С. В. Кожанова Жалпы иммунология
жүктеу/скачать 19,87 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы иммунология оқулық
| Екіншілік (журе пайда болган) иммундық тапшылық жағдайлар
дегеніміз — иммунды жуйеге турлі зақымдардың эсер етуінен қалыптасатын клиникалық иммунологиялық синдромдар. Екіншілік иммундық тапшылықтар иммунды қорғаныстың туа біткен жэне/ немесе адаптивті иммунитеттің мөлшерлік және функционалдық көрсеткіштерінің айқын және турақты төмендеуімен сипатталады. Екіншілік иммундык тапшылықтар, сонымен катар, созылмалы жұкпалы аурулардың, аутоиммундык патологияның, аллергиялык аурулардың және катерлі ісіктердін пайда болуының себебі болып келеді. Екіншілік иммунды тапшылық жағдайлардың ерекшеліктері. • Иммундык жүйенің бұзылыстары алғашында клиникалык тұрғыда да, иммундык-зертханалык тұрғыда да калыпты болған организм- де пайда болады, яғни шынайы екіншілік. • Иммундык жүйенің бұзылыстары айқын және тұракты болуы тиіс, себебі иммундык жүйенің көрсеткіштері өзгермелі және оның бөліктері бір-бірін толыктырып, компенсациялап тұратыны белгілі. • Иммундык жүйенің бұзылыстары тек кана мөлшерлік емес, функ- ционалды да болуы тиіс. • Иммундық жүйенің бұзылыстары адаптивті иммунитетке де, туа біткен иммунитетке де катысты болуы мүмкін. • Кейбір адамдарда екіншілік иммундык тапшылыктың иммун- дык-зертханалык белгілері табьыып, клиникалык көріністері, созылмалы шаршау сиякты, балама ғана болуы мүмкін. Бұндай жағдайда бұл адам екіншілік иммундык тапшылыкпен негізде- летін патологияның (жұкпалы, аутоиммундық, аллергиялық, онкологиялык) дамуының «кауіп аймағында» екендігін ескеру керек. Сонымен катар, «қауіп аймағында» болу — кайтармалы 466 IV Бөлім. Иммунды патология және иммунды профилактика Бактериялық және вирустық жұқпалар Протозойлық және шылым шегу, наркомания (нашақорлық) 2 1 .4 -су р ет. Екіншілік иммунды тапшылыктарға әкелетін факторлар жағдай, иммунды реабилитация шараларымен бұл адамға әлі де көмектесу мүмкін болады. Екіншілік ИТЖ калыптасуына келесі факторлар себепкер болады (21.4-сурет): • физиологиялык (жаска байланысты) факторлар; • ауруға шалдығу; • ятрогендік факторлар; • экологиялык факторлар; • өмір салтының қауіпті факторлары. Физиологиялық (жасқа байланысты) иммундық тапшылықтар Физиологиялық (жасқа байланысты) иммундық тапшылықтар дегеніміз — иммундык жүйенін күрделі физиологиялык өзгерістер кезендерінде (жас балалык шак, жасөспірімдік кезең, карттык кезен, жүктілік кезеңі сиякты) пайда болатын иммундык жеткіліксіздіктер. 21 -Тарау. Иммундық тапшылық жағдайлары 467 Баланың туылғанынан уи/ жасқа дейінгі кезеңі — иммуноадаптивті кезең деп аталады. Бұл кезенде адаптивті иммундык жүйенің орталык және шеткері мүшелері функционалды жетілмеген. Иммундыкжүйенін пісіп-жетілуі, онын кызмет етуін реттеу механизмдерінін калыптасуы көптеген, сонын ішінде жүкпалы, антигендермен әсерлесу жағдайында өтеді (кұрсакішілік даму стерилді ортада өтеді). Шамадан тыс антигендік жүктеме толык пісіп-жетілмеген иммундык жүйенін рет- теу механизмдерін бұзып, клиникалык тұрғыда әр түрлі аллергиялык серпілістер (экссудативтік диатездер) және жұкпалы аурулармен аурушандыктын жиіленуіне алып келуі мүмкін. Жасөспірімдік кезең — бұл жыныстык жетілу кезеңі. Бұл кезенде организде иммундык жүйенің кызмет етуіне зор әсер көрсететін гормоналдык кайта кұру өтеді. Бұл жағдай организмнің үш негізгі реттегіш жүйелерінің — жүйке, эндокринді және иммунды — өзара әсерлесу үдерістерінің қайта кұрылуынын нәтижесі болып келеді. жүктеу/скачать 19,87 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|