Құрастырушы: Кошубаева Ж. С., техника ғылымдарының магистрі, ФжТ кафедрасының оқытушысы
жүктеу/скачать 110,16 Kb.
|
4808212028895 силабус үрдістер мен аппараттар
| Оқыту нәтижелері:
Технологиялық процестерді қолдану туралы; аппараттар мен машиналардың құрылысын және жұмыс істеу тәртібін; аппараттар мен машиналардың геометриялық өлшемдерін анықтауды; процестердің шығын сипаттамалын есептеу;есептеулерді іс-жүзінде асыру; аппараттар мен машиналардың құрылысының және жұмыс істеу принципінің меңгеру. Пререквизиттер
Постреквизиттер тізімі
5. Күнтізбелік-тақырыптық жоспар
6. Дәріс сабақтарының мазмұныТақырып 1. Пәнге кіріспе «Тамақ өндірісінің үрдістері мен аппараттары». Ұғым: үрдіс, механикалық және химимялық технология. Үрдістер мен аппараттар туралы ғылымның туындауы және дамуы. Үрдістердің негізгі топтары. Азық-түлік өнімдерін өндіру процестері қайта өңдеу объектілеріндегі өзгерістер және тамақ өндірісі үшін технологиялық операциялар кезінде денелер, құралдар мен энергетикалық өрістерге әсер ету деп аталады. Әрбір процесс физикалық, физика-химиялық, биохимиялық және басқа құбылыстардың жиынтығы болып табылады. Пәннің бағдарламасына мыналар кіреді: 1. Курстың негізгі ережелері және ғылыми негіздері. 2.Механикалық, гидромеханикалық, жылу және масса алмасу процестері. Тамақты өңдеудің электрофизикалық әдістері. Технологиялық процесс - бұл ыдыс-аяқ пен аспаздық өнімдерді дайындауға арналған өнімдерді қайта өңдеу бойынша бірізді операциялар. Процесс - бұл жүйеде жаңа қасиеттердің пайда болуына әкелетін жүйелі және жүйелі өзгеріс. Аппарат - процестерді жүзеге асыру үшін қолданылатын технологиялық құрал. Әдебиеттер Негізгі: [1, 4, 5] Қосымша:[1, 2, 3] Тақырып 2. Технологиялық үрдістердің негізгі заңдары. Ұқсастық теориясы. Тамақ өндірісінің барлық процестері мен аппараттары бөлінетін 5 топ бар: 1. Механикалық 2. Гидромеханикалық 3. Жылу 4. Массаалмасу 5. Химиялық 1. Механикалық- негізгі мазмұны мен мақсаты материалдың геометриялық немесе кеңістіктік сипаттамаларына әсер ету болып табылатын процестер. Бұл әсер қатты агрегаттық күйдегі дене арқылы жүзеге асырылады. Мұндай процестерге ұсақтау, сұрыптау, престеу, тасымалдау жатады.. 2. Гидромеханикалық- бұл негізгі мазмұны мен мақсаты материалдың геометриялық және кеңістіктік сипаттамасына әсер ету болып табылатын процестер. Сұйық немесе газ тәрізді күйдегі дене арқылы әсер етеді. Мұндай процестерге сұрыптау, тасымалдау, араластыру, сүзу жатады. 3.Жылу-негізгі мазмұны мен мақсаты жылу беру болып табылатын процестер. Мұндай процестерге жылыту, салқындату жатқызуға болады. 3. Массаалмасу- негізгі мазмұны мен мақсаты бір заттың молекулаларының екіншісінің ішінде орын ауыстыруы болып табылатын процестер. 4. Химиялық- негізгі мазмұны мен мақсаты бір заттың екіншісіне химиялық айналуы болып табылатын процестер. Мұндай процестер әдетте сыртқы өзгерістермен бірге жүреді. Әдебиеттер Негізгі: [1, 3, 6] Қосымша:[1, 2, 3] Тақырып 3. Гидромеханикалық үрдістер. Біркелкі емес жүйе және оларды бөлу әдістері. Тұндыру кинетикасы. Тұндырғыштар. Сүзгілеу. Центрифугалау. Топтық, жеке, батарейлы циклондар. Тамақ өнеркәсібінде сұйық ағынының қозғалуымен байланысты процестер кеңінен тараған. Олар сұйықтардың механикасымен (гидромеханика) сипатталады. Гидромеханикалық процестерге құбыр өткізгіштерде сұйықтарды, газдарды, буларды араластыру процестері және шөктіру, сүзу және центрофугалау жолымен бөлу процестері жатады. Тамақ өнеркәсібінің процестерінде әртүрлі әртекті жүйелер пайда болады. Механикалық процестерде. Қант, ұн, спирт және сыра зауыттарында қантты, астықты ұсақтағанда қант және ұнның шаңдары пайда болады. Сонымен қатар шаң астықты, ұнды, құмшекерді және көптеген өнімдерді елегенде пайда болады. Сусымалы материалдарды сұйықпен араластырғанда суспензия деп аталатын қоспа алынады. Мұндай қоспаларға сыра зауыттарында су мен крахмал дәндерінен құралған қоспаларды жатқызуға болады. Сонымен қатар қызылша, картоп, сәбіз және т.б. өнімидерді жуғанда су мен құмнан құралған лайлы суспензияларда жатады. Сондай-ақ сут зауыттарында сүтті шашыратқанда сүт пен ауаның қоспасы, консерві зауыттарында шырын мен әртүрлі пішінді өнім жұмсақтарының қоспалары алынады. Жылу процестерінде: Әдебиеттер Негізгі: [3, 7, 9] Қосымша:[1, 2, 3] Құрылғыларға қойылатын негізгі талаптар. Технологиялық жабдықтың техникалық жетілу сипаттамасы сенімділік пен мерзім болып табылады, ол ішінде ол өзінің негізгі көрсеткіштері бойынша техниканың қазіргі заманғы деңгейіне сәйкес келеді. Нан пісіру және макарон өндірісінің машиналары мен аппараттарына жалпы (беріктігі, қаттылығы, дірілге төзімділігі) басқа, мынадай талаптар қойылады.Технологиялық тиімділік. Машиналар мен аппараттар олардың толық өнімділігі кезінде өңделетін өнімге технологиялық оңтайлы әсер етуі тиіс. Бұл ретте сөзсіз шығындар аз болуы тиіс. Осыған орай технологиялық процестің оңтайлы режимінде жаңа машиналарды құрастыру немесе жұмыс істеп тұрған машиналарды жаңғырту кезінде машинаның жұмыс органдары қозғалысының жылдамдығы мен траекторияларының шикізаттың, жартылай фабрикаттардың немесе дайын өнімнің физикалық-механикалық, химиялық және биологиялық қасиеттеріне сәйкестігін қамтамасыз ету қажет. Жабдық өнім өндірудің прогрессивті технологиясы процестерін іске асыру мүмкіндігін қамтамасыз етуі тиіс. Жоғары техникалық-экономикалық тиімділік. Оның артуы көрсетілген машиналар мен аппараттарда өндірілген өнім бірлігіне жұмсалатын шығындардың төмендеуінен көрінеді. Әдебиеттер Негізгі: [2, 3, 4] Қосымша:[3, 4, 5] Тақырып 4. Мембранды үрдістер. Мембранды үрдістердің жалпы сипаттамасы. Мембрана сипаттамасы. Баромембранды үрдіске арналған аппараттар. Баромембранды үрдістер мен аппараттарды есептеу. Әдебиеттер Негізгі: [2, 3, 4] Қосымша:[3, 4, 5] Тақырып 5. Ұсақтау және кесу процесі. Ұнтақтау туралы түсінік ашық және жабық циклдер кесу. Ұсақтау – материалдарды езу, жару, сындыру, уату, соққы, кесу және аралау жолымен материалдарды бөліктерге бөлу процесі. Езу кезінде материалды қысатын және тірек тастар арасына салады. Қысатын тасқа күш әсер етіп, осының әсерінен материалдағы ішкі кернеу біртебірте көтеріледі. Ішкі кернеу материалдың қысылу беріктігінен асқан кезде, ол бұзылады. Бұзылу кезінде әртүрлі пішінді және мөлшерлі кесектер қалыптасады. Бұл процесс білікті ұнтағыштарда жүреді. Жару материалдың сына тәрізді жұмыс органымен байланысу нәтижесінде пайда болады. Сындыру екі тіреу арасында болатын материалға иілдіру күштері әсерінен жүзеге асады. Уату материалды жұқа ұнтақтау үшін арналған. Соққымен материдарды ұсақтау ұнтақтағыштарда немесе соққылы құралмен жүзеге асады. Кесу үшін әртүрлі құрлымды пышақтарды қолданады. Ұшаларды аралау үшін аралар мен фрездерді қолданады. Аралау ұсақтау жазықтығына арамен қысу салдаранан болады. Әдебиеттер Негізгі: [1, 4, 5] Қосымша:[1, 2, 3] Тақырып 6. Тамақ өнімдерін араластыру үрдістері .Араластыру үрдісінің сипаттамасы. Тамақ өнімдерін пресстеу үрдістері. Классификациясы. Тамақ өнімдерін қалыптастыру. Бұл процестерді құрамы бойынша біртекті жүйелер мен қоспаларды алу үшін қолданады. Құрамы және арасынағы компоненттердің таралуы ұқсас әр көлем бірлігіндегі қоспалар біртекті деп есептеледі. Сусыма материалдарды араластыру қоғамдық тамақтануда әр түрлі ұннан жасалған өнімдерді, винегреттерді, салаттарды дайындау кезінде, уақталған жаңғақтар, сүт қосылған кофе қоспаларын алу кезінде, жаңғақ немесе мейіз қосылған сүзбелі ақ ірімшіктерді, бәліштерге арналған жұмыртқа-көкөніс салынды және т.б. дайындау кезінде кең қолданылады. Бұл процестерді аналиткалық жолмен анықтау қиындық тудырады. Ол қатты, сусымалы және кесек тәрізді материалдарды араластыру процестерінің кең таралғанына қарамастан, қазіргі уақытқа дейін жетілдірілген араластыру 35 теориясының болмауымен түсіндіріледі. Әдебиеттер Негізгі: [1, 5, 9] Қосымша:[1, 2, 3] Тақырып 7. Жылуалмасу негіздері. Жылуалмасу үрдісінің сипаттамасы. Жылуаламасудың негізгі теңдеуі. Жылуөткізгіш арқылы жылуды тасымалдау. Конвекция арқылы жылуды тасымалдау. Жылу бөлу. Күрделі жылу беру. Жылу бөлу. Әдебиеттер Негізгі: [1, 4, 5] Қосымша:[1, 2, 3] Тақырып 8. Қыздыру және конденсация. Қыздыру және конденсация үрдістерінің сипаттамасы. Жылуалмасу аппараттарын есептеу. Конденсаторларды есептеу. Әдебиеттер Негізгі: [2, 4, 8] Қосымша:[3, 4, 5] Тақырып 9. Суыту және мұздату үрдістері. Булану. Суыту және мұздату үрдістерінің сипаттамасы. Булану үрдісінің физико-химиялық негіздері. Көп корпусты булау аппараттарын есептеу Тамақ өнеркәсібінде сұйық ағынының қозғалуымен байланысты процестер кеңінен тараған. Олар сұйықтардың механикасымен (гидромеханика) сипатталады. Гидромеханикалық процестерге құбыр өткізгіштерде сұйықтарды, газдарды, буларды араластыру процестері және шөктіру, сүзу және центрофугалау жолымен бөлу процестері жатады. Тамақ өнеркәсібінің процестерінде әртүрлі әртекті жүйелер пайда болады. Механикалық процестерде. Қант, ұн, спирт және сыра зауыттарында қантты, астықты ұсақтағанда қант және ұнның шаңдары пайда болады. Сонымен қатар шаң астықты, ұнды, құмшекерді және көптеген өнімдерді елегенде пайда болады. Сусымалы материалдарды сұйықпен араластырғанда суспензия деп аталатын қоспа алынады. Мұндай қоспаларға сыра зауыттарында су мен крахмал дәндерінен құралған қоспаларды жатқызуға болады. Сонымен қатар қызылша, картоп, сәбіз және т.б. өнімидерді жуғанда су мен құмнан құралған лайлы суспензияларда жатады. Сондай-ақ сут зауыттарында сүтті шашыратқанда сүт пен ауаның қоспасы, консерві зауыттарында шырын мен әртүрлі пішінді өнім жұмсақтарының қоспалары алынады. Жылу процестерінде: Әдебиеттер Негізгі: [3, 7, 9] Қосымша:[1, 2, 3] Тақырып 10. Массаалмасу негіздері. Массаалмасу үрдістерінің сипаттамасы. Массаалмасу теңдеуінің негіздері. Массаалмасу үрдістерінің материалдық балансы. Массаалмасу үрдісінің қозғаушы күші. Массаалмасудың модификациялық теңдеуі. Массаалмасудың негізгі заңдары. Қатты фазалық жүйелердегі массаалмасу. Масса алмасу – заттың бір фазадан екінші фазаға ауысу процесі. Бұл процестер жүретін аппараттар масса алмасу аппараттары деп аталады. Масса алмасу процестеріне абсорбция, айыру және ректификация, экстракция, кептіру, адсорбция және кристалдауды жатқызуға болады. Масса беру – тепе-теңдікке қол жеткізуге бағытталған заттың (немесе бірнеше заттардың) бір фазадан басқа фазаға ауысу процесі. Масса алмасуда кем дегенде үш зат қатысады: - бірінші фазаны құрайтын бөлетін зат; - екінші фазаны құрайтын бөлетін зат; - бір фазадан екінші фазаға ауысатын бөлінетін зат; Бірінші фазаны G, екіншіні – L, ал бөлінетін затты – М деп белгілеуге болады. Барлық масса алмасу процестері қайтымды, сондықтан бөлінетін зат G фазасынан L фазасына және фазалардағы заттардың концентрациясына байланысты керісінше ауысуы мүмкін. Бөлінетін зат бастапқыда тек қана G фазасында болсын және Y концентарциясына ие. Ал L фазасында басында бөлінетін зат жоқ, яғни оның бұл фазадағы концентрациясы Х=0. Әдебиеттер Негізгі: [6, 8, 9] Қосымша:[1, 2, 5] Тақырып 11. Кептіру . Кептіру үрдісінің сипаттамасы. Абсорбция. Абсорбция үрдісінің сипаттамасы. Табиғатта ылғалды қатты материал қоршаған ортадан ылғалды сіңіруге немесе оны қоршаған ортаға беруге қабілетті. Өз кезегінде қоршаған ортада тек қана сулы бу немесе сулы будың габен қоспасы болуы мүмкін. Материалдың ылғалды ауамен байланысу кезіндегі жүйенің үш күййі бар: - материалдан қоршаған ортаға ылғалдың десорбциясы (кептіру) – рм > рп (рм – ылғалды материалдағы сулы будың қысымы; рп – сулы будың ауамен қоспасындағы парциалды қысымы) - ылғалдың материалмен сорбциясы (ылғалдандыру) - рм > рп; - динамикалық тепе-теңдік (тепе-тең ылғалдылық) - рм = рп. Әдебиеттер Негізгі: [1, 5, 9] Қосымша:[2, 4, 5] Тақырып 12. Қайта айдау және ректификация. Адсорбция. Адсорбция үрдісінің сипаттамасы. Адсорберлердің технологиялық есептері. Кристаллизация. Кристалдану үрдісінің сипаттамасы. Кристализаторларды есептеу. Әдебиеттер Негізгі: [1, 4, 5] Қосымша:[1, 2, 3] Тақырып 13. Диффузия және экстракция үрдістері. Негізгі ұғымдар мен анықтамалар. Экстракторлерді есептеу. Экстаркторлеу үрдісінің интенсификация әдісі. Әдебиеттер Негізгі: [1, 4, 5] Қосымша:[1, 2, 3] Тақырып 14. Тағамдық биотехнология үрдісі. Тағамдық биотехнология үрдісі классификациясы. Ферментативті үрдістер кинетикасы. Әдебиеттер Негізгі: [1, 4, 5] Қосымша:[1, 2, 3] Тақырып 15. Тамақ өнімдерін электрофизикалық өңдеу әдістері. СВЧ- энергиясын, ИҚ – ультрадыбыс және радиация қолданы арқылы тамақ өнімдерін өңдеу. Тамақ өнімдерін өңдеуге арналған аппаратура. Әдебиеттер Негізгі: [2, 4, 6] Қосымша:[1, 2, 3] 7. Практикалық (семинарлық) сабақтар Тақырып 1. Технологиялық процестер мен аппараттардың жалпы заңдылықтары. Тапсырмалар 1 Аппараттарға қойылатын негізгі конструктивтік талаптар. Тақырып 2. Өндірістегі машиналардың жылу процестері . Тапсырмалар 1 Конвективті жылу берудің критерийлік теңдеулері жылу берудің әртүрлі жағдайлары. Тақырып 3. Кептіру процесін және қондырғысын зерттеу. Тапсырмалар 1 Кептіру зауыттарының конструкциялары. Тақырып 4. Жылу алмасу аппараттары. Тапсырмалар 1 Жылу алмастырғыштардың конструкциялары, оларды салыстырмалы сипаттамасы мен қолданылу аясы. Тақырып 5. Қысыммен өңдеу процестері. Тапсырмалар 1 Қысыммен материалдарды өңдеуге арналған машиналар Тақырып 6. Ұсақтау, сұрыптау машиналарының негізгі міндеті. Тапсырмалар 1 Сұрыптау машиналарының конструкциялары, олардың жұмыс принципі Тақырып 7. Механикалық процестер. Тапсырмалар Механикалық процесс түрлері, қызметі. Тақырып 8. Процесстер мен аппараттарды модельдеу негіздері. Тапсырмалар 1 Модельдеу теориясы. Әртүрлі процестерді зерттеудің теориялық тәсілі. Тақырып 9. Тұну процесінің теориясы. Тапсырмалар 1 Тұну теориясының негізі. Қозғаушы күші. Тақырып 10. Сүзу процесін анықтау. Тапсырмалар 1 Сүзу процесін тәжірбие бойынша анықтау. Тақырып 11. Массаалмасу процестері. Тапсырмалар 1 Массаалмасу процестерінің жалпы сипаттамасы.Массаалмасу аппаратын есептеу. Тақырып 12. Конденсация және суыту процесстерін есептеу. Тапсырмалар 1 Конденсация түрлері. Сумен суыту. Тақырып 13. Ұсақтаудың мәні және міндеті. Тапсырмалар 1 Барлық ұсақтау машиналарына қойылатын жалпы талаптар. Тақырып 14. Центрифугалардың түрлері. Тапсырмалар 1 Центрифуга қызметі.Қолдану аясы. Тақырып 15. Сусымалы материалдар. Тапсырмалар 1 Сусымалы материалдар түрі. Тапсырмаларды орындауға әдістемелік нұсқаулар (қысқаша): Төменде көрсетілген әдебиеттерді пайдалана отырып, практикалық сабақтарда берілген тақырыптар бойынша қысқаша баяндама, тест тапсырмаларын, слайд, реферат, кесте, бақылау жұмыстарын дайындау керек. Әдебиеттер: Негізгі: [1, 2, 3, 7, 9] Қосымша:[1, 2, 3, 4] жүктеу/скачать 110,16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||