19. Мұхаметжан Тынышбайұлы Алматы обл, Найман тайпасының Садыр руынан шыққан қазақтың көрнекті саяси және қоғам қайраткері, алаш қозғалысының негізін салушылардың бірі, Алаш Орда үкіметінің мүшесі және оның төрағасының орынбасары, тарихшы-ғалым, қазақтан шыққан тұңғыш теміржол қатынастарының инженері. Тынышбаевтың тағдыр-талайы білім мен ағартуға, ұлттық теңдік пет өркениетке ұмтылған қазақ халқының тағдырымен бір. Гимназия директоры Вахушевтың атынан стипендия алып, Петербор теміржол транспорты институтына қабылданады. 1906ж Ресейде тұңғыш Мемл.Думаға шақырылды, осындай тарихи оқиғалардың ортасында жүрген Мұхамеджан саяси күрестің әліппесін үйрене бастады. Мұны жас қайраткер тез меңгерді, ол 1905ж қарашада автономияшылардың бірінші сьезіне қатысып, халқының ауыр жағдайға тап болу себебін және одан құтылудың жөн-жобасын ұсынады. Осындай ашық пікірінен соң патша тыңшылары Мұхамеджанның артынан аңди бастайды. 1907ж екінші Мемлекеттік Думаға Жетісу облысы атынан депутат болып сайланады, солай ол биік саясатқа көтеріледі, алайда сол Думаны патша қуғындап таратады. 1907ж 3 маусымдағы жарлықта қазақ сынды шет ұлттарды Думаға сайлану құқынан айырады, бұл жағдай қазақ зиялыларының ашу-ызасын тудырған. Осы жағдайдан кейін қайта кәсіби қызметіне кірісіп кетеді. 1917ж желтоқсан айында жарияланған Алаш автономиясы үкіметінің он бес мүшесінің бірі болады. Кеңес үкіметі Алаш зиялыларының іс-әрекеттерін назарда ұстап, 1937–38ж жаппай жазалауға ұшыратты. М.Тынышбаев 1930ж 3 тамызында кеңес билігі тарапынан саяси қуғындауға түсті, ол бес жылға сотталып, Воронежге жер аударылады. Айдауда жүргенінде Москва-Донбас темір жол құрылысында жұмыс істейді. Кейін ауырып, елге оралғанымен 1937ж қараша айында қайта тұтқындалып Ташкент түрмесінде «Халық жауы» деген атпен атылады.1959ж 29-қыркүйегінде Мұхаметжан Тынышбаев
