С. А. Вологжанина, А. Ф. Иголкин материалтану оқУ ҚҰралы
жүктеу/скачать 8,95 Mb. Pdf көрінісі
|
6 Вологжанина Материалтану. Оқулық
| Құйманың арнайы әдістер
і. Арнайы əдістермен өндірілген құймаларды, құмды құймалар арқылы алынатын құймалармен салыстырғандағы ерекшеліктері, əдетте, механикалық өңдеудегі олардың жоғары дəлдігі, бетінің жақсы сапалылығы, өңделу үшін аз мөлшердегі құндылықтар болып табылады. Құйманың арнайы əдістері пішіндеудің прогрессивті əдістеріне жатады. Кокильге құю . Кокиль - бұл металлдан жасалған құйма қалып. Құмды қалыптармен салыстырғанда көкильдің негізгі артықшылықтары - бұл қалыпты құбылыстар көп реттік пайдалануға жарамды, жоғары өнімділік, құймалардың дəлдігі, олардың беттерінің сапасы жəне өлшемдерінің тұрақтылығы. 6 Кокильдерді дайындау үшін пайдаланылатын материалдар, металл толтыру кезінде туындайтын жылу соққыларына төтеп бере алуы керек, жақсы өңделген, кемшіліктері жоқ жəне арзан болуы қажет. Осы талаптардың көбін қанағаттандыратын кейде болат, алюминий жəне басқа қорытпаларда қолданылады. Шойын мен болаттың кішкентай құймасы үшін хром жəне никельді шойын құйылған шойын кокиль материалы ретінде қолданылады. Темір қорытпаларына орта жəне ірі құймаларына жəне басқа да қара бөренелерге арналған кокильдерді болаттардан, легирленген хромнан, молибденнен, никельден жасалған. Алюминий жəне магний қорытпаларын құйып алу үшін қалыптарды сұр шойыннан жəне алюминий қорытпалары жасалған. Металды құю кезінде кокильдің жұмыс қуысынан газды шығару қалыптың қосқышына қарай іске асады. Сонымен қатар, жазықтықта қосқышқа арнайы арналар жасалынады, ал қалыптың қабырғаларда - желдеткіш саңылаулары орналасады, олар арқылы газ қосымша алынып тасталынады. Жоғары үздіксіз құйылуда кокильдің қабырғалары қызады. Оларды салқындату табиғи (ауа) болуы мүмкін жəне мəжбүрлі түрде (ауа, су, май). Кокильдердегі металлды салқындатқыш құюға арналған тəсілдер жоғарыдан, сифомен төменнен немесе жабылған жемдер арқылы жанынан. Металл жоғарыдан берілсе ол қалыптың қуысына түсірілуі мүмкін. Сондықтан, осындай жабдықтау қиын емес шағын биіктіктен құйма құюға арналған. Металл төменнен берілетін болса, қалып ішіне біртіндеп пайда болады. Оқиғаның ағынының əсерін азайту үшін зигзиг түріндегі 2 көтергіштерді қолданады (1.2 сур.). Металл кірісіне бағытталған (төменнен жоғары) қаттылығын жасау жабылған жемдер арқылы жанама түрде жүзеге асырылады. Металлдың қалыппен физика-химиялық өзара əрекеттесуінің алдын алу үшін, кокильдің бетіне біркелкі қабатпен отқа төзімді жабын қолданылған.Отқа төзімді негіз жа- бындылар ретінде ұнтақталған кварц, шамот, графит, мырыш оксиді, тальк жəне басқа да материалдар, көбінесе сұйық шыны пайдаланылады. Отқа төзімді материалдарды құйғанда, қалыптардың жұмыс беттерін вольф- рам мен молибден плазма əдісімен шашыратады. Шойын құймаларын құю кезінде, кокильді ацетилендік жалынмен өңделгенде жақсы нəти- желер алынады. Балауыз модельдер- де құю. Әдістің мəні төменгі балқытатын материалдардан алынған арнайы үлгілерді алу, оларды блокқа жинау болып табылады. жүктеу/скачать 8,95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|