Мақсаты: Өтілген лексикалық және грамматикалық материалдарды қайталай отырып, студенттердің алған білімін анықтау, қорыту, бекіту

2. Мақсаты: Өтілген лексикалық және грамматикалық материалдарды қайталай отырып, студенттердің алған білімін анықтау, қорыту, бекіту.

1. 
   Адамның кеуде қуысында қандай мүшелер орналасқан?
   
2. 
   Құрсақ қуысында қандай мүшелер бар?
   
3. 
   Бұлардан басқа тағы қандай мүшелер бар?
   
4. 
   Тірек – қимыл жүйесі неден тұрады?
   
5. 
   Қаңқа дегеніміз не?
   
6. 
   Бұлшық еттің қандай қасиеті бар?
   
7. 
   Ас қорыту жүйесі қайдан басталады?
   
8. 
   Зәр шығару жүйесіне қандай мүшелер жатады?
   
9. 
   Қан айналу жүйесі қандай қызмет атқарады?
   
10. 
    Тыныс алу жүйесі қандай мүшелерден тұрады?
    
11. 
    Адамның көзбен көретін дене мүшелеріне қандай мүшелер жатады?
    
12. 
    Адамның басында қандай мүшелер орналасқан?
    
13. 
    Көзбен көрмейтін мүшелер қандай мүшелер жатады?
    
14. 
    Халқымыз алыс сапардан оралған адамдардан не деп амандасып, жөн сұрасқан?
    
15. 
    Он екі мүшеге нелер жатады?
    
16. 
    Ауру дегеніміз не?
    
17. 
    Ауруды тудыратын қандай себептер бар?
    
18. 
    Ауру белгілерін қалай білуге болады?
    
19. 
    Ауруды анықтау үшін қандай тексерулер жасау керек?
    
20. 
    Сырқатнаманың қай бөлімінде науқастың жасы, жынысы анықталады?
    
21. 
    Аурудың шағымдары нешеге бөлінеді?
    
22. 
    Негізгі шағымда не жазылады?
    
23. 
    Қосымша шағымдар нелерді білдіреді?
    
24. 
    Аурудың даму тарихы не жайлы?
    
25. 
    Жүрек қайда орналасқан?
    
26. 
    Жүрек неше бөліктен тұрады?
    
27. 
    Құлақша мен қарынша не арқылы байланысады?
    
28. 
    Жүректің жұмысы қандай?
    
29. 
    Қан тамырлары нешеге бөлінеді? Қалай аталады?
    
30. 
    Күре тамырдың түсі қандай?
    
31. 
    Ең үлкен күре тамыр қалай аталады?
    
32. 
    Адам ағзасында қанша қыл тамыр бар?
    
33. 
    Қанның түсі неліктен өзгереді?
    
34. 
    Көк тамыр қандай тамыр?
    
35. 
    Көк тамыр қандай қызмет атқарады?
    
36. 
    Адам қанының құрамы қандай болады?
    
37. 
    Гипертония неден болады?
    
38. 
    Аурудың алғашқы кезеңі қалай өтеді?
    
39. 
    Аурудың өршу кезеңі қалай өтеді?
    
40. 
    Ауру біліне бастағанда қандай өзгерістер болады?
    
41. 
    Ауру асқынған кездегі сырқат белгілері қандай?
    
42. 
    Аурудың соңғы кезеңі қалай өтеді?
    
43. 
    Гипертониялық криз ненің салдарынан пайда болады?
    
44. 
    Гипертониялық криздерді өршітуші себептер қандай?
    
45. 
    Церебралды түрінде қандай белгілер пайда болады?
    
46. 
    Құрысу түрінде қандай белгілер пайда болады?
    
47. 
    Бұл ауруларды қалай емдейді?
    

Зат есімнің жіктелуі

2012 ж.
Кафедра мәжілісінде талқыланды

«Бекітемін»

Кафедра меңгерушісі, ф.ғ.к., доцент С.Қ.Суатай

1. Тақырыбы: Тыныс алу жүйесі. Зат есімнің жіктелуі.

2. Мақсаты:

- тыныс алу жүйесі туралы мағлұмат беру;

- тыныс алу жүйесі туралы мәтінінің мазмұнын жүйелі баяндауға үйрету;

- тыныс алу жүйесі туралы мәтінді пайдалана отырып, әңгіме-сұхбат құрғызу;

- түрлі жаттығу жұмыстары арқылы қазақша сөйлеуге дағдыландыру;

- зат есімнің жіктелуі туралы түсінікті практикалық жолмен меңгерту;

- өз бетінше сөйлем құрастыруға машықтандыру.

3. Міндеті:

1. Когнитивті – білім компетенциясы бойынша кәсіби бағытта мамандығына сәйкес тіл оралымдарын үйретіп, студенттерді медициналық арнайы мәтіндерді түсініп оқуға, сауатты жазуға дағдыландыру;

2. Операционалды – дағды компетенциясыбойынша лексикалық – грамматикалық тіл ерекшеліктерін меңгертіп, терминдерді қолданылудағы бірізділікті, оларға қойылатын талапты сақтай отырып, студенттерді сауаттылыққа тәрбиелеу;

3. Коммуникативті компетенциябойынша сөйлеу әрекеттерінің түрлеріне сәйкес жаттығу жұмыстарын жүргізу арқылы студенттердің болашақ мамандықтарына қатысты сөйлеу аясын кеңейту;

4. Өзін-өзі дамытубілім компетенциясы бойынша ғылыми-қоғамдық және медициналық терминдермен жұмыс істей білуге машықтандыру, болашақ мамандықтары бойынша кәсіби қатынас кезінде әр түрлі тақырыптарда тыңдаушысын түсіне білуге және өз көзқарасын білдіре білуге машықтандыру.

4. Негізгі ұғымдар:

а) лексикалық материал бойынша

1. Тыныс алу жүйесі туралы.

2. Тыныс алу жүйесі туралы әңгімелеудегі тілдік оралымдар.

3. Тыныс алу жүйесінің қызметі туралы.

Зат есімнің жіктелуі туралы түсінік.

А)Ұйымдастыру (2-3 минут).

Ә) Үй тапсырмасын сұрау (45- 48 минут).

Б) Жаңа сабақты түсіндіру.

- Грамматикалық тақырып бойынша жұмыс (25-30минут).

Жаңа сөздермен, сөз тіркестерімен жұмыс істеу, оқылым, грамматикалық тапсырмалар, сұхбат құрғызу, пікірталас, аударма жұмысын жасату, жағдаяттық тапсырма.

Ә) Төмендегі сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіндіріңіз.

Ағза мен сыртқы орта, бүкіл денеге таралу, тыныс алу жолы, дыбыс шығару қызметі, бүйір қабырғалары, мұрын қуысының ішкі қабырғасы, ауаның залалсыздануы, ауаның ылғалдануы, ауаның жылынуы, доға тәрізді, шеміршекті сақиналар, біртіндеп кішірею, ауа жүретін түтікшелер, адам өміріне қажетті, газ алмасуды қамтамасыз ету.
Б) Мәтінді оқыңыз.

Тыныс алу дегеніміз – ағза және сыртқы орта аралығындағы газ алмасу үрдісі. Ағза оттегіні сіңіріп, көмір қышқыл газын бөліп отырады. Адам оттегісіз өмір сүре алмайды. Оттегі жасушалар мен ұлпалардың тыныс алуы мен өз қызметтерін атқаруы үшін қажет. Тыныс алу жүйесі оттегін қан айналу жүйесіне өткізеді. Ал оттегі қанның құрамындағы гемоглобинмен бүкіл денеге таралады.

Тыныс алу мүшелеріне мұрын қуысы, аңқа, көмей немесе көмекей, кеңірдек, өкпе және бронхылар жатады. Тыныс алу мүшелері тыныс алу, газ алмасу, дыбыс шығару қызметтерін атқарады.

Тыныс алу жолы мұрын қуысынан басталады. Мұрын қуысының жоғарғы, төменгі және екі бүйір қабырғалары болады. Жоғарғы қабырғасы мұрын сүйектері мен шеміршектерден түзіледі. Мұрынның ортаңғы пердесі мұрын қуысын тең екі бөлікке бөледі. Мұрын қуысының ішкі қабырғасын шырышты қабықша астарлайды. Онда көптеген қан тамырлары, бездер және түкті эпителий орналасқан. Мұрын қуысы тыныс алу және иіс сезу бөлімдеріне бөлінеді. Мұрында ауа залалсызданады, ылғалданады және жылынады.

Мұрын қуысынан ауа аңқаға, одан кейін көмейге (көмекейге) барады, көмейден кеңірдекке өтеді.

Көмей (көмекей) – мойынның алдыңғы жағында орналасқан іші қуыс шеміршекті мүше. Оның ішкі бетін кілегейлі қабықша астарлап жатады. Қабырғасы шеміршектерден түзілген. Шеміршектер бір-бірімен жартылай қозғалмалы байланысқан. Шеміршектердің арасында – 2 дыбыс сіңірлері болады, олар да шеміршекке бекиді. Ер адам көмекейінің орташа ұзындығы 44 мм. Әйелдердің көмекейі кішілеу, дыбыс сіңірлері қысқа болғандықтан, дауысы жіңішке болады, оның орташа ұзындығы 36 мм.