 
Қысқамерзімді жоспар бөлімі 
4-бөлім. Әлеуметтік география

138 
4.1 Халық географиясы 
Күні: 
Мұғалімнің ТАӘ: 
Сыныбы:
Қатысқандар саны:
Қатыспаған оқушылар саны: 
Сабақ тақырыбы 
Қазақстандағы елді мекендер. Ойконимдер 
Осы сабақта қол 
жеткізілетін сабақ мақсаты 
(оқу бағдарламасына 
сүйеніп) 
9.4.1.7 Қазақстанның елді мекендерін топтайды 
9.4.1.8 Елді мекендердің түрлері мен функционалдық 
зоналарына сипаттама береді 
Сабақ мақсаты 
Барлық оқушылар:

Елді мекендердің түрлерін, олардың ерекшеліктері 
мен атқаратын міндетін атайды. 
Оқушылардың көпшілігі:

Елді мекеннің жоспарланған құрылымының түрлерін 
сызба түрінде көрсетеді, қаланың бас жоспарын 
пайдаланып оның функционалдық зоналарын 
анықтайды.
 
Кейбір оқушылар: 

Өзі 
тұратын 
елді 
мекеннің 
жоспарланған 
құрылымын бейнелеп көрсетеді.
Бағалау өлшемі 
Оқушылар: 

Қазақстанның елді мекендерін топтайды. 

Елді мекендердің түрлері мен функционалдық 
зоналарына сипаттама береді.
 
Тілдік мақсаты 
–
 
алуан түрлі ақпараттарды (мәтін, сызба, кескін) оқи 
алу дағдысын дамыту; 
–
 
топтық және ұжымдық жұмыс кезінде бірін-бірі 
тыңдау дағдысын дамыту; 
–
 
материалды талқылау, түсіндіру барысында 
географиялық терминдерді қолдану. 
Пәнге лайықты лексика мен терминология: 
Елді мекен, қала, ауыл, елді мекендердің міндеті
Сұхбаттар мен жазбаша жұмыстарға қажетті 
пайдалы сөйлемдер: 

Елді мекендердің түрлері…

Елді мекендердің функционалдық аймағы ...

Елді мекендердің жоспарланған құрылымының 
түрлері…
Құндылықтарға баулу 
Ғұмыр бойы оқып үйрену 
Пәнаралық байланыс 

139 
 
Тірек білімі 
8-сыныптың география курсында, сәйкесінше, «Әлеуметтік 
география. Халық географиясы» бөліміндегі 
«Демографиялық көрсеткіштер және демографиялық 
жағдай» тақырыбы бойынша алған білімдері. 
Сабақ барысы 
Сабақ кезеңдері 
Сабақтағы жоспарлы іс-әрекет 
Ресурстар 
Сабақтың басы
Елді мекен түсінігіне анықтама беріңдер
Жеке 
Жұппен 
Топпен 
Сыныпта жалпылама 
 
Сабақтың ортасы 1-тапсырма. 
Оқулық мәтінін пайдаланып, Венн 
диаграммасын толтырыңдар, бір мезетте сұрақтарға 
жауап бере отырып, ауыл мен қала арасындағы 
ұқсастықтар мен айырмашылықтарды табыңдар
–
 
Елді мекенді қалаға, кентке немесе ауылға 
жатқызатын кезде экономиканың қандай секторы 
басты болып табылады? 
–
 
Мәртебесіне 
қарамастан, 
қандай 
сала 
жұмысшылары кез келген елді мекенде болады?
Қаланың 
ерекшелігі 
Ұқсастықтары 
Ауылдың 
ерекшелігі 
2-тапсырма. 
«Маңыздылығы бойынша қалаларды 
топтау» және «Кенттер мен ауылдық елді мекендердің 
басты 
сипаттамалары» 
кестелерінің 
мәліметтерін 
пайдаланып, қаланың, кенттің немесе ауылдың 
сипаттамасы бойынша типін анықтаңдар.
Талдықорған елді мекені – Алматы облысының 
әкімшілік орталығы. Халқының саны 145 431 (2018 ж.). 
Қала Жетісудың ортасында Қаратал өзенінің жағасында 
Жетісу Алатауының баурайында теңіз деңгейінен 602 
метрден астам биіктікте орналасқан. Ауылшаруашылық 
шикізаттарын өңдеумен айналысатын жеміс сүрлеу 
комбинаты, қант зауыты, «Ажар» тігін бірлестігі мен 
басқа да өндіріс орындары орналасқан. Мәшине жасау 
мен металл өңдеу дамыған. Аккумулятор зауыты жұмыс 
істейді. Құрылыс индустриясынан – темір-бетон 
өнімдері, асфальт және кабель зауыттары іске қосылған. 
Білім беру және мәдени бағыттағы жұмыстарды
І. Жансүгіров атындағы мемлекеттік университет, 
колледждер, 
театрлар, 
өлкетану 
және 
әдебиет 
мұражайлары атқарады.
Шымкент елді мекені – Қазақстанның оңтүстігінде 
орналасқан. Оңтүстік Қазақстан, қазіргі Түркістан 
облысының бұрынғы әкімшілік орталығы. Халық 
санының көптігі бойынша Қазақстандағы үшінші қала, 
2019 жылы халқының саны 1 011 511 адамды құрады. 
Параграф 
мәтіні 

140 
Шымкент Түркістан–Сібір теміржолындағы негізгі 
теміржол торабы, маңызды мәдени орталық болып 
табылады, мұнда халықаралық әуежай орналасқан. Елді 
мекенде өнеркәсіптің түрлі салаларының – мұнай, 
химия, 
жеңіл 
және 
тамақ 
өнеркәсіптерінің 
кәсіпорындары жұмыс істейді. Бірнеше жоғары оқу 
орындары бар – М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан 
мемлекеттік университеті, Медицина академиясы және 
М.Сапарбаев атындағы Гуманитарлық университет.
Атбасар елді мекені – Ақмола облысында орналасқан, 
өзімен аттас ауданның орталығы. Облыс орталығы 
Көкшетау қаласынан оңтүстікке қарай Жабай өзенінің 
оң жағалауында орналасқан. Қала халқының саны 2018 
жылы 28 735 адам болды. Халқының саны бойынша 
Атбасар елімізде 51-орында, облыс бойынша 4-орында. 
Қала 
– 
теміржол 
торабы, 
ауылшаруашылығы 
шикізаттарын өңдеу орталығы. Елді мекенде жөндеу-
механикалық және электровоз жөндеу зауыттары жұмыс 
істейді. Атбасарда 8 мектеп, С. Сейфуллин атындағы 
Аграрлық университеттің филиалы және Астана 
қаласындағы экономикалық-заң колледжінің филиалы 
бар.
Балықшы елді мекені – Атырау облысында орналасқан. 
Атырау қалалық әкімшілігінің құрамына кіреді. Жайық 
өзенінің сол жақ жағалауында орналасқан. Балықшы 
ауданының орталығы. Кент тұрғындарының саны 13 584 
адамды құрайды. Балық өнеркәсібінің орталығы. Атырау 
балық-консерві комбинаты, Кеме жөндеу зауыты, 
Құрылыс материалдары комбинаты жұмыс істейді. Білім 
беру мекемелерінен Балық өнеркәсібі 
техникумын
атауға болады. 
Баянауыл елді мекені – Павлодар облысы Баянауыл 
ауданының орталығы. Сабындыкөл көлінің жанында 
Баянаулы 
тауларының 
баурайында 
орналасқан. 
Баянауылдың төңірегі – демалыс орындары, 1985 жылы 
Баянауыл ұлттық паркі деген атау берілген. Парктің 
көрікті жерлері – Жасыбай мен Торайғыр көлдері. 
Мемлекеттік ұлттық паркте туристік база құрылған, 
демалыс үйлері, балалар лагерьлері жұмыс істейді. 
Кенттің тұрғындарының саны 5866 адам.

жүктеу/скачать 4,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: