Реферат тақырыбы: Теодолит. Орындаған: Сәулебеков Бақберген Рпзс23-6 Қабылдаған: Қартбаева К. Т 2 2023 жыл жоспары

 5 
осі) тік күйге, ал лимбус жазықтығын көлденең күйге келтіру үшін цилиндрлік 
деңгей және үш көтеру бұрандасы қолданылады. Бұрыштарды өлшеу кезінде 
теодолиттің көлденең шеңберінің ортасы өлшенген бұрыштың жоғарғы жағына 
жіппен немесе оптикалық центрмен орналастырылады. Теодолитте бекіту 
(қысқыш) және микрометр (бағыттаушы) бұрандалар бар. Бекітілген 
бұрандалармен қозғалмалы бөліктер (лимб, Алидада, көру түтігі) бекітілген, 
бағыттаушы бұрандалармен бекітіледі, бекітілген бөліктердің шағын және тегіс 
айналуын хабарлайды.
Теодолиттердің көру түтіктері көбінесе астрономиялық болып табылады, 
олар кері (төңкерілген) кескін береді. Бірақ жақында тікелей кескін беретін жер 
құбырлары қолданылды. Заттарды байқаған кезде оларға құбырдың белгілі бір 
нүктесі қойылады. Мұндай нүкте-көлденең жіптің қиылысы және ұзартылған тік 
болып табылатын жіптер торының орталығы. Жіп торы құбырдың көру өрісінде 
көрінеді және окулярдың алдыңғы фокусына жақын орналасқан арнайы торлы 
диафрагмада бейнеленген торлы диафрагма металл жақтаудағы шыны пластина 
болып табылады. Tso және T15 жаңа дизайнының оптикалық теодолиттері 
көлденең және тік бұрыштарды өлшеуге, түсірілім негіздемесін жасауға және 
егжей-тегжейлі түсірілім жасауға арналған.
Теодолит атауындағы 15 және 30 сандары бұрышты секундпен өлшеу 
дәлдігін көрсетеді. Оптикалық теодолиттерде тік және көлденең шеңберлер 
шыныдан жасалған. Тік және көлденең шеңбер бойынша есептеулер жүргізу 
үшін tto теодолитінде штрих-микроскоп, ал T15 теодолитінде оптикалық 
окулярда орналасқан масштабты микроскоп бар.
Линзаның оптикалық ортасы мен жіп торының ортасынан өтетін қиял 
сызығы көру осі деп аталады. Құбырдың көру осі арқылы өтетін мөлдір 
жазықтық көру жазықтығы деп аталады. Көру түтігінің оптикалық 
сипаттамаларына мыналар жатады: үлкейту, көру өрісі, салыстырмалы 
жарықтылық 
және 
құбырдың 
көру 
дәлдігі 
ретінде 
қабылданатын 
ажыратымдылық. Көру түтігінің ұлғаюы көзбен көрінетін сол заттың өлшемімен 
салыстырғанда көру түтігіне қаралатын заттың мөлшері қанша есе өсетінін 
көрсетеді. Құбырдың көру өрісі-бұл құбыр қозғалмайтын күйде көрінетін 
кеңістік. Кескіннің жарықтығы кескіннің шаршы миллиметріне секундына көзге 
түсетін жарық мөлшерімен анықталады. Мұндай жарықтық абсолютті деп 
аталады, оны белгілі бір санмен көрсету мүмкін емес. Сондықтан олар 
салыстырмалы жарықтылықты пайдаланады, бұл көру түтігімен қаруланған 
көздің және қарусыз көздің абсолютті жарықтығының қатынасы. Құрылғының 
осьтері мен жазықтықтарын мөлдір немесе көлденең күйге келтіру үшін 
деңгейлер қолданылады, олар екі түрге бөлінеді: дөңгелек - аспаптарды алдын - 
ала, өрескел орнатуға және цилиндрлік-түпкілікті, дәл орнатуға арналған.

 6 
Т30-теодолиті: 1-кремальера; 2-диоптрлі сақина; 3-жіпті тор түзету 
бұран-дасы орналасқан жердің қақпағы; 4-оптикалық нысана; 5-вертикальды
дөңгелек; 6-тұғыр; 7-лимб бұран-дасы; 8-қақпақ негізі; 9-бұранда;10-жетекші 
бұранда; 11-алидаданың бекіту бұрандасы 12 — деңгей;
Электрондық теодолиттің айрықша ерекшелігі оның дизайнында сандық 
кодқа сандық бұрыш түрлендіргішінің (CPU) болуы болып табылады. 
Процессордың негізгі элементтері кодтау дискісі, индекс диафрагмасы және 
фотоэлектрлік оқу жүйесі болып табылады. Кодтау дискісі мен индекстік 
диафрагма-бұл бір-біріне қарама-қарсы беттерінде мөлдір және мөлдір емес 
сегменттері бар концентрлі код жолдары бар бір-біріне қарама-қарсы орналасқан 
шыны дискілер. Бұл жағдайда бақыланатын бағыттың мәні (кодтық лимб 
бойынша санау) екі сигналдың тіркесімі болып көрінеді. Осылайша, код екілік 
санау жүйесіне негізделген.
Кодтық лимбадан ақпаратты тіркеу фотопленкаға, перфолентаға, магниттік 
таспаға, жарық тақтасына немесе кәдімгі компьютерлік дискетке жүргізілуі 
мүмкін.

жүктеу/скачать 245,94 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: