2.3.- Ғылымның әртүрлі классификацияларына жататын ғылыми салалардың мысалдары
Ғылымның әртүрлі түрлеріне жіктеуге болатын ғылыми салалардың мысалдарын қарастырайық:
Эксперименттік физика – тәжірибелік ғылымдарға жататын сала. Оның негізгі зерттеу әдісі – зертханада жасалған жасанды жағдайларды басқаратын эксперименттер. Тәжірибелік физикада табиғатта болатын құбылыстар белгілі бір гипотеза негізінде зерттеледі. Эксперименттік физиканың негізгі зерттеу бағыттарына элементар бөлшектер, атомдар, молекулалар, асқын өткізгіштік, оптика, ядролық физика және т.б.
Теориялық физика – теориялық ғылымдарға жататын ғылым. Ол эксперимент нәтижелерін болжау және табиғатта болатын құбылыстарды сипаттау үшін математикалық модельдерді, физикалық заңдар мен принциптерді пайдаланады. Теориялық физика көптеген салаларды қамтиды: кванттық механика, салыстырмалылық теориясы, өріс теориясы, космология, астрофизика және т.б.
Әлеуметтану - әдістерді біріктіретін ғылым, және әдістерді біріктіретін ғылымдарға жатады. Әлеуметтанушылар қоғамдағы әлеуметтік құбылыстарды, процестерді және өзара әрекеттесуді зерттейді. Ол үшін әлеуметтанушылар бақылау әдістерін, сауалнамаларды, сұхбаттарды, эксперименттерді және деректерді талдауды пайдаланады. Әлеуметтану ғылымының негізгі зерттеу бағыттарына әртүрлі әлеуметтік топтар, әлеуметтік институттар, әлеуметтік өзгерістер, мәдениет, сәйкестік және тағы басқалар жатады.
Математика – теориялық әдістерді қолданатын ғылым, теориялық ғылымдарға жатады. Математиктер математикалық объектілердің құрылымын, заңдылықтарын және қасиеттерін зерттеу үшін формальды логикалық әдістер мен абстракцияларды пайдаланады. Математика алгебра, геометрия, топология, талдау, сандар теориясы және т.б. сияқты әртүрлі салаларды қамтиды.
Жоғарыда келтірілген мысалдардан ғылыми салалар әр ғылымға тән зерттеу әдістері мен тәсілдеріне байланысты ғылым классификациясының әртүрлі категорияларына жатуы мүмкін екендігі анық болады. Дегенмен, осыған қарамастан, ғылыми салалар өзара байланысты болуы мүмкін және ғылыми зерттеулердің максималды дәлдігі мен тиімділігіне жету үшін әдістерді біріктіру маңызды.
III. Қорытынды
Сонымен, ғылыми қызметте ғылымды зерттеу әдістеріне қарай жіктеу маңызды рөл атқарады. Әртүрлі әдістер мен тәсілдерді қолданатын ғылымдардың әртүрлі категорияларының өз күштері мен шектеулері бар. Ең дәл нәтижелерді алу және қателерді болдырмау үшін зерттелетін мәселе немесе құбылыс үшін ең қолайлы тәсілді таңдау маңызды. Ғылымның зерттеу әдістері бойынша жіктелуі ғалымдарға қажетті ресурстар мен құрал-жабдықтарды анықтауға, сондай-ақ ғылыми мәселелерді шешудің белгілі әдістемелері мен алгоритмдерін жасауға көмектеседі.
Дегенмен, ғылыми салалар өзара байланысты болуы мүмкін екенін және әртүрлі әдістер мен тәсілдердің комбинациясы ғылыми зерттеулерде өте тиімді болатынын түсіну маңызды. Басқа ғылыми пәндермен ынтымақтастық және өзара әрекеттесу күрделі ғылыми мәселелерді шешуге және айналамыздағы әлем туралы түсінікімізді кеңейтуге көмектесетін жаңа білімді құру үшін маңызды.
Жалпы алғанда, ғылымды зерттеу әдістеріне қарай жіктеу ғылыми қызметте орталық рөл атқарады және ғалымдарға өздерінің ғылыми мақсаттарына барынша тиімді жетуге мүмкіндік береді.
Достарыңызбен бөлісу: |