ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі
жүктеу/скачать 257,51 Kb.
|
Бахытжан Күлай мақала
- Бұл бет үшін навигация:
- Көкшетау 2023 Анотация
- Кілт сөздер
|
ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі Ш.Уалиханов атындағы Көкшетау Университеті Мақала тақырыбы: Қалақай өсімдігінің емдік қасиеті Көкшетау 2023 Анотация Бұл мақалада Қалақай өсімдігінің емдік қасиеті туралы қарастырылды. Сондай-ақ, Қалақай өсімдігінің таралу аймақтары, жер бетіндегі және еліміздегі түрлерінің саны туралы, анатомиялық құрылысы туралы мәліметтермен қамтылды. Қалақайдың халық медицинасында қолданылуы, қандай пайдасы және қай ауруларда қолданылатындығы туралы зерттеу жүргізілді. Зерттеу нәтижесінде түрлі ауру және шаш күтімі кезінде Қалақайдан дайындалған дәрілік рецептер ұсынылды. В этой статье обсуждались лечебные свойства крапивы. Также были охвачены сведения о зонах распространения крапивы, количестве видов на земле и в стране, анатомическом строении. Было проведено исследование использования крапивы в народной медицине, каковы ее преимущества и при каких заболеваниях. В результате исследования были предложены лекарственные рецепты, приготовленные из крапивы при различных заболеваниях и уходе за волосами. In this article, the medicinal properties of nettle were discussed. Information about nettle distribution zones, the number of species on earth and in the country, and anatomical structure were also covered. A study was conducted on the use of nettle in folk medicine, what are its advantages and for what diseases. As a result of the study, medicinal recipes prepared from nettles for various diseases and hair care were proposed. Кілт сөздер: Қалақай, құрылысы, таралу аймағы, медицинада қолданылуы, пайдасы, рецептер. Қалақай (крапивные) — Urticacea қалақай тұқымдасы. Түрлерінің жалпы саны 850-дей (45 туыс). Кішігірім ағаш, жартылай бұта, біржылдық және көпжылдық шөптесін өсімдіктер. Тропикалық және қоңыржай климатты зоналарда кең тараған. Тропикалық ормандарда көп жағдайда шөптесін және бұталы ярустар түзеді. Бұрынғы одақтас республикалардың флорасында саны жағынан аз болғанымен, аса кең тараған түрлері өседі. Гүлдері дара жынысты немесе қос жынысты, актиноморфты. Гүл шоғыры — әртүрлі. Гүлсерігі қарапайым, тостағанша жапырақшалар түрінде болады, 4-мүшелі. Андроцейі 4 аталықтан тұрады, олар гүлсерігінің жапырақшаларына қарама-қарсы орналасады, аталықтың жіпшесі гүлдің ортасына қарай қайырыльш тұрады. Аналығы бір, екі жеміс жапырақшадан түзілген. Жапырақтары мен сабақтарының сыртын әдетте күйдіргіш түктер жауып тұрады. Бұрынғы одақтас республикалардың флорасында 10 түрі, ал Қазақстанда 3 түрі кездеседі. Екі жартышардың да тропикалық және қоңыржай климатты облыстарында кең тараған өсімдіктер. Көптеген түрлері мал азығы ретінде құнды өсімдіктер, кейбіреулерін көкөністер ретіңде тамаққа пайдаланады, ал кейбіреулері талшықтар алуға қажетті шикізат болып табылады. Қалақай көршілес мемлекеттерде Ресейдің, Моңғолияның, Жапонияның және Қытайдың азиялық бөлігінде кездеседі. Қалақайдың тағы бір ерекше түрі — шарикті қалақай (U. pilulifera) — тұтас жапырақтары бар және ұзын аяқтарында олардың қолтықтарында орналасқан сфералық гүлшоғыры бар кішкентай көкшіл өсімдік. Оның ауқымы Жерорта теңізін қамтиды, бізде ол Қырымда және Кавказда өседі, кейде Ресейдің еуропалық бөлігінің оңтүстігінде кездеседі. Біздің ата-бабаларымыз сүтті қалақай шоғыры арқылы сүзіп, малды осы өсімдіктің гүл шоқтары арқылы сауатын. Сүтті мол алу үшін мал азық ретінде қолданған, сиырлардың желінін қалақай жапырағымен сүрткен. Қалақайды жанып тұрған арамшөп ретінде бәрі біледі, бірақ қарапайым қалақай (U. dioica) біздің қалыпты флорамыздағы ең пайдалы өсімдік екенін бәрі біле бермейді. Ол А, С, К дәрумендеріне және минералды тұздарға бай, оның жапырақтары мен жас өскіндері жеуге жарамды, олар шикі (пюре) қолданылады және қайнатылады. Халықтық медицинада ол ішкі қан кетулерде, сондай-ақ витамин тапшылығында гемостатикалық агент ретінде сәтті қолданылады. Қалақай тұқымдары майға бай, жапырақтары тұт құрттарын тамақтандыру үшін сәтті қолданылады, тамырлардан сары, ал жапырақтардан жасыл бояу алынады. Қалақай ежелден тоқыма зауытнда белгілі, ол бұрын қолөнер арқылы мата жасау үшін кең таралған шикізат болған. Қалақайдың бактерицидтік әсері балықшыларға жақсы таныс және олар оны жаңа балықты сақтау үшін пайдаланады (балықтың ішін алып, оны қалақаймен толтырады). жүктеу/скачать 257,51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|