Таптауға көнгіш шойындардың механикалық қасиеті

Шартəріздес графитпен қатар берікткгі жоғары шойындардың құрамында 
вермикуляр
(латынша vermi-culus — жауын құрт) пішінді графит болуы мүмкін. Өлшемі сұр шойындағы 
қатпарлы графит бөлшектерімен салыстырғанда кішірек мұндай графит иілген жапырақ 
пішінді болады. Вермикулярды графитті шартəріздес графитті шойын сияқты арнайы 
шамамен 5% магний жəне аздап церий мен титан қоспаынан тұратын кешенді лигатур 
көмегімен, алғашқы балқытпа сұйықтығын өңдеу арқылы алады.
МЕМСТ 28394—89 мəйкес вермикулярлы графитті шойынның төрт белгісі шығарылады: 
ЧВГ 30; 35; 40; 45. Шойынның белгісі созылу кезіндегі а
в
ажырауы жəне а
02
аққыштың 
шартты шегінің уақытша ажырау кедергісімен анықталады. Белгіленудің мағынасы Ч – 
шойын (чугун), ВГ — графиттің пішіні (вермикулярлы графит); сандары 30; 35; 40; 45 – 
уақытша кедергі мəні, МПа.
4.7 кесте қосылған шойынның белгілері жəне қасиеттері
Шойынның белгісі 
Қасиеті
ЧХ1, ЧХ2, ЧХ3 
Үйкеліс жəне тозуда газды, əуе жəне сілтілі ортада коррозияға 
төзімі жоғары, əуе ортасында ыстыққы төзімді, 500...700°С 
температураға шыдайды; металлургия өндірісі, шыныпішінді 
темір қорамды, химиялық жабдықтау жəне т.б. бөлшектерін 
дайындауға арналған.
ЧХ3Т, 
ЧХ9Н5, 
ЧХ22, 
ЧХ16М2, ЧХ28Д2 
Қажақты тозығу жəне қажауға қарсы төтеп беруі жоғары.
ЧХ22С 
1000 °С температурада коррозияға жоғары төтеп берумен 
сипатталады.
ЧС13, ЧС15, ЧС17, 
ЧС15МА, ЧС17М3 
Қойылтылған жəне сұйытылған қышқыл, сілтілі ерітінді, тұз 
əсеріне төзімді. 
ЧГ6С3Ш, ЧГ7Х4 
Абразивті ортада төзімділігі жоғары төзімділікке ие. 
ЧГ8Д3 
Магнитті емес, тозутөзімді. 
ЧНХТ, ЧНХМД, ЧН2Х, 
ЧНМШ 
Жоғары механикалық қасиеттерге ие, коррозия жəне тозумен 
жақсы күреседі.
ЧН15Д3Ш, 
ЧН15Д7, 
ЧН19Х3Ш, 
ЧН11Г7Ш, 
ЧН20Д2Ш 
Жоғары механикалық қасиеттерге ие, сілтіде, əлсіз сұйытылған 
қышқылда, теңіз суында коррозия жəне эрозияға шыдамдылығы 
жоғары. ЧН20Д2Ш шойыны суық күйінде пластикалық өзгеруі 
мүмкін. 
155 

ЧВГ 30 шойыны ферритті, ЧВГ 35 жəне ЧВГ 40 — феррит-перлитті, ал ЧВГ 45 — 
перлитті метал негізде болады. Физика-механикалық қасиеттері бойынша жəне тозуға 
шыдамды вермикулярлы графитті шойын қатпарлы шойыннан беріктігі жоғары шартəріздес 
шойынға өтпелі болып келеді.
Қоспалы шойын. Қоспалы шойындарға жоғары ыстыққа төзімді құйма үшін, коррозияға 
төзімді, тозутөзімді немесе ыстыққа төзімді МЕМСТ 7769—2008 реттелуін талап етеді. 
Қоспалы шойындардың белгіленуі жəне оардың қасиеттері 4.7 кестеде көрсетілген. Қоспалы 
элементтердің белгіленуі жəне олардың концентрациясы қоспалы болат белгісімен сəйкес. 
Қоспалы шойындарды керек қасиеттермен жəне құрылыммен қамту үшін термиялық 
өңдеуден өткізеді. 
Қоспалы шойынның маңызды қасиеті болып тозуға төзімділігі болып тьабылады. 

жүктеу/скачать 8,95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: