Реферат тақырыбы: Спорт туризм Орындаған: Мұратұлы Әли Қабылдаған: Жұмағұлов Айдын

Аңшылық
 
пен
 
балық
 
аулау
Ерлердің ең қызығатын әуесқойлылығы –
аң аулау мен балық аулау. Бұл адам мен табиғат байланысы 
мәдениетінің бір бөлігі іспеттес. Нағыз аңшы жануарлар әлемі мен оны 
белсенді қорғау туралы ақпаратқа әрқашан қызығушылық танытады. 
Сол секілді балық аулау да жақсы демалыс. Көл жанында әрқашан таза, 
жұпарлы ауа. Ол жерде адам күнделікті тұрмыс
-
тіршіліктен бір сәтке 
босап, сергек күйді сезінеді
. 
Шаңғы туризмі
Белсенді
 
туризмнің
 
ең күрделі түрлерінің бірі –
шаңғы
 
туризмі
. Ол 
елімізде жыл өткен сайын кең қанат жайып, дамып 
келеді.
 
Шаңғы
 
және
 
таулы
 
аймақтғы шаңғы тебу тәсілін жіті меңгеру 

қажеттігі, жұқа, қалың
 
қарларда
 
жүрудің қиындығы кейбір қауіптің 
бары (температураның төмендігі, боран және 
т.б.)
 
саяхатқа
 
қатысушыларға дене тәрбиесі мәдениеті талаптарын 
арттыруды жүктейді.Шаңғымен саяхат жорығы кей қиындықтарға 
қарамастан өзінің қайталанбас тамашалығымен есте қалып, оған 
қатысушылардың дене құрылысын шынықтыруда зор маңызға ие 
болады.Шаңғы туризмі қыс кезінде,белгілі бір қар жамылғысының 
қалыңдығына байланысты өткізілетін,өзіндік ерекшеліктеріне 
байланысты құрал
-
жабдықтары (
 
примус
,
пеш
,шаңғы т.б.) және қонақ 
жайлары (
бивуак
,қар үйшіктері,тұрғын мекен жайлар т.б.) 
бар
 
жорықтарға
 
байланысты жұмыстар тобы.Климаттың,ауа
-
райының 
әр түрлі жағдайында жорықтар өткізіледі.Шаңғы туризмі бойынша 
жорықтар
 
жазық
 
жерлерде және таулы аудандарда қар жамылғысы 
тұрақты аймақтарда таралған.
Шаңғы туризміне қатысушылардың басты 
кедергілері: қар жауып тұрған кездегі қозғалыс (әсіресе қары 
борпылдақ, жұмсақ
 
ормандарда
), биік, ұйлыға өскен
 
бұталар
, мұзы 
жақсы қатпаған өзендер, жоғары немесе төмен түсуге мәжбүр ететін 
биік
 
қия
, 
жоталар
. 
Шаңғы жорықтары кезінде қатысушылардың физикалық дайындығы 
мен жасына байланысты түсетін күштің сәйкес келу қажеттілігін есте 
сақтау қажет. Ересек туристер үшін күндізгі жүру күніне 25
-
30км 
құрайды. Бұндай жүруді жаттыққан топ аса күш жұмсаусыз, үнемі 
жаттығусыз орындайды, әсіресе, көпкүнді
жорықтарда, бұндай жолды 
жүру қиын.Мектеп оқушыларымен жорықтарды ұйымдастыру кезінде 
дала жағдайында түнеуді жоспарлауға рұқсат етілмейді. Жаңадан 
үйреніп жүрген ересек адамдар үшін де бұндай түнеуді 
ұйымдастырмаған дұрыс болады
Шаңғы жорығындағы
кедергілер
Шаңғы жорығында өзіне тән табиғи
 
кедергілер
 
жіктеледі. Осындай 
кедергілерге
 
жарлар
 
мен
 
жыралар
,
шұңқырлар
 
мен
 
шұңғымалар
,тастар 
мен жартастар,өсімдіктер дүниесі,қураған ағаштар және құрылыс 

қалдықтары.Шаңғымен қозғалу кезінде кездескен кедергілерден өтудің 
әр түрлі тәсілдері бар.Бұл тәсілдерді шаңғышы толық меңгеруі 
қажет.Ал,шаңғы қозғалысы дене қимылына тәуелді.Сондықтан шаңғы 
жорығы дене тәрбиесін қажет етеді.Өйткені шаңғыда 
бұрылу,тежелу,қозғалысқа келтіру дене қозғалысы арқылы жүзеге 
асырылады.Шаңғыға тұрғаннан кейін оны қозғалысқа келтіру,шаңғы 
таяқшасының көмегімен адымдап жүру,сырғанау тәсілі пайда болады, 
ал шаңғымен жүру дене нің толық бұрылуымен 
ерекшеленеді.Шаңғымен шұңғымалардан және бөренелерден өту 
кезінде салмақ шаңғының ортасына түседі.Шаңғымен беткейге 
көтерілудің әр түрлі тәсілдері бар.Бұл беткейдің көлбеулігіне 
байланысты.Егер
 
беткей
 15-
20 градус шамасында болатын болса,оған 
таяқша көмегімен адымдап,жылжып көтерілуге болады.20
-
30 градус 
шамасындағы биікке жартылай демалып,одан рі мүмкін болмаған 
жағдайда шаңғыны шешу керек.Шаңғы жорықтары қыс айларында 
адамдарды ынталандыратын жорық түрі болған соң,оның 
ұйымдастырушылық тәсіліне көп мән беріледі