Құрылыс Қазақстан 2020 стратегиялық жоспарының басымдықтары
жүктеу/скачать 19,46 Kb.
|
Нәруыздың қызметтері
- Бұл бет үшін навигация:
- Каталитикалық
- Транспорттық
- Энергетикалық
|
Нәруыздардың қызметі: Құрылыс Қазақстан 2020 стратегиялық жоспарының басымдықтары. Нәруыздар- барлық жасушалық мембраналардың негізгі құрылымдық материалы болып табылады. Мысалы:липопротеидтер, гликопротеидтер, шаш (кератин), сіңірлер (коллаген) және т.б. Каталитикалық Биохимиялық реакциялардың барлығы дерлік фермент нәруыздардың арқасында жүреді. Мысалы, асқазандағы ас қорыту ферменті - пепсин тамақ ішкеннен кейін нәруыздарды ыдыратуға көмектеседі. Сонымен қатар,жасушалардағы биохимиялық реакцияларды жеделдететін ферменттермен қамтамасыз етілген. Мысалы, рибулоза бифосфаты карбоксилаза фотосинтез кезінде СО2 катализдейді. Қозғалтқыш Өйткені бұлшықеттердің, сүйектердің жұмысы, біздің жалпы жағдайымыз нәруыздардың тұтынылуына тікелей байланысты.(миозин-бұлшық ет талшықтарының нәруызы,актин-ет жасушасы мен басқа жиырылғыш құрылымдары бар жасушалардағы жиырылу қызметін атқаруға қатысатын жіпше протеин.) Транспорттық Қан нәруызы гемоглобин оттегін қосып, оны өкпеден барлық ұлпалар мен мүшелерге тасымалдайды, ал олардан өкпеге көмірқышқыл газын тасымалдайды; жасуша мембраналарына белгілі бір заттар мен иондардың жасушадан сыртқы ортаға және керісінше белсенді және қатаң селективті берілуін қамтамасыз ететін арнайы нәруыздар кіреді. Қорғаныштық Бөгде нәруыздардың немесе микроорганизмдердің (антигендердің) ағзаға енуіне жауап ретінде оларды байланыстыратын және бейтараптандыратын арнайы антиденелер ақуыздары пайда болады. Фибриногеннен пайда болған Фибрин қан кетуді тоқтатуға көмектеседі. Сигналдық Нәруыз молекулалары жасушаның беткі мембранасына енеді, олар сыртқы орта факторларының әсеріне жауап ретінде үшінші құрылымын өзгерте алады, осылайша сыртқы ортадан сигналдарды қабылдап, оны жасушаға жібереді. Пластикалық Мысалы, коллаген мен эластин дәнекер тіндері үшін маңызды рөл атқарады. Атап өткеніміздей, коллаген бұл —нәруыз. Ағзамыздағы нәруыздың 30–40 % -ы коллагенге тиеселі. Коллаген терінің жастығын сақтайды, Сонымен қатар ол тырнақ, шаш, буын және ішек ұлпасында да бар. Коллагеннің 16 түрі бар. Оның үш түрі (90 %) кеңінен таралған. Коллагеннің I және II түрлері сүйекте, теріде, сіңір байламдарында, ал коллагеннің III түрі — буындарда болады. Коллаген теріні өз орнында ұстайды, ал эластин әр қимылдаған сайын бастапқы күйіне оралуға мүмкіндік береді, осылайша әжімдердің пайда болуына жол бермейді.Жас кезімізде теріге коллаген мен эластин жетіспейді, сондықтан ол қатты және әжімсіз болады. Қартайған сайын ағза аз мөлшерде коллаген мен эластин шығарады, сондықтан тері қартаюға ие болады. Қор жинаушы Жануарлар ағзасында нәруыздар, әдетте, сақталмайды, ерекшелік: жұмыртқа альбумині, сүт казеині. Бірақ ағзадағы ақуыздардың арқасында кейбір заттар сақтауға болады, мысалы, гемоглобин ыдыраған кезде темір денеден шығарылмайды, бірақ ферритин нәруызымен кешен түзеді. Энергетикалық 1 г нәруыздың соңғы өнімдерге ыдырауы кезінде 17,6 кДж бөлінеді. Алдымен нәруыздар аминқышқылдарына(аминқышқылдары ашішек бүрлері арқылы қанға сіңіріліп,жасушаларға жеткізіледі.), содан кейін соңғы өнімдерге — су, көмірқышқыл газы және аммиакқа ыдырайды. Алайда, энергия көзі ретінде нәруыздар басқа көздер (көмірсулар мен майлар) жұмсалған кезде ғана қолданылады. Гормондық Нәруыз табиғатының гормондары метаболизм процестерін реттеуге қатысады. Мысалы, инсулин гормоны қандағы глюкоза деңгейін реттейді, гликоген синтезіне ықпал етеді, көмірсулардан май түзілуін арттырады. Нәруыз домені-белгілі бір ақуыз тізбегінің және үшінші құрылымның сақталатын бөлігі , ол дами алады , функциясы және ақуыз тізбегінің қалған бөлігіне тәуелсіз болады. Әр домен ықшам үш өлшемді құрылымды құрайды және көбінесе өздігінен тұрақты және бүктелген болуы мүмкін . Көптеген нәруыздар бірнеше құрылымдық домендерден тұрады. Бір домен көптеген түрлі нәруыздарда болуы мүмкін. Молекулалық эволюция домендерді құрылыс блоктары ретінде пайдаланады және әртүрлі функциялары бар нәруыздарды жасау үшін оларды әр түрлі жолмен рекомбинациялауға болады. Жалпы, домендер ұзындығы шамамен 50 аминқышқылынан 250 аминқышқылына дейін өзгереді.Нәруыз домені көптеген молекулалық тану және сигнал беру процестерінде маңызды рөл атқарады. жүктеу/скачать 19,46 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|