Реферат тақырыбы: Саясаттанудың негізгі парадигмаларын салыстырмалы талдау



бет3/3
Дата18.02.2023
өлшемі199,8 Kb.
#169257
түріРеферат
1   2   3
Байланысты:
саясаттану парадигма (копия)

4.Рационалды парадигма
Райионалды-сыни парадигма саясат әлемін өзінің ішкі заңдылықтарымен дамитын әлеуметтіліктің дербес сферасы ретінде зерттеумен байланысты.Ол саясаттың сыртқы,натуралисттік негіздерге тәуелділігін елемейді.Саясат әлемі қақтығыстарға толы екендігі ежелден белгілі,дегенмен бұрынғы дәуірлер бұл қақтығыстардың натураисттік,әлеуметтік,психиологиялық және т.б сыртқы бастауларын бөліп көрсетті.Саясаттың өз мүмкіндіктері,оның шығармашылық,реттеушілік функциялары ескерілмей қалды.
Демократиялық мемлекеттердің конституцияларының баптарында саяси әрекет үшін кең құқықтық кеңістік жасалған.
Рационалды-сыни парадигманың негізінде қазіргі саяси білімдердің бір саласы-конфликтология пайда болып даму үстінде.

Саясаттанудың мультипарадигмалығы толық түрде саяси ойлар тарихында жүзеге асты. Салыстырмалы саясаттанудың қалыптасу және даму процесінде онда саясатты және оның маңызды көріністерін зерттеудегі тұтас, жүйелі көзқараспен ерекшеленетін әдіснамалық бағыттар қалыптасып, айқындалды.Кунның терминологиясын қолдана отырып,оларды парадигма деп атап кеткен болатын.

Белгілі ғалым Варда атап өткендей,соңғы қырық жыл ішінде дамушылық парадигмасы басым орынға ие болуда.Дамушылық парадигмасы 50-60 жылдары пайда болған делінеді,алайда ұзақ уақыт бойы іске аспай тұрды.Бұл бағыт арқылы


  1. Отарсыздану және көптеген жаңа тәуелсіз мемлекеттер пайда болды.

  2. Әлеуметтік ғылымдарды салыстырмалы түрде әртүрлілікке айналдыруға тырысты.

  3. АҚШ-тың демократиялануына ұмтылысы.

Даму парадигмасы айқын пәнаралық сипатқа ие.Даму парадигмасының негізгі идеясы – әлеуметтік-экономикалық жаңғырту мен саяси даму қатар жүреді, ал соңғысы біріншісінің салдары болып табылады. Осы тұжырымнан нақты саяси ұсыныстар туындады: Батыс елдері дамушы елдерді демократияландыруға кепілдік беру үшін оларға экономикалық көмегін жан-жақты арттыруы керек. Даму парадигмасы әу бастан-ақ елеулі сынға ұшырады. Бадам, атап айтқанда, Батыс пен Шығыс арасындағы елеулі саяси және мәдени айырмашылықтарды ескермегені үшін айыпталды, онсыз оның талдауы «алма мен апельсинді» салыстыруға ұқсайды. Басқаша айтқанда, бір когнитивтік модель шеңберінде бір-бірінен тым мәдени ерекшеленген жүйелерді қарастыру әрекеті қате. Сонымен қатар, бұл көзқарас еуроцентризмнің басымдығы үшін айыпталды; Батыс пен Шығыстағы модернизация кезеңдеріндегі елеулі айырмашылықтарды есепке алмау; бұрынғы және қазіргі уақытта жаңғыртуды жүзеге асыруда экологиялық факторлардың айырмашылығын елемеу; дәстүрлі институттардың рөлін бағаламау және осы үдерістегі заманауи институттардың рөлін асыра бағалау; идеологияландыру.

Қорытынды.
Саясаттану ғылымының дамуы соңғы екі онжылдықта саяси саланы талдауға көзқарастардың алуан түрлілігіне әкеліп соқтырған пәннің өз пәнін таратудағы аналитикалық қатаңдығын куәландырады. Саясаттану мен мемлекеттік басқарудың дамуы туралы қысқаша тарихи деректермен бірге олардың қазіргі дамуын анықтау үшін екеуі де еңсеруге тиіс қиындықтарды көрсетуді мақсат етті.
Жалпылай айтқанда парадигма мәселесі рационалды дәлелденген жүйе ретіндегі ғылыми дәстүр пайда болып дамуын зерттейді.Парадигманы зерттеу саясаттанудың басқа мамандықтармен байланысын немесе айырмашылығын көрсетуде үлкен үлесін қосады.
Мемлекеттік басқаруға ғылыми сипат берген саясат-басқару дихотомиясы қоғамдық саланың төсінде қайта қаралуы керек, содан кейін мемлекет пен қоғам арасындағы дихотомияны көрсету үшін саясаттану мемлекеттік басқаруды зерттеуді ашуды басқаратын орган ретінде қалпына келтіреді. мемлекеттің ерік-жігері және ол басқаруды зерттеуде көрініс табады. Яғни, ол мемлекеттік басқаруды капиталистік үлгінің өнімі ретінде және сонымен бірге оның екі жақты: саяси және әкімшілік сипатын зерттейді.
Осыған байланысты мемлекеттік басқаруды талдау аспаптық және процессуалдық саладан шығуы керек; оны тек басқару циклі немесе ішкі басқару процедурасы ретінде ғана емес, мемлекет пен үкіметтің қоғаммен қарым-қатынасына және оның капитализмнің иірімдеріндегі қайшылықтарын түзетуге бағытталған функциясы ретінде зерттеу керек.

Қолданылған әдебиеттер тізімі



  • «Теориялық саясаттану».Оқулық.-Алматы;Издательский центр ОФППИ «Интерлигал».2005.-264 бет


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет