С. Б. Темралиева (қолы ) (аты-жөні) «Өмір қауіпсіздік негіздері»


Жылу соққанда және күн тиген кездегі алғашқы көмек



бет3/4
Дата28.01.2018
өлшемі0,59 Mb.
#34319
1   2   3   4

3. Жылу соққанда және күн тиген кездегі алғашқы көмек. Күн тию – бұл бастың интенсивті және ұзақ шамадан тыс жылынып немесе бүкіл дененің күн сәулелерінің түсуі әсер ететін төтенше ауыр хал. Күн тигенде көрсетілетін алғашқы жәрдем жарақаттанған адамды баяу көлеңкеге салқын жерге орналастыру қажет. Басына салқын басып, салқын сүлгімен сылайды. Дәрі-дәрмек беріледі. Тыныс алу тоқтаған жағдайда реанимация әдістері қолданылады.

4. Электр тогы соққанда және найзағай тигендегі алғашқы көмек Токтың кернеуіне ұрынған адамды ток көзінен тез айыру керек. Ол үшін ажыратқыш тұтқаны айырады немесе сабы құрғақ балтамен шабады. Электр сымы адамның үстінде жатса, таяқтың көмегімен алып тастау қажет. Алғашқы көмек: егер қажет болса жүрегіне жанама массаж жасайды, дененің күйген жерін байлап тастау қажет.

Апта 15
Тақырыбы: Аса қауіпті мәнді аурулар. Жыныстық қатынастан туындайтын аурулар

Дәріс мазмұны:


Тақырыбы: Аса қауіпті мәнді аурулар

Дәріс мазмұны:



1.Қазақстандағы мәнді аса қауіпті аурулардың түрлері. Карантин - /40 күн/. Эпидемиялық ошақтан жұқпалы аурулардың таралуын тоқтату үшін жүргізілетін шаралар. Ол жерден кетуге, онда рұқсатсыз кіруге тиым салынады. Бөлек ұстау мерзімі – 40 күн. Обсервация лат сөзі – бақылау дегенді білдіреді. Эпидемия – белгілі бір елде немесе елді мекенде жұқпалы ауруға ұшырауы. Пандемия – жұқпалы аурулардың бірнеше құрлыққа таралуы. Қазақстандағы аса қауіпті ауруларға – оба, туберкулез, түйнеме, бруцеллез, тырысқақ аурулары жатады. Оба, туберкулез аурулары және оның алдын алу шаралары. Оба - өте қауіпті жұқпалы ауру. Обаның табиғатта өсіп өнетін орындары болады. Жануарлаға бүргелер арқылы беріледі. Жалпы белгілері. Алғашқы көмек. Тырысқақ (холера) – аса қауіпті ішек ауруы. Тырысқақтың қоздырғыштары жылы уақытта және ылғалдың аздығына төзімі төмен. Ауру 1-3 тәуліктің ішінде басталады. Жалпы белгілері әртүрлі. Күйдіргі немесе түйнеме - өткір жұқпалы ауру. Күйдіргінің жара және висцеральды (асқазан-ішек) түрі болады. Туберкулез – екі жолмен жұғады: 1. ауа арқылы (аэрогенді жол) 2. тамақ арқылы (алиментарлі жол) Жалпы белгілері.

2. Жыныстық қатынастан туындайтын аурулар. Жыныстық аурулардың жер бетінде жие кездесетін үш түрін бөліп, қарауға болады. СПИД, мерез (сифилис), соз (гонорея). Бүгінде бұл аурудың түрлерін «тәртіп ауруы» деп те атайды. Мерездің жаңа түрімен ауыратындар 20 млн-нан әлдеқашан асып кетеді. СПИД-тің шығу тарихы.

СПИД, мерез, соз ауруларының алдын алу шаралары. СПИД – ХХ ғасырдың обасы. Бұл дерт бүкіл жер бетін басып келеді. Иммунитет тапшылығы кезінде пайда болатын ауру. Иммунитет – адам ағзасына енген бөтен белок, клеткаларды жоюға немесе шығарып жіберуге бағытталған ағзаның қорғаныс шараларының жиынтығы. Мерез - өте ауыр, адам ағзасының кез келген мүшесін бұзатын, тұқым қуалау арқылы берілетін созылмалы ауру. Аурудың даму кезеңі 3-4 аптаға созылады. Микробы – сұр трепанема. Соз – аурудың кең тараған жыныс ауруларының түрі. Бұл аурудың әлеуметтік мәні, оның ауыр зардабы болады, тіпті бедеулікке әкеліп соғуы мүмкін. Создың қоздырғышы – гонококк-микроб деп аталады.



6. ОСӨЖ мазмұны:

СОӨЖ1 мазмұны:

Тақырыбы: Қауіп-қатер, қауіпсіздік, АҚ жүйесі

Мақсаты: АҚ жүйесінің мақсат міндеттерімен таныстыру

Өткізілу түрі: конспектілеп келіп, ауызша тапсыру

Тапсырмалар:

1. Белгілері бойынша қатерлердің жіктелуі



  1. АҚ құрылымы, міндеті, түрлері мен ролі

Сұрақтар:

    1. Қауіп-қатер дегеніміз не?

    2. Қауіпсіздік дегеніміз не?

    3. қауіп – қатерлердің жіктелуі?

    4. АҚ жүйесінің мақсаты не, атқаратын міндеттері қандай?

Әдебиеттер:

С.Арпабеков «Өмір-тіршілік қауіпсіздігі»

Рустенова Р.М. «Безопасность жизнедеятельности»
СОӨЖ 2 мазмұны:

Тақырыбы: Табиғи төтенше жағдайларға сипаттама

Мақсаты: Табиғи төтенше жағдайлар түрлерімен танысу.

Өткізілу түрі: конспектілеп келіп, ауызша тапсыру

Тапсырмалар:

1. Литосфералық қауіптер (опырмалар, сырғымалар, орман өрттері)

2. Атмосфералық қауіп (тайфун, смерч, шторм); су тасқынының қатері.

Сұрақтар:


  1. Опырма деген не?

  2. Орман өрттерінің жіктелуі?

  3. Дауыл кезіндегі қауіпсіздік шараларының түрлері?

  4. Су тасқыны кезіндегі қауіпсіздік шаралары?

Әдебиеттер:

С.Арпабеков «Өмір-тіршілік қауіпсіздігі»

Рустенова Р.М. «Безопасность жизнедеятельности»
СОӨЖ 3 мазмұны:

Тақырыбы: Химиялық қауіпті аймақтағы аварияның алдын алу

Мақсаты: қауіпті аймақтағы аварияның алдын алу шараларын үйрету

Өткізілу түрі: конспектілеп келіп, ауызша тапсыру

Тапсырмалар:

1. Химиялық қауіпті аймақтағы аварияның алдын алу

2. Радиациялық аварияның алдын алу

Сұрақтар: 1. Хлор төгілген жағдайдағы жергілікті халықтың іс-әрекеті қандай?

2. Радиациялық авария кезіндегі халықтың іс-әрекеті, жеке қобдишаны қолдану тәртібі?



Әдебиеттер: С.Арпабеков «Өмір-тіршілік қауіпсіздігі»

Рустенова Р.М. «Безопасность жизнедеятельности»



СОӨЖ 4 мазмұны:

Тақырыбы:Зақымдау ошақтары

Мақсаты: Зақымдау ошақтарындағы қорғану шараларын үйрену

Өткізілу түрі: конспектілеп келіп, ауызша тапсыру

Тапсырмалар:

1. Ядролық жарылыстың зақымдаушы факторы: соққы толқынның адамға және қоршаған ортаға әсері

2. Жарық сәуле, электромагниттік импульс, еніп өтетін радиацияның әсері

3. УЗ зақымдаушы белгілері

4. УЗ-мен зақымданғандағы алғашқы көмек

Сұрақтар:


  1. Соққы толқын деген не?

  2. Жарық сәуленің неше түрі бар?

  3. Өткізгіш радиация кезндегі бөлінетін сәуле түрлерін ата?

