Қазіргі таңда тілдік құзіреттілікті қалыптастыру коммуникативті-функционалдық грамматика тұрғысанан қарастырылуда. Тіл бірліктерінің қолданыстағы қызметтері, белгілі бір мағына түрлерін жеткізу функционалды грамматика арқылы жүзеге асады. Осы тұрғыдан алғанда, ең басты мақсат – тұрмыстық, әлеуметтік тақырыптардағы мәтіндер негізінде тіл үйренушілерлің сөйлеу біліктілігін жетілдіру, лексикалық қорын, грамматикалық білік-дағдыларын қалыптастыру, қазақ тілі грамматикасы туралы білімін дамыту.
Тәуелсіз Қазақ елінің соңғы он жылдағы қарқынды даму үрдісі мен әлеуметтік жағдайы, шетелдермен халықаралық байланысының нығаюы, әлемдік қауымдастықтағы беделінің артуы, біліктілік деңгейі әлемдік стандарттарға сәйкес келетін, бәсекеге қабілетті жоғары білімді сапалы мамандарды даярлаудың қажеттілігін туғызып отыр. Мамандардың бәсекеге қабілеттілігінің негізгі көрсеткіштерінің бірі – олардың мемлекеттік тілді толық меңгеруі мен оны тәжірибе жүзінде қолдана алуы.
2.2 Пәннің мақсаты:
Тілдік жүйе мен оның амалдарын мәдени-танымдық қатысымдық әрекеттер арқылы меңгерту, болашақ мамандығына сәйкес сөйлеу түрін үйрету.
Күнделікті тұрмыстық сөйлеу жағдаятарында әңгімені қолдау және талқылау (нақты, өзіне таныс жағдаяттарға дайындықсыз араласып, әңгімені қолдау, қажет жағдайда қайта сұрау, өз көңіл-күйін білдіру (өкіну, мұңаю, қызығушылық таныту немесе танытпау);
Ауызша және жазбаша қатысым түрлерінде:
Мәліметтерді беруге дайындығы мен қабілеттілігі, әңгімелесушіге жеткізе алуы; қызығушылық танытуы, мәліметтерді сұрау, қайталап сұрау; кеңес беру, нұсқау беру; байқампаздық таныту; көңілі толуы-толмауын, қызығушылығын немқұрайдылығын білдіру.
2.3 Оқыту міндеттері:
1. Когнитивті – білім компетенциясы бойынша тіл жүйесін, кәсіби бағытта сауатты жазуға, мамандығына сәйкес сөйлеу тілін үйретіп, ғылыми-қоғамдық және медициналық терминологияларды қалыптастыру.
2. Операционалды – дағды компетенциясы бойынша лексикалық – грамматикалық ерекшеліктердің қолдану аясын білуге машықтандыру, терминдердің жазылу үлгісін, оларға қойылатын талаптарды, біліктілікті қалыптастыру.
3. Коммуникативті компетенция бойынша ғылыми мәліметтерді, әдебиеттерді қолдана алу, мәтінді түсініп, оқылым, айтылым, тыңдалым, жазылым, қатысымға түсу ниетін қалыптастыру.
4. Құқықтық компетенция бойынша Қазақстан республикасының «Тіл туралы заңы», «Білім туралы заңы».
5. Өзін-өзі дамыту компетенциясы бойынша тақырыпты әр түрлі бағытта, ғылыми тұрғыда негізгі мазмұнды қалыптастырып, жазу мәдениетін, дағдысын дамыту.
2.4 Оқытудың нәтижелері
Студент берілген деңгей негізінде мынадай коммуникативтік тапсырмаларды орындай алуы қажет. Тіл иесінің жылдам айтылған сөзін түсіну. Ғылыми еңбектерді оқып баяндай білу. Мәжіліс, жиналыстарда өзіне қажетті ақпарат мен мәліметтерді жаза алуы. Өз кәсіби шеңберінде кеңес беріп, пікір білдіруі. Өзінің ғылым зерттеу тақырыбы бойынша мақала, баяндама жазып, өз пікірлерін қорғай білуі қажет.
Мәтіннің негізгі мазмұнын, жеке мағыналық бөліктері арасындағы логикалық және себеп-салдарлық байланысты түсіне білуі керек. Студент мамандық саласы бойынша берілген мәтіннің мазмұнын өз қөзқарас тұрғысынан толықтырып, өзгертулер енгізе отырып, әңгімелеп бере білуі қажет.Таңдаған тақырып мазмұнын терең түсініп, оны өз сөзімен жеткізе білуі, сонымен қатар өзінің осы тақырып бойынша жеке көзқарасын, тұжырымын шығарма, шағын эссе түрінде жеткізе білген жөн. Сонымен қатар, мамандығы бойынша таңдап алған тақырыпқа жоспар құру арқылы осы тақырып бойынша естіген, оқыған мәтін мазмұнында берілген ойды қайта жаңғырту, толықтыру, өз бетінше өңдей білуі тиіс. Берілген тақырып бойынша таңдаған кәсібі, мамандығы жайында әңгімелеп айта білуі, баяндама жасай алуы, сұхбат, диалог құра білуі тиіс.
2.5 Реквизитке дейінгі:
«Қазақстан тарихы», «Қазақ әдебиеті», «Орыс тілі».
2.6 Реквизиттен кейінгі:
«Жалпы гигиена және экология».
Пәннің қысқаша мазмұны:
Қазақ тілі пәнін оқу барысында студенттер әр түрлі қоғамдық мәселелерге байланысты өз көзқарастарын қалыптастырып, жауапкершіліктерін арттырады. Қазақ тілінің лексикалық қоры мен құрамын, жүйесін т.б. біледі.
2.7 Тәжірибелік сабақтардың тақырыптық жоспары
№
|
Тәжірибелік сабақтардың тақырыптары
|
Сағат саны
|
1
|
Гиппократ анты. ҚР дәрігер анты.
Үндестік заңы
|
3
|
2
|
Гигиена.Жеке бастың гигиенасы.
Көптік категориясы
|
3
|
3
|
Коммуналдық гигиена.
Сөз жүйесі. Сөздің тура және ауыспалы мағыналары.
|
3
|
4
|
Балалар мен жасөспірімдер гигиенасы.
Тұрақты сөз тіркестері
|
3
|
5
|
Әскер гигиена.
Омоним. Синоним. Антоним.
|
3
|
6
|
Әлеуметтік гигиена.
Көмекші есімдер
|
3
|
7
|
Тамақтану гигиенасы.
Сөз құрамы. Зат есім.
|
3
|
8
|
Аралық бақылау
|
3
|
9
|
Еңбек гигиенасы.
Зат есімнің жіктелуі
|
3
|
10
|
Ұлттық тағамдардың маңызы. Қымыз.
Зат есімнің тәуелденуі
|
3
|
11
|
Азық-түліктерді гигеналық сараптаудың негіздері.
Зат есімнің септелуі
|
3
|
12
|
Тағамды дұрыс сақтаудың шарттары.
Етістік, шақтары
|
3
|
13
|
Тамақтан улану.
Етістіктің райлары
|
3
|
14
|
Тамақтану режиміне қойылатын талаптар.
Көмекші етістіктер
|
3
|
15
|
Ауа арқылы таралатын аурулар.
Етіс категориясы
|
3
|
16
|
Аралық бақылау
|
3
|
17
|
Тамақтануды, қоршаған орта мен экологияның тазалығын
Қимыл есімі. Қажеттілік мәні
|
3
|
18
|
Интелектуалды еңбек қызметкерлерінің тамақтану режимі.
Сын есім, шырайлары.
|
3
|
19
|
Дәрумендер және олардың тамақта сақталуы.
Сан есім
|
3
|
20
|
Ауыз су.
Есімдік
|
3
|
21
|
Судың гигиеналық маңызы.
Үстеу
|
3
|
22
|
Бактерия және оның түрлері.
Сөйлем мүшелері
|
3
|
23
|
Аралық бақылау
|
3
|
24
|
Иммунитет.
Жай сөйлемдер
|
3
|
25
|
Антисептикалық әдістер.
Құрмалас сөйлемдер
|
3
|
26
|
Бүгінгі экологиялық проблемалар.
Салалас құрмалас сөйлем, түрлері
|
3
|
27
|
Салауатты өмір салты – денсаулық кепілі
Сабақтас құрмалас сөйлем.
|
3
|
28
|
Базардағы санитарлық нормалар.
