Сабақ №1 Тақырыбы «Экологиянызерттеуәдістері, мақсаты мен міндеттері»
жүктеу/скачать 115,05 Kb.
|
тәж
- Бұл бет үшін навигация:
- Эрнст Геккель 1866жылы
- В.И. Вернадский
|
Тәжірибеліксабақ №1 Тақырыбы «Экологиянызерттеуәдістері, мақсаты мен міндеттері» Экология — ағзаларжәнеолардыңөмірсүруортасыменөзараәрекеттесузаңдылықтарын, биосфераныңәртүрлібөліктеріндегітіріжәнеөлікомпоненттердіөзараәрекеттесушібіртұтаскешентүріндегібиогеоценоздардепқарастырып, олардыңөмірсүружәне даму заңдылықтарынзерттейтінғылым. Ағзалардыңқоршағанортаменарақатынасынзерттейтін биология ғылымынаенген «экология» дегенсөздібіріншіретнемісбиологыЭрнст Геккель 1866жылықолданған. Қазіргікездебұлтүсінікбарлықәлемгеәйгіліжәнедағдылы, біздіңөміріміздіңбөлінбесбөлігі, әріқазіргіғылымипәндердіэкологиялықтұрғыдантолықтырудыталапетеді. В.И. ВернадскийXXғасырдыңбасындаадамзатқоғамыныңқоршағанортағаәсерітуралымәселеніқарастырыпжәнеантропогендікүдерістердіңбиосферағабергенәсерінқуатыжағынангеологиялықжәнебасқажаратылысүдерістеріменсалыстыруғаболатынындәлелдеді. Ғылыми ой қорытындысы, өркениеттіңқазіргітүрдедамуытабиғаттыңбұзылуынаәкелетінінтүсінгеншебірнешеондағанжылдарқажетболды, ал бұлбиологиялықтүр — адамзаттіршілігінеқайшыкеледі. Экологияныңбастымақсаты: - ғаламдықпроблемалардыбақылайотырыпондағытіршіліктіңтұрақтылығынсақтау. «Адам-қоғам- табиғат» арасындағықарым- қатынастардыүйлестіреотырыптабиғатресурстарынтиімдіпайдаланудынегіздеу. Экология ғылымыныңзерттеуобъектісіжекеособьтартоптары-популяциялартүрлер, қауымдастықтарэкожүйелер, яғнибиологиялық микро жәнемикрожүйелер. Экология адамзатүшін тек ғылымғанаемес, сондай-ақойлау, тәрбиетәсілі. Экология салауаттылықты, адам мен табиғаттыңбіртұтастығын, жоғарымәдениеттіліктікөрсететінгуманизмніңбіржағы. Біздіқоршағантабиғатбүкіладамөмірініңнегізі, оныңшаруашылығында ресурс көзі, солайболса да бұрынғығылымдамудыңтабиғатқаәсеретупроблемаларынқарастырмады. Осығанбайланыстыэкологияныңнегізгіміндеттері: биосфераныңтұтасжүйеретіндедамуымен жұмысістеуінзерттеу; қоршаған орта компоненттерініңөзінеәсеретушітабиғижәнетуындағанантропогендікәсергереакциясынзерттеу; адамдамуыныңқоршағанортағаәсерініңмүмкіндікшегінанықтау; қоршағанортағатүсетінәсершектеуінсақтайотырып, қоғамның даму жолына, өмірсүруі мен әріқарайдамуынакепілболатынтұжырымдыұсыныс пен сипаттамадайындау. Экология ғылымретіндебарлықғылымипәндер — биология, геология, физика, химия, география, экономика, әлеуметтану, математикалықмодельдеу, құқықтанусияқтыпәндердіңжиынтығы. Экологиялықмәселелеркеңтүрдефилософиялықтолғанысты, жаңаэтикалықтұжырымдамақабылдаудықажететеді. Экологияныңнегізгіәдістері Басқағылымдарсияқты экология ғылымының да өзіндікәртүрлікешендізерттеуәдістерібар.Негізгітеориялықәдістерінесипаттамажасау, жүйелітүрдеталдаужасау, тәжірибелер (далалықлабраториялық) әдістеріболыптабылады. Экологияныңдәстүрлітүрдеекігебөлінетінінбілеміз: жалпы (биологиялықжүйелердіңнегізгіұйымдасуқағидалары мен жұмысынзерттеу) жәнежеке (тіріағзалардыңбелгілітоптарынзерттеу). Әртүрлідәрежедегібиологиялықжүйелердіңбір-бірінебағынуыжәнеөмірсүруіндегіөзарабайланысыэкологияныңбастыміндетінанықтайды, олэкологиялықжүйелердіңұйымдасуынорганикалықөзгерісте, популяциялықжәнебиоценотикалықдәрежедезерттеуболыптабылады. Осыныескереотырыпэкологияны аутэкология (жекетүрлерэкологиясы) және синэкология (қауымдастықтар мен биогеоценоздарэкологиясы) депбөлугеболады. — жекетүрлер мен қауымдастықжағдайлары, белгіліэкологиялықжүйелердегіолардыңрөлі, белгіліағзалартобыныңтіршілігіне, антропогендікәсергебайланыстықауымдастықсаныныңөзгеруіжәне т. б. туралыбелгілімәліметалуғаболатындалалықбақылау; — белгіліағзаларқауымдастығына, биоценоз жәнебиогеоценоздардыңдамуынзерттеунемесемодельдеуүшінтабиғижағдайдатәжірибелержасау; — есептеутехникасыныңкөмегіменқауымдастықтажәнебиоценоздардакездесетінүдерістер мен жағдайлардыматематикалықмодельдеу. Математикалықмодельдеузерттелетінэкологиялықүдерістергесандықбағаберугемүмкіндікжасайды. Математикалықмодельдеужинақталғанмәліметтердіпайдаланаотырып, экологиялықжүйелердегіүдерістер мен жағдайлардың даму мүмкіндігінболжайды. Математикалықмодельдеудің тек тәжірибелікқанамәні бар, белгілібіржағдайдынақтыболжайалмайды. Болашағы бар әдіс — қауымдастық пен биоценоздардакездесетінүдерістер мен жағдайлардыматематикалықмодельдеу. жүктеу/скачать 115,05 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|