  4. Электромагниттік сәуле қандай заттарға әсері зор?


Әдебиеттер: С.Арпабеков «Өмір-тіршілік қауіпсіздігі»

Рустенова Р.М. «Безопасность жизнедеятельности»



СОӨЖ 5 мазмұны:

Тақырыбы: Ұжымдық қорғаныс құралдары

Мақсаты: Панахана түрлері, оған қойылатын талаптармен танысу

Өткізілу түрі: конспектілеп келіп, ауызша тапсыру

Тапсырмалар:

1. Халықты панаханаға кіргізу кезіндегі қойылатын тәртіптер

2. Панахана ішіндегі тәртіпке сипаттама


  1. Қарапайым панаханалардың құрылысы

  2. Қорғаныс құралдарының жіктелуі

  3. Жеке жұмыс / тақырып төменде көрсетілген /

Сұрақтар:

1. Халықты панаханаға кіргізу кезіндегі қойылатын тәртіптер

2. Панахана ішіндегі тәртіпке сипаттама бер?

3. Қорғаныс құралдарының жіктелуі



Әдебиеттер: С.Арпабеков «Өмір-тіршілік қауіпсіздігі»

Рустенова Р.М. «Безопасность жизнедеятельности»



СОӨЖ 6 мазмұны:

Тақырыбы: Жеке қорғаныс құралдары

Мақсаты: Жеке қорғаныс құралдары түрлерімен танысу

Өткізілу турі: конспектілеп келіп, ауызша тапсыру

Тапсырмалар:

  1. Өндірістік газқағарлардың жіктелуі

  2. Газқағарлардың қорғау уақытының ұзақтығы

  3. Ұяшық бойынша жеке аптечканың құрылысы (препараттардың саны мен аталуы және пайдалану ерекшелігі)

  4. Жеке таңғыш пакет

  5. Микроемтихан 1 /тест түрінде /

Сұрақтар:

  1. Өндірістік газқағарларды жікте?

  2. Ұяшық бойынша жеке аптечканың құрылысы (препараттардың саны мен аталуы және пайдалану ерекшелігі)

  3. Жеке таңғыш пакет деген не?

Әдебиеттер: С.Арпабеков «Өмір-тіршілік қауіпсіздігі»

Рустенова Р.М. «Безопасность жизнедеятельности»


СОӨЖ 7 мазмұны:

Тақырыбы: Жәндіктер, жануарлар және өсімдіктер уымен уланған кездегі алғашқы көмек

Мақсаты: Улану түрлерімен танысып, алғашқы көмек көрсету шараларын білу.

Өткізілу түрі: конспектілеп келіп, ауызша тапсыру

Тапсырмалар:

  1. Саңырауқұлақтармен уланған кездегі алғашқы көмек

  2. Өсімдіктермен уланған кездегі алғашқы көмек

  3. Сарышаян, кене шаққан кездегі алғашқы көмек

  4. Қарақұрт шаққан кездегі алғашқы көмек

Сұрақтар:

  1. Саңырауқұлақтармен уланған кездегі алғашқы көмек

  2. Өсімдіктермен уланған кездегі алғашқы көмек

  3. Сарышаян, кене шаққан кездегі алғашқы көмек

  4. Қарақұрт шаққан кездегі алғашқы көмек

Әдебиеттер: С.Арпабеков «Өмір-тіршілік қауіпсіздігі»

Рустенова Р.М. «Безопасность жизнедеятельности»


8. КУРСТЫҚ ЖҰМЫСТАРДЫ (жобаларды), зертханалық және есеп-графикалық жұмыстарды ОРЫНДАУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
8.1) Зертханалық жұмыстарды орындау бойынша әдістемелік нұсқау
8.2) Бұл пән бойынша есеп-графикалық және курстық жұмыс жоспарланбаған.
9. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРЫНА АРНАЛҒАН МАТЕРИАЛДАР
СӨЖ – дидактикалық тапсырмаларды өз бетімен орындауға, танымдық қабілетті арттыруға және белгілі бір ғылым саласысына байланысты білімін толықтыруға негізделген оқу процесінің ерекше бір түрі. СӨЖ шығармашылық белсендікті, логикалық ойлауды дамытуды қамтамасыз ететін практикалық тапсырмаларды жүзеге асырумен байланысты болып табылады.

СӨЖ оқытушының қатысуымен (ОЖСӨЖ) аудиториядан тыс және оқытушысыз аудиториядан тыс (СӨЖ) сабақтардан тұрады.



СӨЖ материалдарының түрлері кафедраның профессор-оқытушылар құрамымен жасалып, келесі құжаттарды қамтиды:

  • пәннің оқытылу кезеңін түгел қамтитын СӨЖ кестесі;

  • типтік және жұмыс оқу бағдарламарының негізгі бөлімдеріне сай келетін тапсырмалар жүйесі;

  • рефераттардың, баяндамалардың, шығармашылық жұмыстардың тақырыптары;

  • негізгі және қосымша әдебиеттердің тізімі;

  • кеңес түрлері;

  • бақылау түрлері;

  • бағалау критериялары, орындалатын жұмыстың көлемі және оны тапсыру уақыты т.б.;

СӨЖ ЖОО-ның нормативті құжаттарының негізінде (оқу бағдарламасы) ұйымдастырылады.

СӨЖ-дің ұйымдастырылуы

  • библиографиялық мәліметтерді өңдеу (картотеканы дайындау);

  • жазбаша жұмыстарды дайындау (реферат, баяндама, бақылау тапсырмалары, аннотация, тақырыптар бойынша жазбаша жұмыс);

  • ғылыми жобаны өндеу (семестрлік, курстық, дипломдық жұмыстар, проблемалық мақалалар);

  • виртуальдық жұмыстарды іздестіру (интернет жүйесі және локальды желі арқылы);

  • жеке аудированиямен (лингофон жүйесі және медиатека арқылы);

  • электрондық курстың материалын меңгерумен (компьютерлік жүйе арқылы);

  • лабораториялық тәжірибені еңгізумен (спортық кешен арқылы) байланысты.



СӨЖ – дің негізгі түрлері және олардың орындалу ережесі.
- Реферат - бет А4, көлемі - 8-10 бет, шрифт №14. (терілген нұсқа). Құрылымы: тақырыбы, жоспары, кіріспе, тақырып актуальдылығы және практикалық маңыздылығы, негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімі, қосымша.

- Тақырып бойынша конспект – арнайы СӨЖ арналған дәптерде орындалады. Құрылымы: тақырып аты, актуальдылығы, практикалық маңызы, салыстырмалы талдау, пайдаланылған әдебиеттер. Қажет жағдайда сурет, диаграмма т.б. графикалық материалдар болуы тиіс.

- Қосымша сұрақтарды конспектілеу және үй тапсырмасын орындау - арнайы СӨЖ арналған дәптерде орындалады. Қолданылған әдебиеттер, ұқыптылық, логикалық шешім және баяндау тілі бағалауда ескеріледі.

- Кестелер мен суреттер, диаграммалар, графиктер - арнайы СӨЖ арналған дәптерде немесе бет А4 немесе А3 формат түрінде арнайы қосымша бет түрінде орындалады. Құрылымы: кестенің атауы, терминдер анықтамасы және салыстырмалы талдау. Барлық кесте, сурет, диаграмма және графикке міндетті түрде талдау жасалу қажет. Диаграмма мен суреттерді арнайы компьютерлік программамен салып дәптерге қосымша келтіруге болады.

- Кроссворд - арнайы СӨЖ арналған дәптерде немесе бет А4 немесе А3 формат түрінде арнайы қосымша бет түрінде орындалады. Құрылымы: кроссвордтың тақырыбы, атауы, сұрақтар, жауаптар. Кем дегенде 15-20 жуық терминнен тұруы тиіс.

- Глоссарий - арнайы СӨЖ арналған дәптерде орындалады. Терминдердің анықтамасы жазылады. Жеке дәптер арнап алфавит тәртібімен немесе жүйелік тақырыптық бағытта орындауға болады.


