КИНЕМАТИКА ФИЗИКА 1 Санақ жүйесі – санақ денесі және осы санақ денесімен байланысқан координаталар жүйесінен және уақыт өлшеу арқылы құрылады.
Радиус-вектордеп− координаталар басынан берілген О нүктесінен жүргізілген векторды айтады.
РАДИУС-ВЕКТОР Материалды нүктенің кинематикалық қозғалыс теңдеуі
Материалды нүктенің кеңістіктегі сызған сызығы траектория деп аталады. Қозғалыс траекториясының бойымен дененің 1нүктеден 2 нүктеге жүріп өткен арақашықтығын жол немее жол ұзындығыΔl деп аталады.
Нүктенің бастапқы және соңғы орнын қосатын вектор орын ауыстыру Δr деп аталады,ол нүктенің бастапқы қозғалыс нүктесінен бағытталады.
Жылдамдық Жылдамдық қозғалыстың шапшаңдығын, берілген уақыт мезетіндегі бағытын сипаттайтын векторлық шама. Орташа жылдамдық векторы Лездік жылдамдық Жылдамдық − радиус-вектордың уақыт бойынша туындысы : Жылдамдық модулі Материалды нүктенің кез келген, бірдей уақыт аралығында бірдей жол жүруін бірқалыпты қозғалыс деп атайды. Бір қалыпты қозғалыс теңдеуі Бір қалыпсыз қозғалыстың орташа жылдамдығының модулі Бірқалыпты қозғалыс
Бірқалыпты қозғалыс
Бірқалыпты қозғалыс
Үдеу Үдеу − жылдамдықтың уақытқа байланысты бірінші туындысы
Лездік үдеу Орташа үдеу Үдеудің құраушылары Тангенциаль үдеу а жылдамдықтың модулінің және бағытының өзгеру шапшаңдығын сипаттайды,әрі траектория жанамасының бойымен бағытталады:
Нормаль үдеу аn жылдамдықтың бағыты бойынша өзгерісін сипаттайды,жылдамдық векторына перпендикуляр, әрі траекторияның қисықтық центріне бағытталған:
Түзу сызықтықозғалыс Бір қалыпты үдемелі қозғалыс Бір қалыпты кемімеліқозғалыс Бір қалыпты шеңбер бойымен Ілгерілемелі қозғалыс Ілгерлемелі қозғалыс деп дене оның кез келген екі нүктесін қосатын түзу сызық орын ауыстыра келіп,өзінің бастапқы бағытыны параллель болып қалатын қозғалысты айтады.
Айналмалы қозғалыс деп абсолютті қатты дененің барлық нүктелерінің шеңбер бойымен бір қалыпты қозғалысын айтады. Бұрыштық жылдамдық Бұрыштық жылдамдық - бұрылу бұрышының уақытқа байланысты өзгерісі және оң бұрғы ережесімен анықталады (буравчик)
Динамика дене қозғалысының себебін, оның зандарын зертейді.
Динамикада массаны ұғымының дененің инерттілік шамасы ретінде қарастыруға болады,яғни денеге сырттан ешқандай да бір күш әсер етпегенше дене жылдамдығын тұрақты сақтап қалу қасиеті.
Күш – денелердің өзара әректтесуінің мөлшері, денерердің жылдамдықтарының өзгерісінде білінеді.
Күш – векторлық шама;
Күш векторы модулімен, бағытымен және нүктесімен анықталады
Ньютонның 1-заңы–инерция заңы
Барлық денелер сырттан басқа денелермен әсерлеспегенше, өзінің бастапқы тыныштық қалпын немесе түзу сызықты бірқалыпты қозғалысын сақтап қалады.
Екі материалдық нүктенің арасындағы тартылас күші олардың массаларының көбейтіндісіне тура пропорционал, ара қашықтығының квадратына кері пропорционал болады
Егер m1= m2= 1 кг, и r = 1м, то ауырлық күш
еркін түсу үдеуі