Сабақтас құрмалас сөйлем түрлері
|
3
|
29
|
Емдеу – сақтандыру мекемелерінің түрлері
Сөздіктану. Терминтану.
|
3
|
30
|
Аралық бақылау
|
3
|
Барлығы:
|
90
|
№
|
Оқытушының жетекшілігімен студенттің өз бетінше атқаратын жұмыстарының (ОСӨЖ) тақырыптары
|
Сағат саны
|
1.
|
Менің Отаным – Қазақстан
|
1,4
|
2
|
Тұғыры биік – тәуелсіз Қазақстан
|
1,4
|
3
|
ҚР «Тіл туралы заңы»
|
1,4
|
4
|
«Білім туралы заңы».
|
1,4
|
5
|
Қазақстан республикасының рәміздері
|
1,4
|
6
|
Қазақтың ұлттық мейрамдары
|
1,4
|
7
|
Қазақстандағы тарихи ескерткіштер
|
1,4
|
8
|
Тарихи тұлғалар
|
1,4
|
9
|
Қазақ батырлары
|
1,4
|
10
|
Қазақтың батыр қыздары
|
1,4
|
11
|
Халық қаһармандары – ел мақтанышы
|
1,4
|
12
|
Қазақтың танымал қоғам қайраткерлері
|
1,4
|
13
|
Қазақтың көрнекті ақын-жазушылары
|
1,4
|
14
|
Адамзаттың Абайы
|
1,4
|
15
|
М.Әуезов - суреткер
|
1,4
|
16
|
Мәдениет және өнер қайраткерлері
|
1,4
|
17
|
Қазақтың ән мен күйлері.
|
1,4
|
18
|
Қазақтың ұлттық салт-дәстүрлері.
|
1,4
|
19
|
Алғашқы қазақ дәрігерлер.
|
1,4
|
20
|
Қазақтың көрнекті дәрігер-ғалымдары
|
1,4
|
21
|
Қазақ халқының ұлт аспаптары
|
1,4
|
22
|
Қазақтың ұлттық ойындары
|
1,4
|
23
|
Қазақстанның мәдени орындары
|
1,4
|
24
|
Қазақстанның қалалары
|
1,4
|
25
|
Шығыс медицинасы
|
1,4
|
26
|
Жастар - біздің болашағымыз.
|
1,4
|
27
|
Мемлекеттік тіл –қазақ тілі
|
1,4
|
28
|
Қоғам және жастар
|
1,4
|
29
|
Қазақстандағы білім беру жүйесі.
|
1,4
|
30
|
Университет – білім ордасы.
|
1,4
|
Барлығы:
|
42
|
2.8 Студенттің өз бетінше атқаратын жұмыстарының (СӨЖ)
тақырыптық жоспары
№
|
Студенттің өз бетінше атқаратын жұмыстарының (СӨЖ)
тақырыптары мен тапсырмалары
|
Бақылау нысандары
|
Сағат саны
|
1
|
Ақпарат көздерімен (оқулықтар, ғылыми әдебиет, зерттеулер, интернет т.б) өздігімен немесе студенттердің шағын тобы құрамында жұмыс жасау.
|
Конспект, реферат, эссе, баяндама, беріліген сұрақтарға жауап, талдау, глоссарий құрастыру, талдау (аналитикалық) шолуын жазу, бақылау жұмысы
|
33
|
2
|
Студенттердің бір-бірімен ұйымдастырған іскерлік ойын (рөлдік ойын) өткізу.
|
Жазбаша есеп (ақпарат)
Сценарий
|
30
|
3
|
Белгілі бір тақырып бойынша ақпарат жинақтау:
Орта ғасыр ойшылдары.
Ұлылардан қалған сөз.
Медицина жаңалықтары т.б.
|
Ақпарат көздерінің тізімін дайындау (презентация)
|
30
|
4
|
Қандай да бір пікір алуандығын туғызатын мәселе бойынша мамандар (студенттер, тұрғындар, тұтынушылар, дәрігерлер т.б) арасында сауалнама құрастыру.
|
Сауалнама.
Сауалнама нәтижелерін талдау.
|
45
|
|
Сағат саны
|
138
|
2.9 Пайдаланылатын әдебиеттердің тізімі
Негізгі:
1. Ақыжанова А.Т. «Қазақ тілі мәтіндер мен жаттығулар». Алматы, 2005 ж.
2. Ақыжанова А.Т. Мемлекеттік тілді оқып үйренеміз. Алматы, 2004ж.
3.Аханов.К. Тіл білімінің негіздері. 1993
4. Бектұров Ш.К. Қазақ тілі, лексика, фонетика, морфология. Алматы, 2006 ж.
5. Бектұров Ш.К. Казахский язык для всех. Алматы, 2004 ж.
6. Бектұров Ш.К. Қазақ тілі для начинающих. Алматы, 2004 ж.
7. Исаева. Ж.Т.Қазақ тілі. 2011
8. Дәрменқұлова Р.Н. Медициналық мәтіндер жинағы. Алматы, 2001 ж.
9. Дәрменқұлова Р.Н. Қазақ тілі-Алматы: ЖШС «Таугул-Принг», 201146б
10. Суатай. С. Ісқағаздарымен жұмыс.-Алматы,2010.-104б ж.
11. Доскеева Б.Ж. Қазақша сөйлесеміз.Алматы, 2010.-220б.
12. Доскеева Б.Ж. Қазақ тілі. Алматы, 2002
13. Тұңғышбаева.Ғ.Ж. Қазақ тілі сабақтары.-Алматы,2008.-120б.
14. Сулейменова Э.Д. Сұхбат.Астана: «Арман-ПВ», 2007.-216б.
15. Сулейменова Э.Д. Үнжария.Астана: «Арман-ПВ», 2007.-240б.
16. Сулейменова Э.Д.Бейнежазба. Астана: «Арман-ПВ», 2007.-264б.
17. Дүйсембекова Л.Қазақ тілі іс қағаздарын жүргізу. Алматы: «Мемлекеттік
тілді дамыту институты» ЖШС,2011.-400Б
18. Қанапиянова Ә.Ж. Кәсіби қазақ тілі. 2008
Қосымша:
1. Оралбаева Н. Изучаем казахский язык. Алматы, 1989 ж.
2. Хабдин Қ.Е., Тәттібаева А.Е. Қазақ тілі сабақтары. Алматы, 2004ж.
3. Медицина білімі-мемлекеттік тіл аясында. Алматы, 2009ж.
Сөздіктер:
1. Ақыжанова А.Т. Қазақша –орысша сөздік. Алматы, 2000 ж.
2. Қазақша-орысша, орысша-қазақша терминологиялық сөздік. Алматы, «Рауан» 2000, 344 б.
2.10 Оқыту әдістері:
Коммуникативтік қарым-қатынас, дискуссия, түсіндіру, талдау, жинақтау, салыстыру, баяндау, сұхбат, полилог, диалог құрғызып үйрету, тұсаукесер, рольдік ойындар, пікірталас,бақылау т.б.
Тәжірибелік сабақты өткізу түрі: мәтінмен жұмыс, жағдайлық есептер беру, презентациялар жасау, пікірталас, сұхбаттасу, тест тапсырмаларымен жұмыс жүргізу, сұрақ-жауап, әңгімелесу т.б.
Аралық бақылауды өткізу түрі: тест жұмыстары, сұрақтарға жауап беру, мәтінмен жұмыс, ауызша баяндау, аударма жұмыстары т.б.
СӨЖ-ді ұйымдастыру түрі: өздік жұмыстың тақырыбымен таныстыру, онымен жүргізілетін жұмыс түрлерін анықтау. Әдебиеттерді таңдау, конспект, аннотация, эссе жаза білу.
ОСӨЖ-ді өткізу түрі: мәтінмен жұмыс түрлері, терминологиялық, түсіндірмелі сөздікпен жұмыс, аударма жұмысын жасату, жаттығу жұмыстарын орындау т.б.
2.11 Білімдерін бағалау белгілері және ережелері:
1. Когнитивті - білім компетенциясы (тақырыптық материалды білу) – 100балл
2. Операционалды – дағды компетенциясын білу – 100 балл
3. Коммуникативті компетенцияны қолдану – 100 балл
4. Құқықтық компетенция – 100 балл
5. Өзін – өзі дамыту – 100 балл
Ағымдық бақылау t- құзыреттілік қалыпты деңгейлік бағасы
t=(Z+N+K+P+S)/n
n-барлық құзыртеттілік бойынша саны
Z: z1 + z2+... zn – білімді бағалау
N: n1+ n2+... nn – дағдыны бағалау
K: k1+ k2+... kn – коммуникативті құзыреттілікті бағалау
P: p1+p2+...pn – құқықтық құзыреттілікті бағалау
S: s1+s2+...sn – СӨЖ бағалау
Әрбір құзыреттілік 100 балмен бағаланады.
Бағалау формасы, әрбір құзыреттілік бойынша тапсырма саны жұмыс бағдарламасында (п 2.9 білімдерін және оқыту дағдыларын бағалау әдістері) және Силлабуста (п 2.10 білімін бағалау ережесі және критериі).
Аралық бақылау r-коллоквиум
Пән саясаты саны және өткізу түрі бойынша анықталады.
Рейтингіге жіберу
Рейтингіге жіберу студенттің қорытынды бағасы 60% кем болмау керек,
0.6 формуласымен анықталады.
– ағымдық бақылау
– бірінші рейтинг
– екінші рейтинг
Қорытынды бақылау
Қорытынды бақылау: Емтихан 2 кезеңнен тұрады. 1) тестілеу 2) ауызша (билет бойынша).
- 1 кезеңдегі емтихан балы
- 2 кезеңдегі емтихан балы
Достарыңызбен бөлісу: |