Қараңыз: «Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі» 3.1 кесте және «Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі» 4 тарау.

Орындалған барлық өзіндік жұмыстар СӨОЖ-де тапсырылады.


9.1 Реферат: А4бет, көлемі – 8-10 стр., шрифт -14. Мазмұны: жоспар, маңыздылығы, негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімі
9.2 Тақырып бойынша жазбаша жұмыс:Жазбаша жұмыс: ерекше талаптар қойылмайды. Студенттің мәліметті жазбаша түрде орындайды.
9.3 Тақырып бойынша конспект:

Баяндама - А4 парағы, көлемі – 5-6 бет., шрифт-14. (компьютерде терілуі қажет). Мазмұны: фактілер, салыстырмалы түрде талдауға болады


9.4 Кроссвордтардың тақырыбы: (кроссвордта 20 дан кем емес сөз болу тиіс)

Кроссворд: А4 немесе А3 парағы. Құрылымы: кроссвордтың атауы, сұрақтар, жауаптар.


9.5. Сұрақтарды конспектілеу:
9.6 Қосымша сұрақтарды конспектілеу: дәптерге орындалады
9.1 Курс бойынша реферат жұмыстарының тақырыптары :

  1. Қан кету түрлері

  2. Ұзақ қысылу синдромы

  3. Жарақаттар

  4. Термикалық жарақаттар

  5. Зақымданушыны тасымалдау әдістері

  6. Ядролық қару

  7. Химиялық қару

  8. Бактериолоиялық қару түрлері

  9. Улану. Алғашқы медициналық көмек.

  10. Қазіргі заманғы қарапайым зақымдау құралдары

  11. Өндірістік газқағарлардың түрлері

  12. Алкоголизм және оның сатылары

  13. Наркомания және таксикомания

  14. Теріні қорғау құралдары

  15. Реанимациялық әдістер

  16. Тірек-қимыл аппараттарының жарақаты

  17. Онкологиялық аурулар

  18. Темекінің жүрек-тамыр жүйесіне әсері

  19. Табиғат пен адамның іс-әрекеті арасындағы қатынас

  20. Құс тұмауы ауруы және оның алдын алу шаралары

  21. Оба ауруы

  22. Туберкулез ауруы және оның алдын алу шаралары

  23. Гемофиллия ауруы

  24. Тұқым қуалайтын ауру түрлері

  25. Қорғаныс киімдерінің жіктелуі мен маңызы


10. ОҚУ, ӨНДІРІСТІК ЖӘНЕ ДИПЛОМ АЛДЫ ПРАКТИКАДАН ӨТУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР. ЕСЕП ҚҰЖАТТАР ФОРМАСЫ (пән ерекшелігіне байланысты)
Бұл пән бойынша практика қарастырылмаған.
11. СТУДЕНТТЕРДІҢ ОҚУ ЖЕТІСТІКТЕРІН БАҚЫЛАУ МЕН БАҒАЛАУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУ
11.1 Білімді бағалау жөніндегі мәлімет

«Өмір қауіпсіздік негіздері» пәні 2 кредит көлемінде 2 семестрге жоспарланған. Семестр барысында екі аралық бақылау (рейтинг) жүргізіледі: 7(8) және 15 апталарда.

7-аптаның соңында студенттерге бірінші аралық бақылау (рейтинг) (max 30%), 15 аптаның соңында екінші аралық бақылау (рейтинг) (max 30%) шығарылады (кесте 11.1).

Аралық бақылаулар бойынша студенттің максималды үлгерім көрсеткіші 60% құрайды. Семестр аяғында оқу пәні бойынша қорытынды аттестациялау – емтихан өткізіледі (максималды көрсеткіші - 40%).

Пән бойынша қорытынды емтихан бағасы аралық бақылаулар және қорытынды аттестациялаудың максималды көрсеткіштер қосындысы ретінде анықталады.

Қорытынды емтихан пәннің негізгі теориялық және практикалық материалдарын қамтитын нұсқауларға бөлінген тест тапсырмалары түрінде өтеді.

