С. А. Вологжанина, А. Ф. Иголкин материалтану оқУ ҚҰралы
жүктеу/скачать 8,95 Mb. Pdf көрінісі
|
6 Вологжанина Материалтану. Оқулық
| GS
СЫЗЫҒЫ бойынша , ал феррит құрамы — GP СЫЗЫҒЫ БОЙЫНША өзгереді . 4 нүктеден 5 нүктеге дейін өзгерістер болмайды, ал пайда болған феррит жай ғана салқындайды. PQ сызығы айнымалы ерігіштік сызығына сəйкес келеді. Осы сызықтан төмен қорытпа көміртегімен байытылған, осында темірмен химиялық қосылысты құрайтын артылған көміртегі бөлінеді, яғни, цементит. Салқындағанда цементит үздіксіз бөлінеді де, ферриттегі көміртегі концентрациясы PQ СЫЗЫҒЫ БОЙЫНША АЗАЯДЫ , ОЛ БӨЛМЕ температурасында 0,006% құрайды. Ферриттен бөлінетін цементит, үшінші цементит деп атайды жəне Ц ш белгісімен белгілейді. 135 ІІ қорытпа құрамында 0,5 % көміртек бар. Аустенит кристалдары 1 - 2 температура интервал аралығында пайда болады.Аустенит құрамы АЕ солидус желісі бойынша өзгереді, сұйық фазаның құрамы АС ликвидус желісі бойынша (4.3 сур. қарау)өзгереді. Аустениттің кристалдануы 2 нүктесінде (4.4 а сур. қарау)аяқталады, 2 нүктесінен 3 нүктеге дейін құрылымдық өзгерістер ол жерде болмайды, аустенит жай ғана салқындатылады. 3 нүктесінде аустениттен ферриттің бөлінуі басталады. Феритте көміртегі концентрациясы GP желісі бойынша өзгереді, ал аустенитте көміртегі концентрациясы - GS желісі бойынша. 4 нүктеге дейін қорытпаны салқындату кезінде аустениттің құрамы S нүктесіне, яғни эвтектоид құрамына сəйкес болады. 727 °С температурасында AS ^ ФP + Цк перлитінің пайда болуымен эвтектоид айналысы жүреді. Бөлме температурасында қорытпа құрамы феррит пен перлиттен тұрады. Құрылымдағы перлит саны қорытпадағы көміртегі құрамының өсуіне қарай 0,8 % концентрациясына дейін ұлғаяды. Құрамында 0,8 % көміртегісі бар ІІІ қорытпа, құрамы бойынша S нүктесіне сəйкес келеді. 1 жəне 2 нүктелердің арасында пайда болған аустенит қорытпасы, 727 °С дейін салқындату кезінде мұндай көміртегі концентрациясымен айналысқа түспейді, ал мұндай температурада барлық аустенит перлитке айналып кетеді. Бөлме температурасында қорытпа құрылымы бір перлиттен тұрады. IV қорытпадағы көміртегі концентрациясы 0,8 % көбірек, бірақ 2,14 % кем. 3 нүктеге дейін айналыс бұл қорытпада ІІ жəне ІІІ қорытпалардағыдай. Салқындату кезінде 3-4 нүктелер арасындағы температура диапазонында аустениттің кристалл торынан қайтара цементита Ц п пайда болуымен артық көміртек бөлінеді. Бұл кезде аустениттегі көміртегі құрамы ЕS желісі бойынша өзгереді. PSK ЖЕЛІСІНДЕ (4.3 СУР . ҚАРАУ ) 727 °С температурасында эвтектоид айналысы болады, осы жағдайда аустенит перлитке айналады. Сондықтан бөлме температурасында қорытпа құрылымы перлит жəне қайталанған цементиттен тұрады. V, VI, VII қорытпалары құрамында (4.4 А СУР . ҚАРАУ ) 2,14 % -дан көп көміртегі бар. Мұндай қорытпаларды алғашқы рет кристалдандыру эвтектикалық айналыммен аяқталады, нəтижесінде құрамында 4,3 % көміртегі бар сұйық ерітіндіден ледебурит пайда болады – екі қатты фазаның механикалық қоспасы: аустенит жəне цементит. V қорытпасында кристалдандыру 1 нүктеде сұйық ерітіндіден аустениттің бөлінуімен басталады да 2 нүктеде аяқталады. 1 жəне 2 нүктелер арасындағы температура аралығында салқындату кезінде аустенит құрамы солидус желісі бойынша өзгереді, ал сұйық фазада көміртек концентрациясы – ликвидус желісі бойынша. 1147 °С температурада 2 нүктеде сұйық фаза құрамы С нүктесіне сəйкес келеді, демек сұйық фазада 4,3 % -ке тең көміртек концентрациясы бар. 2 нүктеде сұйық жəне қатты фазалардың сандық қатынасы Е2 жəне жүктеу/скачать 8,95 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|