Физикалық мәліметтер базасын жобалау
Физикалық дизайн кезеңі деректерді тиімді орналастыру мақсатында мәліметтер базасының логикалық құрылымы мен физикалық сақтау ортасын байланыстырудан тұрады, яғни.мәліметтер базасының логикалық құрылымын сақтау құрылымына көрсету. Жад кеңістігінде сақталған деректерді орналастыру, "физикалық" мәліметтер базасының әртүрлі компоненттеріне қол жеткізудің тиімді әдістерін таңдау мәселесі шешілуде. Осы кезеңде қабылданған шешімдер жүйенің жұмысына шешуші әсер етеді.
SQL-бұл фактілер жиынтығымен және олардың арасындағы қатынастармен жұмыс істеуге арналған бағдарламалау тілі. Microsoft Office Access сияқты реляциялық дерекқорды басқару бағдарламаларында SQL тілі деректермен жұмыс істеу үшін қолданылады. Көптеген бағдарламалау тілдерінен айырмашылығы, SQL тіпті жаңадан бастаушыларға да түсінікті және түсінікті. Көптеген бағдарламалау тілдері сияқты, SQL-ISO және ANSI сияқты стандарттау комитеттері мойындаған халықаралық стандарт.
SQL тілінде сұрақтарға жауап алуға көмектесетін мәліметтер жиынтығы сипатталған. SQL қолданған кезде дұрыс синтаксисті қолдану қажет. Синтаксис-бұл тіл элементтерін дұрыс біріктіруге мүмкіндік беретін ережелер жиынтығы. SQL синтаксисі ағылшын синтаксисіне негізделген және қосымшаларға арналған Visual Basic (VBA) тіл синтаксисімен көптеген ортақ элементтерге ие.
SQL операторлары
Операторлар — белгілі бір операцияны орындау үшін қолданылатын белгілі бір сөздер немесе таңбалар — мысалы, белгілі бір параметр бойынша жиынтықтан таңдау үшін деректермен жұмыс істеуге көмектеседі. Егер біз пиццаның барлық түрлерінен пармезан бар түрлерін сұрыптауымыз керек болса, онда select операторын (Шартқа сәйкес таңдау) пайдалану керек.
SQL-дегі операторлар өздері шешетін тапсырмаларға сәйкес бірнеше топқа бөлінеді.
DDL (data Definition Language) - деректерді анықтау операторлары. Олар объектілермен, яғни бүтін кестелермен жұмыс істейді. Егер дерекқорды жаңа деректері бар кестемен толықтыру қажет болса немесе керісінше, қате деректері бар кестелердің бірін алып тастау керек болса — бұл операторлар жиынтығы қолданылады.
CREATE-дерекқорда нысанды құру
ALTER-нысанды өзгерту
DROP-нысанды жою
DML (data Manipulation Language) — деректерді манипуляциялау операторлары. Бұл операторлар кесте мазмұнымен — жолдармен, атрибуттармен және мәндермен жұмыс істейді. Олардың көмегімен белгілі бір мәнге өзгерістер енгізуге болады. Мысалы, жолдағы "Фамилия" бағанындағы өрісті компания қызметкерінің үйленгеннен кейінгі мәліметтерімен ауыстырыңыз. Немесе жұмыстан шығарылған қызметкердің деректері бар жолды жойыңыз.
Select-Шартқа сәйкес деректерді таңдау
INSERT-жаңа деректерді қосу
Жаңарту - бар деректерді өзгерту
DELETE-деректерді жою
DCL (Data Control Language) — деректерге қол жеткізуді анықтау операторы. Ол пайдаланушылардың қайсысы дерекқорға сұрау жібере алатынын, нысандар мен мәндерді өзгерте алатынын анықтайды. Мысалы, басқа бөлімге ауысқан қызметкерден кіруді қайтарып алуға, сондай-ақ базаға жаңа маркетологқа немесе әзірлеушіге кіруге болады.
Грант-нысанға қол жеткізуді қамтамасыз ету
REVOKE-бұрын берілген рұқсатты қайтарып алу
DENY-рұқсат беруден басым болатын тыйым
TCL (Transaction Control Language) — транзакцияларды басқару тілі. Транзакциялар-бұл кезектесіп орындалатын командалар жиынтығы. Егер барлық командалар орындалса, транзакция сәтті болып саналады, ал егер бір жерде қате орын алса, транзакция барлық орындалған командаларды жоққа шығарып, кері қайтарылады. Мұндай транзакцияның көрнекі мысалы-банк алдымен соманы және алушыны енгізуді, содан кейін операцияны тексеріп, Растауды, содан кейін бір реттік кодты енгізуді сұраған кезде онлайн төлеу. Осы кезеңдердің әрқайсысында төлемді жоюға болады және транзакция кері қайтарылады.
BEGIN TRANSACTION-транзакцияның басталуын белгілеу
COMMIT TRANSACTION-транзакция ішіндегі командаларды өзгерту
ROLLBACK TRANSACTION-транзакцияны қайтару
SAVE TRANSACTION-транзакция ішіндегі аралық сақтау нүктесін көрсету
ДҚБЖ түрлері
Кестелердің немесе дерекқордың өзі операцияларды орындай алмайды, ал ДҚБЖ-да жаңа кестелер құруға, қажет емес деректерді жоюға, кілттерді конфигурациялауға және сұрауларды өңдеуге болады. ДҚБЖ негізгі міндеттері:
дерекқор тілдерін қолдау;
деректерді тікелей басқару;
ЖЖҚ буферлерін басқару;
транзакцияларды басқару;
сақтық көшірме жасау және ақауларды қалпына келтіру.
Google, Microsoft және Amazon сияқты технологиялық алпауыттар және одан да көп тауашалық студиялар әзірлейтін осындай жүйелердің әртүрлі түрлері бар. Әзірлеушілер өз өнімдерін жақсырақ етуге тырысады, осылайша олардың жүйесі деректерді басқаларға қарағанда тезірек және жақсырақ өңдейді. Осыған байланысты SQL тілінің әртүрлі түрлері пайда болды-SQL диалектілері деп аталады. Әрбір ДҚБЖ-да диалект бәріне ортақ нәрсе бар, сонымен қатар басқа жүйеде жұмыс істемейтін өзіндік ерекшеліктері бар.
ДҚБЖ коммерциялық немесе ашық код болуы мүмкін. Ашық кодты басқару жүйелерін жобаларда тегін пайдалануға, сондай-ақ олардың құжаттамасын толықтыруға және жүйемен жұмыс істеу процесін жетілдіруге болады. Коммерциялық ДҚБЖ-ның толық нұсқаларына ақылы қол жетімділігі бар-әдетте, оларды ірі корпорациялар пайдаланады.
Бұл базаның физикалық дизайны MS SQL Server 2008 кәсіби дизайн пакетін қолдану арқылы жасалады. Дерекқор сонымен қатар ақпаратты сақтау орны болып табылады, бірақ деректер файлдарының көптеген түрлеріне ақпаратты тікелей пайдаланушыға ұсынбайды, дерекқор деректеріне қол жеткізетін және оны пайдаланушы түсінетін форматта ұсынатын қолданбаны іске қосады. Мәліметтер базасы түрінде ақпараттың әртүрлі тәсілдерінің болуына қарамастан, реляциялық ДҚБЖ ең тиімді болып саналады. Реляциялық ДҚБЖ тиімді ұйымдастыру үшін математикалық теорияны, атап айтқанда реляциялық алгебраны қолданады.
MS SQL Server басқа ДҚБЖ-ға қарағанда бірқатар артықшылықтарға ие: оңай орнату, орналастыру және пайдалану, сонымен қатар масштабтау, деректер қоймаларын құру және басқа серверлік бағдарламалық жасақтамамен жүйелік интеграция. Бұл жұмыста MS SQL Server ДҚБЖ таңдауына әсер еткен тағы бір фактор - жылдамдық. Реляциялық ДҚБЖ-да жылдамдық-бұл сұранысты орындауға және сұрауды өңдеу нәтижелерін пайдаланушыға қайтаруға кететін уақыт.
SQL (Structured Query Language) танымалдылығының қарқынды өсуі қазіргі компьютерлік индустриядағы ең маңызды тенденциялардың бірі болып табылады. Соңғы бірнеше жылда SQL мәліметтер базасының жалғыз тілі болды. Бүгінгі таңда SQL дербес компьютерлерде де, үлкен компьютерлерде де жұмыс істейтін жүзден астам ДҚБЖ қолдайды.
Егер пайдаланушы дерекқордан деректерді оқуы керек болса, ол оны SQL көмегімен ДҚБЖ-дан сұрайды. ДҚБЖ сұранысты өңдейді, қажетті деректерді табады және оны пайдаланушыға жібереді. Деректермен жұмыс істеу кезінде кестеге деректерді қосу, кестедегі деректерді іріктеу, жою және өзгерту көзделеді. Мұнда мәліметтер базасын құру, кестелер құру, Transact SQL-ге деректерді енгізу бағдарламалық кодының үзінділері келтірілген:
Деректер базасы жобасының маңызды компоненттерінің бірі-мәліметтер базасын қорғау құралдарын жасау. Деректерді қорғаудың екі аспектісі бар: апаттан қорғау және рұқсатсыз кіруден қорғау. Ақаулардан қорғау үшін сақтық көшірме жасау стратегиясы жасалады. Рұқсатсыз кіруден қорғау үшін әрбір пайдаланушыға деректерге қол жеткізу оның қол жеткізу құқықтарына сәйкес ғана беріледі.
Бұл жұмыста SQL Server арқылы жүзеге асырылатын қорғау ұйымы стандартты режимде жүргізілді. Пайдаланушы жазбалары кестелер мен сақталған процедуралар сияқты белгілі бір сервер ресурстарына кіру құқығын басқаруға қызмет етеді. Пайдаланушы жазбасында пайдаланушы рөлдері анықталған - бір немесе бірнеше. Пайдаланушы ретінде кіру үшін пайдаланушы тіркелгілері жасалды, пайдаланушы name өрісіне логиндерді енгізіп, парольді Password өрісіне енгізіп, SQL Server Authentication таңдаңыз, database ашылмалы тізімінен ADIS базасын таңдаңыз.
Клиенттік және серверлік бөліктің өзара іс-қимылын ұйымдастыруда таратылған ақпараттық жүйелерді әзірлеу кезінде осы модельде мынадай міндеттер пайда болды және шешіледі: Дербес деректер базасын кейіннен корпоративтік деректер базасы ретінде ұжымдық пайдалану үшін серверге көшіру; клиент-компьютер тарапынан серверде орналастырылған корпоративтік деректер базасына сұраныстарды ұйымдастыру; қашықтан қол жеткізу үшін клиенттік қосымшаны әзірлеу клиент-компьютер тарапынан корпоративтік деректер базасына; клиент тарапынан серверді әкімшілендіру.
Бұл жұмыста клиент - сервер қосымшасын әзірлеу кезінде ActiveX data Objects (ADO) технологиясы арқылы деректер базасымен жұмыс істеу мүмкіндігі қолданылды . ADO технологиясы объектілерде мәліметтер базасын қолдауды қамтамасыз ететін коллекциялар, әдістер мен қасиеттер жиынтығы бар объект моделіне негізделген. Бұл технологияның нысандары қосымшаларды мәліметтер базасымен біріктірудің кең мүмкіндіктерін ұсынады.
Деректер базасының клиенттік бағдарламалық қосымшасы Borland C 7 Builder 7.0 визуалды объектіге бағытталған ортада жүзеге асырылады [1]. Деректер базасын өңдеу ұйымдастырылған: өзгермелі параметрлерде деректерді іздеу, transact Structured Query Language (TSQL) динамикалық сұрауларының нәтижелері келтірілген: біріктірілген, кросс, қосылған және т. б.
Клиенттік қосымша деректерді өңдеу мақсатында пайдаланушыға арналған, атап айтқанда: ақпаратты алу, жаңарту, іздеу.
Достарыңызбен бөлісу: |