Реферат Пән :Әлеуметтік мәдени технологиялар және бейімдеу тұлғалар
жүктеу/скачать 26,61 Kb.
|
Referat
- Бұл бет үшін навигация:
- Дамуында ауытқулары бар балаларды әлеуметтік- психологиялық оңалту
- Пайдаланылған әдебиеттер
|
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі Шәкәрім атындағы Семей Мемлекеттік Университеті Гуманитарлық факультет «Педагогика-психология» кафедрасы Реферат
Тақырыбы: Дамуында ауытқулары бар балаларды әлеуметтік- психологиялық оңалту Тексерген: Амантаева А.К Орындаған:Қайрғазина Ж.Қ Тобы:ПИП-907 у Семей, 2020 Дамуында ауытқулары бар балаларды әлеуметтік- психологиялық оңалту Балалардың психикалық дамуының тежелу мәселесі дүниежүзілік психологтар мен педагогтардың бірден –бір көкейтесті проблемаларының бірі болып табылады. Олар кем ақылдылар қатарына жатпайтын, сонымен бірге білім қорының көлеміне қарай олар қорытуға жеткілікті икемділіктері барын кең «дамудың жақын аймағынын» көре білді,белгілі категориялы балаларды іріктеп алды. Бұл балалар ерекше топқа кіреді- психикалық дамуының тежелуі бар балалар. Берілген бұзулылар олигофрения мен интеллектінің қалыпты дамудың арасындағы аралық орын алады. Психикалық дамудың тежелуі уақытша болуы мүмкін. Интеллектуалды жетіспеушіліктің туа біткен жеңіл түрлері де болады, осыңдай түрдегі балалар мен ересек адамдардың конституционалды ақымақтар деп атайды.Маңызды вариабелдікке қарамастан, ПДТ- сы бар балалар осы күйді олигофрениядан, педагогикалық салақтықтан шектеп қалуға мүмкіндік беретін көршілес белгілермен сипатталады. ПДТ- сы бар балаларда жеке анализаторлардың бұзылуы, сонымен қатар кемақылдылығы болмайды, соған қарамастан полиморфты-клиникалық симптоматика- тәртібінің жетілмеген қиын түрін, тура бағытталған қызметінің тез жүдеу түрінде іскерлігінің бұзылуының болуынын жалпы мектепте тұрақты үлгере алмайды.ПДТ-сы бар балалар білім алу іскерлігінің қиын дамуымен қатар энцефалопатикалық ауру белгілері ОНЖ- нің органикалық құңсыздығының айғақтайтың өте белсенділік, импульсивтік, Сонымен қатар мазасыздану, агрессивтік мінез – құлық байқалуы мүмкін. Олардың ойлау қызметін бағалау үшін психикалық әдістерқолданылады, дербес интелектуалды каэффициент IQ 100- ге тең, IQ шама, орта статистикалық мөлшерге тен. ПДТ кезінде интелектуалды каэффицент 70-80 ал, дербес кезінде 50-70- ке тең. Дамуындаауытқуыбарбалалардыоқытупроцесіндетұтастайіскерлікәдіснегізіндеоқытуәдістерініңкеңтаралғансыныптарарасынажәнедидактикадақабылданғанәдістергесәйкесоқытутанымдықіскерліктіұйымдастыружәнежүзегеасыруәдістері, онықалыптастыру және мотивациябақылаужәнеөзін–өзібақылауәдістеріажыратылады. Арнаулыбілімберудидактикасыоқытудыңәдістеріментәсілдерініңжалпыпедагогикалықарсеналысоныменьіргеерекшебілімдікқажеттіліктергеиеоқушылардыңәрбіркатегориясыүшінөзінің спецификалықтәсілдерінөзіншеоригиналдықбілімберутехнологияларыболыптабылатынкоррекциялық педагогикалықжұмыстыңтәсілдеріменәдістемелерінөзгелерінеқарағандаоқушыныңқажеттіліктерінежәнеоныменкоррекциялық–педагогикалық жұмыстыңтәсілдері мен әдістемелерінқолданады. Жалпы педагогикалықәдістерменоқытутәсілдерінөзгеруінеқарағандаоқушыныңқажеттіліктерінежәнеоныменкорррекциялықпедагогикалықжұмысжүргізуспецификасынажауапберетінәдістерментәсілдердіңарнаулытаңдалуыменәдістерініңкомпазициясынқарастыратын арнаулы педагогика ерекше түрдепайдаланылады. Сондай–ақәдістердіңбұлсәйкестілігініңерекшетаралуынқарастырылады. Жалпыпедагогикалықәдістероқшауланғагтүрдепайдаланылмайды, бірақоларбір–біріменқажеттісәйкестіліктіболады, болашақтабасты болатын қандайдабірәдісбір–екіқосымшаларментолықтырыладыжәнебекітіледі. Бастысыәдістердіңөзаратолықтырылуыболыптабылады, осығанорайжаңаматериалдытүсіндірукезіндеоқытудыңбастапқысатыларындабастыларболыпсөзбе–сөзтүсіндіружәнеәңгімелесу элементтерінеиекөрнекілік–практикалықәдістертабылады. Оқытудыңкейінгікешеуілдегенжылдарындабастыорынғакөрнекіліктікжәнепрактикалықәдістердітолықтыруғаиесөзбе–сөздікәдістериеболуымүмкін. Дамуында ауытқуларыбарбалаларды оқытудыңоқыту–танымдықіскерлігінұйымдастыруменжүзегеасырудыңәдістемелерініңтобындағытаңдаудыкомпазициясындажәнетәсілдерінқолданудаедәуірөзіндікбіререкшелікорыналған. Бұлтопқаәдістердіңкелесітопшаларыкіретінібелгілі: – перцептивтік ( сөзбе–сөзжеткізужәнеоныоқуматериалынкөружәнеестуқабілеттіарқылықабылдауәдістеріжәнеонымеңгерудіңәдістеріменұйымдастырылуыбойыншаақпаратберуәдістерікөрнекілікжәнетәжірибелікәдістер) -логикалық ( индуктивтіжәнедедуктивті) – гностикалық ( репродуктивтімәселелік–ізденістікзерттеулік) Бұлбарлықәдістероқытушыныңсондай–ақ оқушыныңжекебасшылығыменжалпыарнаулыбілімберутәжірибесіндетаралуымүмкін. Арнаулыбілімберутәжірибесіндеоқушылардыңмүмкіндіктеріөзіншежұмыс жүргізугеәрдайыммұршаберебермейді. Дамуында ауытқуларғаиетұлғаларменкоррекциялықпедагогикалықжұмысжүргізуүшінкөрсетілгентоптарданәдістердітаңдаубірқатарфокторыменанықталады. Біріншіден оқушылардаперцептивтісфераныңдамуындағыауытқуларғасәйкесесту, көрутіреуіш–қозғалыстықжүйежәнет. б. білімалуқабілетіретіндегіестуліккөрулікжәнетактильдівибьрациялықжәнеөзгедеақпараттытолыққабылдаумүмкіндіктеріедәуіртөмендетілгенсондай–ақойлаусаналықдамуындағыауытқуларда оқуаппаратынтолыққабылдауғамүмкіндікбермейді. Солсебептісақталғананализаторғафункцияларғаағзажүйесінеяғниосыадамныңерекшебілімдікқажеттіліктерініңтабиғатына сүйенеотырыпоқушыларғажеткіліктітүрдегіоқытуақпаратынтолықберугеқабылдауғатұрақтандыруғажәнеөңдеугемүмкіндікберетінәдістергеерекшекөңілбөлінеді. Перцептивті әдістердіңтопшасындадамуындаауытқуларыбарбалалардыоқытудыңбастапқысатыларындатанымдықіскерліктуралыпайымдауларментүсініктердіңсенсомоторлықнегізін қалыптастыратынтәжірибелікжәнекөрнекілікәдістербіріншіорындатұрады. Бұләдістергеқосымшаболыпоқытубағдарламасынсөзбе–сөзауызшатүрдежеткізуәдістерісақталады. Кейінірекауызшатәсілдерқолданылатынәдістержүйесіндемаңыздыорындардыңбірінен орын алатын болады. Екіншіден , дамуындағыкез–келгенауытқуыкезіндесөйлеуқабілетіндамуындабүлінуболатыныбелгілі. Мұныңөзіәсіресеоқытудыңбастапқысатыларындаоқытушыныңсөзі, оныңауызшатүсіндірулерісөзбе–сөзтәсілдербастыларретіндеқолданылаалмайды. Үшіншіден , дамудыңбүлінуініңтүрлітиптеріойлаудыңкөрнекіліктүрлерініңозуынаәкепсоқтырады, сөйлеулогикалықсананыңқалыптасуынқиындатады, мұныңөзіөзкезегіндебілімберупроцесінделогикалықжәнегностикалықәдістердіңқолданылуы мүмкіндігіншектейді, осығансәйкесиндуктивтіәдістергесондай–ақтүсіндірурепродуктивтіжәнебөлшектік іздестіруәдістерінеерекшеназараударылады. Оқытуәдістерінтаңдауменкомпазициялаукезіндетекжекелегенкоррекциялық–білімберутапсырмаларына ғанаемессоныменбіргеоқытудыңжақынарадағынақтымақсаттарынамәселеніскерліктіңарнаулытобыныңқалыптасуынажаңаматериалдымеңгеругеқажеттісөздікактивациясынаерекшемәнберіледі. Дамуында ауытқуыбаркішімектепжасындағыбалалардыоқыту мысалында арнаулы білім беру жүйесіндежекелегенәдістердіпайдаланудыңмүмкіндіктеріменерекшеленетініңқарастырамыз. Оқытудыңауызшаәдістерініңішіндежалпымектептікоқытутәжірибесіндекеңтаралуғаәңгімедүкен–құруие. Шынындадаәңгімелесубалаларды оқытупроцесінеенгізугемүмкіндікбереді, олтіріпікірлесугебаулиды, балалардыңбілімдерінаңғаруғажәнебекітугежолашады. СоныменқатардефектологғалымдармысалыС. А. Зыковоныарнаулыбілімберужүйесіндепайдаланукезіндебұләдістіңбейтарап жақтарынынбірқатартүрлерінкөрсетеді. Бұләдістібөлшектейалғандаоқушылардыңіскерлігініңбірғанатүрі–олардағыбарбілімдердіңтуындауынашынайыпрцедураданөткенкездеәмбебапәдіскеайналыпшығакеледі. Әңгімедүкенқұрукезіндеәрбіржекеоқушыныңмүмкіншіліктеріжәнеқабілеттіліктеріпсихологиялықерекшеліктеріәлсізескеріледіоқытушыбұлкездегісабақтаорталықжәнебірғанабелсендіфигураболыптабылады. Оқушылардыңжауаптарыформальдыалдын–аламеңгерілгенболыпжиітабамайды. Оларғаөз пікірлерін ауызша қалыптастыруғаәңгімелесуүшінспецификалыболыпсаналатынсөйлеуконструкцияларынпайдалануғаоқытушыданжәнесыныптағыдостарынанжаңажайттардытануға едәуіруақытқажетболады. Бұданшығатыныерекшебілімдікқажеттіліктергеиебалалардыңбірқатаркатегориясынабілімберудіңбастапқысатыларындаәңгімедүкенқұружаңабілімдердімеңгеружоспарындаөзөнімділіктіболыпкеледі. Соныменқатаролжаңаматериалментанысукезінде–бастапқысатыда (балалардыңненібілетіндігінұғынуүшін) жәнесоңғысында–оқытылғанбағдарламаныңтүсінікболуынтексеруүшінпайдаланылады. Ерекше білім алу қажеттіліктерінеиебалалардыңбірқатаркатегорияларыүшіноқулықпенжұмысжасауәдісідеөзіндікерекшеліккеие. Бастапқысыныптардаоқушылардыңсөйлеужәне интеллектуалдықдамуспецификасыныңсалдарынаноқулықарқылыжаңаматериалдытүсіндіружүргізілмейді, өйткеніматериалдытолықтаймеңгереалуыүшінбалаларғаоқытушыныңтіріэмоционалдықсезімінбекітілгенжәнеоқытылатынматериалдыңанықобраздарыменбекітілген өзіндікпәндік–тәжірибелікіскерлікқажет. Дамуында ауытқуыбаркішісыныпоқушыларыныңқабылдауыныңпсихологиялықерекшеліктері, барлықкатегорияларүшінтәнболыпқабылдаусаласыныңбаяулығы, өткентәжірибедеедәуіртәуелділікобьектбөлшектерін қабылдаудыңөздәлдігіжәнеталдаудыңтолықеместігіжәнебөлшектердісинтездеутабылады, жалпыжәнеерекшеленетінбөлшектердітабудағықиындықтар, формаменконтурбойыншаобьектілердіжеткіліксіздәлажыратуоөқытудыңкөрнекілікәдістерінтаратудыңспецификасын байланыстырады. Сонымен бірге обьекті бақылаудызерттеудіұйымдастыруыбалалардыбұлайоқытудыңәдістеріментәсілдерінебаулуықажет. Педагогикалықпроцестеқажеттісенсомоторлық тәжірибеніңжинақталуы, бақылаудыңәдістеріментәсілдерініңбекітілуі жәнеобьектілердізерттеубұлкездеқолданылатынсөйлеуқұралдарынбекітуүшінбақылауқұрамдарыныңжеткіліктітәжірибесінқамтамасызетуөтемаңызды. Егер де көрнектілікәдістертәжірибелікәдістерменсәйкескелсекоррекциялық–педагогикалықжұмыстардыңтиімділігіарттатүседі. Я.А.Каменскийғұламалытұрғыданатапөткендейпроцесіндекөрсететініскерлікбәріненжақсыоқытады. Дамуындаауытқуларыбаркішіжастағыбалалардыарнаулыоқытужағдайындаоқытудыңкөрнекілікжәнетәжірибелікәдістерініңорганикалықбіртұтастығыөмірсүреді, олардыңшынайыкейіпкеенуіпәндіктәжірибелікоқытуболыптабылады. Оныңкамунативтікфункциясындасенсомоторлықжәнеәлеуметтіктәжірибеніоқытутанымдықіскерліктіңтілдіңжәнесөйлеуқабілетініңүрдістеріндамытуүшін бала үшінтартылуыболыптабылатынбіріккентүрдегііскерлікпроцесіндесөйлеуарқылықарым–қатынасжасаудатанымдыққызығушылықпеншынайықажеттіліктітудыратынарнаулыұйымдастырылғандидактикалықортатуындайды. Бұлжағдайдаәдістердіңқарапайымкамбинациясы жайында емес, арнаулы коррекциялықбілімберутехнологиясыжайындаайтукерек. Оқытудыңтәжірибелікәдісініңкөптүрлілігідидактикалықойындарменқызықтыжаттығулардыпайдалануболыптабылады. Олароқытудықалыптастырутәсіліретіндеқолданыса ие. Ойын кіші жастағыоқушыныңөнеріндеедәуірорыналатындығынақарамастанонымүмкіндіктерішектеулібалалардыоқытудыдаарнаулыәдісретіндепайдаланудыңөзіерекшеөзіндікқаттамалануындамытуғаарналғанөтемаңызыөмірлікжәнепрактикалықтәжірибенің жеткіліксіздігіпсихологиялықфункциялардыңжетікдамымауыкөшбасшылықжетіксіздікалдыменмұндайбалалардыойынғаүйретуқажеттілігінжәнекейіненкезектітүрдекоррекциялықбілімберупроцесінеоқытудыңәдісіретіндегіойынныңенгізілуі қажеттілігін тудырады. Осығанорайарнаулыбілімберудеәрқашанмаксималдыкоррекциялық–педагогикалықтиімділіккеқолжеткізумақсатындабірнешеәдістерментәсілдердіңкүрделісәйкестілігіпайдаланылады.Мұндайсәйкестіліктердіңкомбинацияларыжәнеолардыңқандайдабірпедагогикалықжағдайлардабейімделуіарнаулыбілімберупроцесініңспецификасынанықтайды. Арнаулыбілімберу процесіжұмыстыңәдістеріментәсілдерініңжайғанажекелегенсәйкестіліктерінемес,арнаулыбілімберутехнологияларынпайдалануменөтедідепайтуғаәбденболады.Жалпы білім беретін мектептегі балалардың үлгермеушілік мәселесі көптен бері педагогтардың, психологтардың, медиктердің және социологтардың көңілін алаңдатуда. Олар дамуы артта қалған балаларға жатпайтын, бірақ білім деңгейі шектелген балалар категориясын ашып тапты және оларды «ПДК» деп атады. М.С.Певзнер және Т.А.Власова (1968, 1973) ПДК баланың жеке бас қалыптасуындағы эмоциалық даму роліне көңіл аударды. Баланың ПДК – ананың екіқабат алғашқы айларында түрлі патогендік факторлар арқылы орталық нерв жүйесіне әсер етілген қолайсыз жағдайлар арқылы пайда болатындығын анықтайды. Сонымен қатар, ПДК психологиялық-педагогикалық түзетумен қатар, емдеу шараларды да жүргізілу керектігі айқын болды. Жалпы айтқанда, тәрбие дегеніміз- адамдарды қоғамдық өмірге және еңбекке дайындау мақсатын көздеп, жаңа ұрпаққа қоғамды тарихи тәрбие беру процесі болып табылады. Тәрбие ұғымы кең мағынада әлеуметтік қоғамдық құрылыс ретінде барлық салаларын қамтиды: жанұя, мектепке дейінгі мекеме, оқу, тәрбие орындары, еңбек ұжымы, информатика құралдары және басқа орындар. Тәрбие процесі- күрделі диалектикалық процесс. Жас ұрпақ, бойына саналықты қоршаған ортаға адамгершілікті көз-қарасты, мектеп мақсатына сай, адамзат тарихының бай процестерін игеру. Тәрбие процесі- ұжымды дамытумен, қалыптастыруға бағытталған тәрбиеші мен тәрбиеленушінің мақсатты және өзара байланысты қызметі. Тәрбие бұл- жағдайды ұйымдастырудың үрдісі, сондықтан жағдайды ұйымдастыру мақсатты түрде болса ғана, тәрбиенің қорытындысы жоғары және сапалы болады. Осындай жағдайлардың негізінде, тәрбиенің мөлшері шектелген, таяз түрі оқытушының, оқушыға әсер ету процесі деп байқау, осындай жағдайдың негізінде құрастырылған. Сондықтан да, бұл тәрбиеден бас тартуға тура келеді. Тәрбие- балалардың жас және дербес ерекшеліктеріне дайындығы мен даму дәрежесіне лайық іске асырылады. Тәрбие арқылы балалардың іс-әрекеттерін ұйымдастыру үшін тәрбиелеп, тәрбиешінің құралдары мен әдістерін және формаларын іздестіреді, оларды тиімді етіп пайдаланады. Демек, тәрбие алдын-ала жасалған арнаулы жоспар бойынша мақсатқа бағыттала және ұйымдастырыла жүргізіледі. Сондықтан да, тәрбиешінің ортадан айырмашылығы осындай заңдылықтарға байланысты. Педагогика тарихында тәрбиенің рөлін аса артық бағалаушылар да болады. Д.Локк: «Адамның көзқарастарымен адамгершілік қасиеттерін қалыптастырудағы тәрбиенің шешуші рөлін мойындай келіп, адам тәрбие арқылы жетіледі!» деген сыңар қорытындыға келді. Локк бойынша, бала жаны табиғатынынан-ақ тақта сияқты тап-таза болады, сондықтан тәрбиеші нені қажет деп тапса, соны сол таза, ақ тақтаға жазуы тиіс. Бұл жерде Локк тәрбиенің рөлін аса дәріптеп, әлеуметтік орта тұқым қуалаушылық факторларының адамды дамытудағы ықпалын жете бағаламайды. В.Г.Белинский бала жаны не болса, соны жаза беретін таза, ақ тақта емес, оған өмір жазатын әріптер тәрбие мен жазу құралына және сол тақтаның сапасына байланысты деп жазды. Белинский тәрбиешінің рөлін жоғары бағалай келе, адамның дамуына тұқым қуалаушылықпен ортаның әсерін де ескерген жөн деді Локк пен Белинскийдің көзқарастары бойынша, адамды адамның қанауы жағдайында тәрбие арқылы адамдарды түрлі дәрменсіздіктен, кемістіктен, кесірліктен құтқаруға болады. Демек, олар тәрбие арқылы адам баласының тұрмысын жақсарту және сапасын өзгертіп жөндеуге болады деген жорамалды ойға әкелді. Тәрбиеші тәрбие арқылы баланың түрлі іс- әрекеттерінің тиімді етуін ұйымдастырады, оның дамып жетілуіне қажетті материалдарды іріктеп алады, айналадағы табиғи және әлеуметтік ортаға көзқарасын дамытады. Тәрбие жұмыстарының саралау жолдарын табудың нәтижесінде баланың ой-өрісі кеңейеді, эстетикалық сезімі мен талғамы артып, адамгершілік сапасы қалыптасады. Қай білім ошақтарын алсақ та, ол жерде білім алу мен қатар тәрбие де алып шығады. Енді арнайы мектептегі тәрбие мәселесіне тоқталсақ, революциядан кейін арнайы мектептер ашыла бастады. Қазіргі кезде Қазақстанда жүзге жуық арнайы мектептер бар. Бұл мектептерде орыс және қазақ тілдерінде білім беріледі. Республикамыздағы арнайы мектептер балаларға білім беруде және тәрбиелеуде көптеген жетістіктерге жетті. Арнайы мектептің педагогикалық ұжымы білім беруде және тәрбие дәрежесін көтеруге өз үлестерін қосты. Арнайы мектеп, жалпы мектептің тәрбиелік міндеттері бірдей. Арнайы мектептің тәрбиелік проблемаларына оқушының жеке ерекшеліктері, кемістіктері күрделеніп, әлеуметтік, экономикалық, мәдениеттік жағынан жанұя, кемістіктің құрамы, жас ерекшеліктері, тәрбиешілердің арнайы білімдерінің жоқтығы жатады. Сондықтан тәрбие процесі мұғалім мен тәрбиешінің жұмысына байланысты. Сондықтан біз, яғни келешек ұрпақтың мақсаты- мүмкіндігі шектеулі бала- болашақта қандай адам болатыны педагог пен тәрбиешінің жұмысына байланысты. Ол үшін оқушыларға дәйекті білім беру мен мамандарды еңбек білімін, іскерліктерін және дағдыларын жариялау ғана емес, қалыпты адамға сай, адамгершіліктік сапаларын тәрбиелеу керек, яғни, еңбек сүйгіштік ұжымда жұмыс істей алу, кіші, үлкендерді сыйлау, жауапкершілік, адамгершілік. Тұлғаны қалыптастыруда және арнайы мектеп баласының ақауын түзетуде келесідегідей жағымды жағдайларда қалыптастыру керек: 1. Күн тәртібін орындау. 2. Жекелеген қатынас 3. Әр түрлі үйірмелерге қатысуы. 4. Жүйелі қадағалау. Ұжым тұлғаның мінезіне толығымен әсерін тигізеді. Л.С.Выготскийдің айтуы бойынша « Ең бастысы- адам ұжымда қалыптасады. Сол себептен бала ұжымын тәрбиелеу басты міндет болып табылады.» Тәрбие процесін жүргізу үстінде тұлғаның жағымды жақтарын айқындау қажет және де есту мүшелері зақымданған балалардың қалыпты қызметке сүйене отырып, түзету жұмыстарын жүргізу керек. Мектеп ұжымының іс-әрекеті баланың арасындағы қарым-қатынасты ұлғайтады. Балалардың қарым-қатынасын сабақта және сабақтан тыс уақыттарда да ұйымдастырады. Қазіргі уақытта арнайы мектепте, жалпы мектептегідей сынып жетекшісі оқытады және тәрбиелейді. Сынып жетекшісі- өзінің сыныбына тәрбие жұмысын қалыптастыру болып табылады. Арнайы мектеп оқушылары қозғыш болып келеді. Мұғалімдерді тыңдамай, жан-жағына алаңдап, қасындағы жолдасына жұмыс жасауына мүмкіндік бермей, кедергі келтіреді. Осы себептен арнайы мектепте тәрбие тәрбие мазмұнының рөлі аса зор. Мұғалім оқушыға тек бір жақты қарамай, оның мінез-құлқына, кемістігіне, дәрежесіне, денсаулығына аса зор мән беру қажет. Кейбір есту қабілеті зақымданған балалар қарапайым нәрсені орындаудан бас тартады. Мұндай кезде мұғалімнің талап қойғыштығы болу керек. Балаға бас салып ұрыспай, оған түсіндіру, дұрыс жолға бағыт беруі тиіс. К.С. Лебединская өзінің ғылыми-зерттеу жұмысының нәтижесінде ПДК этиопатогенетикалық жұмыс жүйесін ойлап тапты. Бұл жұмыста ПДК әр түрлі сыныпиникалық типтері анықталады, олардың бәрі құрылымы жағынан бір-бірінен ерекшеленеді. 1. Гармониялық инфантимум – ПДК-ның конституциялық пайда болуы,- эмоциялық – ерік өрісі алғашқы даму сатысында болады және әдеттегі құрылымда көрінеді. Бұл балаларда кездесетін қиындықтарды М.С. Певзнер және Т.А. Власова жалпы жеке бастың мотивациялық өрісінің жетіспеушілігімен байланыстырады. 2. Соматогендік негізінде пайда болған ПДК. Бұл тип (аномалияның) соматикалық жетіспеушіліктен пайда болады: хроникалық инфекциялар, аллергия, туа біткен және кейін пайда болған жүрек ақауы (порок сердца). Мұндай балалар - өзіне-өзі сенімсіз, қорқақ, қимыл-қозғалысы баяу, шектеулі. 3. Психогендік негізде пайда болған ПДК – тәрбиенің қолайсыз жағдайларына, жеке бас дамуына дұрыс қалыптаспауына байланысты. Мұндай балаларды педагогикалық бағусыз қалған балалардан ажырата білу қажет. ПДК кезіндегі балалардың психикалық тұрақсыздығы – олардың қадағалаусыз болғандығына да байланысты, мұндай жағдайда жауапкершілік төмендейді, аффектінің белсенді тежелуіне байланысты мінез-құлық өзгереді. а) «Отбасы табынушысы» (кумир) типтегі аномальдық даму варианты (гиперопека) - өте қамқорлықта болған балаларда кездеседі – еркелетіп тәрбиелеу, еңбекке үйретпеу, өзіндік инициативасы жоқ, ерік күші аз, эгоист, біреудің көмегіне сүйеніп кеткен, қабілетсіз балалар. б) Невротикалық типтегі аномальдық даму варианты ата-аналарды дөрекі, қатыгез балаларда кездеседі – қорқақ, эмоциялық жетілмеуі өзін-өзі сенімсіздікке, онжарлыққа, шешім қабылдай алмауға әкеледі. в) Церебральді-органикалық негізінде пайда болған ПДК – екіқабат патологиясы, инфекциялар, ана мен бала қанының сәйкес келмеуі, интоксикация, жарақат. Органикалық инфантимум – балалардың эмоциялық – ерік қуатының жетіспеушілігімен ерекшеленеді. Екі түрін атауға болады: тұрақсыз тежелген. Эмоция айқындығы жоқ, баға алуға тырыспайды, талаптану деңгейі төмен. Церебральды органикалық негізде пайда болған КДП балалардың таным әрекеттері бұзылған, ойлау, зейін т.б. жеткіліксіз деңгейде, баяу қимылдайды, бір істен екінші іске ауысуы да жай, төмен. Пайдаланылған әдебиеттер: 1. Иншаков О.В Развитие и корр. графо- моторных навыков у детей 5-7 лет. Корр.Пед(Владос) 2005г. 2. Козлова В.М. Психол.коррекция умственного развития школьников. Академия.2001г. 3. Дружинин В.Н. Психология – Питер; 2002. 4. Немов Р.С. Психология.- Москва ., І-ІІ-ІІІ том. 1998, жүктеу/скачать 26,61 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|