САБАҚ №13
«Бекітемін»..............................
Оқу тәрбие ісі жөніндегі орынбасары: Б.Зарлық
Сыныбы: 5
|
Пәні: Қазақстан тарихы
|
Күні:8.12.15ж
|
|
Сабақ тақырыбы
|
§13 Қазақ хандары мен билері
|
Жоспары
|
Білім стандарты, пән бағдарламасы, «Қазақстан тарихнан әңгімелер» оқулығы -5 сынып, автор Артықбаев Ж.О. Сабданбеков Ә.Ә, Әбіл Е.Н Интернет материалдары
|
Жалпы мақсаты:
міндеттері
|
1.Қазақ хандары,билері және батырларының ерлігі,басқарған мемлекеттік басқару жүйесінің ерекшелігі, елге атқаратын қызметі және Қазақ коғамдык саяси құрылыстарымен таныстыра отырып, баға беру.
2. Өткен ғасырлардағы қазақ елінін сот жүйесі төрелік ету дәстүрімен таныстыра отырып мемлекет, билік жайында мәліметтерін кеңейту, құқықтық түсініктерін дамыту.
3. Топта бірлесіп жұмыс жасауға тәрбиелеу
|
Күтілетін нәтиже
|
Қазақ хандары, билері және батырларының елді басқарудағы, қорғаудағы ерліктері туралы оқи отырып оқушыларды ой қорыта білуге дағдыландыру.
|
Негізгі идеялар
|
Оқушылар өткен ғасырларда қазақ халқының қалыптасуына негіз болған хандар,билер ,батырлардың өмір жолдарымен таныса отырып өз ойымен корытындылай білуге үйренеді.
|
Тапсырмалар
/Wiki материал-дары/
|
Топтық жұмыс (постер қорғау) Мені түсін ойыны
Жұптық жұмыс (Дискуссиялық карта)
Жеке жұмыс (тарихи тұлғаларды ата.кестемен жұмыс)
|
«Сабақтың эпиграфы»
« Елінің даңқын батыры шығарар,
Батыры шығармаса, ақыны шығарар.»
Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары: (мұғалім және оқушы іс – әрекеті )
І.Ұйымдастыру кезеңі
1.1. Сынып оқушыларына жағымды ахуал туғызу зейінін сабаққа аудару.
1.2 1.2. Топқа бөлу (тарихи қала аттары арқылы екі топқа бөлу) ( 2 минут)
Тақырыпқа байланысты екі топқа топтастыру. І- топ қазақ хандары, ІІ-топ қазақ билері)
1.1. Сынып оқушыларына жағымды психологиялық ахуал туғызу.
Шаттық шеңберінде тұрып, жылы бір тілек айту. «сәлемдесу»
«Бастаймыз» деген белгі берілгенде, мен қалай амандасу керек екенін айтамын, сонда сендер бір-бірлеріңмен тез-тез амандасасыңдар. Әр адаммен әртүрлі амандасасыңдар. Сонымен, көзбен… қолмен… иықпен… құлақпен… тыншақпен… арқамен.
Шаттық шеңбері
Шеңбер болып тұрайық,
Алақанды ашайық.
Күннің нұрын салайық,
Таза ауаны жұтайық
Жүрекке жылу салайық
Жиналған жылы шуақты
Қонақтарға шашайық!
Одан кейін сабақ басталады. Оқушылардан күннің атын, сабақтың тақырыбын жазып қоюларын сұраймын.
2.Топтастыру. (2 минут)
ІІ. Үй тапсырмасы 1 тапсырма
Этноним дегеніміз не?(ру,тайпа,ел, халық ұлт аттары)
Қазақ халқы жеке халық болып, өз ұлттық аумағын қай ғасырларда құрды? (ХY-ХYІ ғғ)
Қазақ хандығының негізін салушы хандар? (Керей мен Жәнібек)
Керей мен Жәнібек Бетпақдаланың қай жерінде бас қосып, жеке хандық құрамыз деп шешті? (Таңбалы Нұра)
Қазақ этнонимі қандай мағына береді? (еркін адам)
Керей мен Жәнібек қай жерде қазақ хандығын құрды? (Шу өзенінің бойындағы Қозыбасы деген жер)
Қазақ хандығының құрылу мерзімі (1465-1466жж)
Қазақ хандығы құрылар қарсаңында Ақ Орданы кім биледі? (Әбілхайырхан)
Аңыз бойынша қазақ халқының арғы атасы? (Алаш)
Қай жылы Шыңғысхан басқарған монғолдардың қалың қолы Қазақстанның Жетісу өңіріне аттанды? (1218ж)
Батый хан кезінде моңғолдар батыс елдеріне жеті жылдық жорықты қай жылдары жасады? (1236-1246жж)
ХYІ ғ ІІ жартысынан бастап Қазақстан аумағын қамтыған Орда Ежен ұлысы қалай аталады? (Ақ Орда)
ІІІ. Жаңа сабақ ІҮ. Топтық жұмыс Ойлан.Жұптас.Талқыла (10 мин)
3.1Тақырыпты ашып алу үшін ой толғаныс ретінде «Қазақ хандығы » туралы видеофильм көрсету. (5 минут)
Мәтінмен жұмыс (мәтінді әр балаға оқытып танысып болған соң берілген жоспар бойынша оқушылар оны алдымен жеке, сосын жұппен, содан кейін топтасып орындайды постермен жұмыс жасайды) (Постер қорғау)
І топ. Қазақ хандары.
ІІ топ. Қазақ билері.
1 топ тапсырмасы
|
2-топ тапсырмасы
|
Хан
Сұлтан
Би
Ақсақал
Ауылбасы
Батырлар
Төлеңгіттер
|
Қазыбек би
Төле би
Әйтеке би
Тәуке хан
|
Бағалау:Екі жұлдыз, бір ұсыныс айту.
Жұптық жұмыс Дискуссиялық карта 1 тапсырма
р/с
|
Мазмұны
|
келісемін
|
келіспеймін
|
|
1
|
Хан халықтың бейбіт тұрмысын, тыныштығын
қамтамасыз етуге міндетті.
|
+
|
|
|
2
|
Ханның уәзірі болған жоқ
|
|
+
|
|
3
|
Хан Шыңғыс ұрпағынан болуға тиіс
|
+
|
|
|
4
|
Хандық билік мұрагерлік жолмен берілген жоқ
|
|
+
|
|
2 тапсырма
р/с
|
Мазмұны
|
Келісемін
|
Келіспеймін
|
|
1
|
Би – әділ, шешен, ақыл – кеңес бере алатын адам
|
+
|
|
|
2
|
Бүкіл қауым бидің билігін орындауға міндетті
емес
|
|
+
|
|
3
|
Би – бірнеше рудан құралған арысты басқарады
|
+
|
|
|
4
|
Би – жазалау құқығына ие болған жоқ
|
|
+
|
|
Бағалау: жұптық бағалау
Топтық жұмыс
"Мені түсін" ойыны.
Тақтада бүгінгі сабақтың мәтінін толық аша алатын, үлкен мағана беретін 8 сөз жазылған, оқушылар кезектесіп жазылған сөздер төңірегінде ғылыми тілмен қысқа да нақты жауап қайтаруы тиіс.
1 КӨСЕМ 2. ШЕШЕН 3.ЗАҢГЕР 4. ЕЛШІ
5. ЖЕТІ ЖАРҒЫ 6. САЯСАТКЕР 7. ОЙШЫЛ, ҒАЛЫМ 8. МӘМІЛЕГЕР
6 – тапсырма. Сергіту сәті. «Кім жүйрік?» математикалық ойын. (5 минут)
Математикалық есептерді шешіп, тарихи датаны тауып, сол жылға қатысты тарихи оқиғаны атау керек.
728 * 2 + 226 = 1682 (Әйтеке би дүниеге келді)
415 * 4 + 104 = 1764 (Қазыбек би қайтыс болған жыл)
560 * 3 + 76 = 1756 (Төле би қайтыс болған жыл)
680 + 3000 / 3 = 1680 (Қанжығалы Бөгенбай дүниеге келді)
860 * 3 – 953 = 1627 (Есім хан ойрат қалмақтарын жеңді.)
920 * 2 – 130 = 1710 (Қарақұмда қазақ жүздері бас қосты)
Жеке жұмыс Кестемен жұмыс
1.тапсырма
Тарихи тұлғаларды ата.
 
...................... ......................... ...........................
2 тапсырма Шешендік сөздеріне қарап, авторын тап.
«Атадан ұл туса игі,
Ата жолын қуса игі...» ...........................
«Сен қабылан да, мен-арыстан,
Алысқалы келгенмін! ............................
«Бай болсаң, халыққа пайдаң тисін,
Батыр болсаң жауға найзаң тисін....» ..........................
3.тапсырма
Мазмұндары сәйкес келетін ұяшықтарыды бірдей түспен боя.
Қазыбек би
|
Ұлы жүз руларының басшысы, шешен, Ташкент қаласында жерленген.
|
Төле би
|
Бұхара, Самарқанд төңірегіндегі қазақ, өзбек, қарақалпақтардың бас биі, Кіші жүздің басшысы
|
Әйтеке би
|
1742 жылы келісім орнату және бейбітшілікті нығайту мақсатында Жоңғарияға барып қайтқан.
|
Бағалау: мадақтау
Сабақтың соңында оқушылар бағалау парағы бойынша бағаланады.
№
|
Мерзімі
|
Сабақтың
тақырыбы
|
Оқушының аты-жөні
|
Жұмыстың түрлері
|
Жеке жұмыс
5 балл
|
|
Үй тапсырмасы
|
Топтық жұмыс 5 балл
|
Жұптық жұмыс 5 балл
|
Қорытынды
|
Оқушының
өз бағасы
|
|
Қазақ билері
|
|
|
|
|
|
|
Мұғалімнің өз бағасы
|
|
Қазақ билері
|
|
|
|
|
|
|
Топтың бағасы
|
|
Қазақ билері
|
|
|
|
|
|
|
Бағалау парағы бойынша оқушы өзіне баға береді, топтың бағасын тыңдайды, бағасы жиынтық болып табылады (3 мин)
Үйге тапсырма: Төле бидің жұмбақтап айтқандарын, Қазыбек би мен Әйтеке бидің толғауларын жаттау.
Шынайы шешен-жарқын тұлға. (шағын шығарма – ойтолғау жазу)
Қазақ билері тақырыбын оқу
Достарыңызбен бөлісу: |