Әріптік бағалау және оның балдардағы цифрлік эквиваленті дұрыс жауаптардың пайыздық көрсеткіші бойынша анықталады (11.2-кесте)

Пәнді оқу «Өмір қауіпсіздік негіздері» оқу курсы бойынша барлық материалдарды қамтитын тест нысанындағы емтиханмен аяқталады. Емтиханға жіберілудің міндетті шарты - дәріс материалдарын білу және болуы, семинар сабақтарына жауаптарының болуы, өзіндік жұмыстарды орындау, аралық бақылауды тапсыру және рейтинг алу.


Студенттерге қойылатын талаптар: Дәріс және семинар сабақтарына студенттер кешікпей баруы тиіс, семинарға дайындалу және қатысу міндетті болып табылады.

Студенттер әрбір тақырып бойынша оқытушы көрсеткен уақыт ішінде өзіндік жұмысты орындауы тиіс. Өзіндік жұмысты аралық бақылауды жүргізбес бұрын кем дегенде 3 күн бұрын тапсырылуы тиіс. Студенттерге рейтинг көрсеткіш аралық бақылау тапсырылған күні қойылады. Студент егер сабақ жібермей, тақырып бойынша жоспарланған барлық тапсырмаларды орындап, есеп беріп, бақылау және жеке өзіндік жұмыстарды уақытында тапсырған жағдайда. аралық бақылаудан босатылуы мүмкін.



1. Сабаққа қатысу. Студент сабаққа қатысуға міндетті. Қалдырылған сабақтар пәннің оқу-әдістемелік кешенінде көрсетілгендей толық көлемде орындалу қажет.

2. Аудиториядағы тәртіп. Студент сабаққа кешікпеу, сабақ уақытында сөйлеспеу, газет оқымау, ұялы телефоның сөндіру, оқу үрдісіне белсенді қатысуы қажет.
«Білімді бағалау схемасы»





Бағалау критериясы

Бағалау түрі

%

Барлығы

1

Үй тапсырмасы (ОЖСӨЖ)

100

45




Дәріске қатысу

100

30

2

Жеке жұмыс

100

2

3

Бақылау жұмысы

100

2

6

Лабораториялық сабақта белсенділік

100

15

7

Бақылаудың басқа т үрлері

100

N




Аралық бақылау (Р1, Р2)

100

Барлық бағалардың орташа мәні




Ағымдағы бақылау

(Р1+Р2)/2







Емтиханға жіберілу рейтингісі

Аралық бақылау *0,6







Қортынды бақылау (емтихан)

100*0,4







Барлығы

Емтиханға жіберілу рейтингісі + Қортынды бақылау



Бағалау туралы ақпарат

Барлық семестр уақытында 2 рубеждік бақылау (8-ші – 15 – ші жұмада). Студенттердің үлгерімі бақылау уақытында максимальді көрсеткіш 60% құрайды. Семестр аяғында сабақ пәні бойынша емтихан өтеді. Максимальді көрсеткіш 40% құрайды. Екеуін қосқанда 100% құрайды. Емтихан тест түрінде, курсты теориялық және практикалық материалды қамтитын 30 сұрақтан тұруы керек.

Қорытынды емтихан пәннің негізгі теориялық және практикалық материалдарын қамтитын нұсқауларға бөлінген тест тапсырмалары түрінде өтеді.

Әріптік бағалау және оның балдардағы цифрлік эквиваленті дұрыс жауаптардың пайыздық көрсеткіші бойынша анықталады (кесте бойынша)

Студентердің білімі келесі кесте бойынша бағаланады:


Бағалау

Бағаның әріптік баламасы

Бағаның сандық баламасы

Бағаның проценттік баламасы

Бағалаудың дәстүрлі жұйесі

А

4,0

95-100

өте жақсы

А-

3,67

90-94

В+

3,33

85-89

жақсы



В

3,0

80-84

В-

2,67

75-79

С+

2,33

70-74

қанағаттанарлық




С

2,0

65-69

С-

1,67

60-64

Д+

1,33

55-59

Д

1,0

50-54

Ғ

0

0-49

қанағаттанарлықсыз



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет